SPS-023-12395/12 - Klasyfikacja wydatków budżetowych jednostek samorządu terytorialnego.

1. Art. 243 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.) ma po raz pierwszy zastosowanie do uchwał budżetowych na 2014 r. Zgodnie z ww. artykułem organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, którego realizacja spowoduje przekroczenie określonej tym przepisem relacji.

Kwestie związane z budżetem jednostki samorządu terytorialnego i jego zmianami podlegają działalności nadzorczej właściwej terytorialnie regionalnej izby obrachunkowej.

Zgodnie z ustawą z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 z późn. zm.):

- jeżeli organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie podejmie uchwały budżetowej do dnia 31 stycznia roku budżetowego, to regionalna izba obrachunkowa ustala budżet jednostki samorządu terytorialnego w terminie do końca lutego roku budżetowego w zakresie zadań własnych oraz zadań zleconych (art. 11 ust. 2),

- w ramach postępowania nadzorczego w sprawie uznania uchwały budżetowej organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego za nieważną w całości lub w części regionalna izba obrachunkowa wskazuje nieprawidłowości oraz sposób i termin ich usunięcia; jeżeli organ właściwy w wyznaczonym terminie nie usunie wskazanych nieprawidłowości, kolegium izby orzeka o nieważności tej uchwały w całości lub w części; w przypadku stwierdzenia nieważności uchwały budżetowej w całości lub w części budżet jednostki samorządu terytorialnego lub jego część dotknięte nieważnością ustala kolegium izby (art. 12).

2. Kwestie stosowania środków nadzoru przewidzianych w ustawach ustrojowych nie należą do właściwości ministra finansów. Niemniej - w opinii Ministerstwa Finansów - niemożliwość uchwalenia budżetu spełniającego relację wynikającą z art. 243 ustawy o finansach publicznych, a więc de facto dopuszczenie do sytuacji zagrożenia realizacji zadań publicznych przez organy jednostki samorządu terytorialnego powinno być przesłanką do rozważenia zastosowania środków nadzoru wynikających z ustaw ustrojowych.

3. Odnośnie do zakresu danych przyjmowanych do wyliczenia wskaźnika wynikającego z art. 243 ustawy o finansach publicznych przyjęcie danych planowanych po 3 kwartałach roku poprzedzającego rok budżetowy wynika z faktu, iż sporządzając projekt budżetu w terminie wynikającym z ustawy o finansach publicznych, jednostka samorządu terytorialnego nie dysponuje danymi dotyczącymi wykonania roku poprzedzającego rok budżetowy.

Przepis ustawy o finansach publicznych przewiduje ustalenie relacji, o której mowa w art. 243, na podstawie wartości planowanych. Natomiast do ustalenia tej relacji po sporządzeniu sprawozdania z wykonania budżetu należy brać pod uwagę wartości wykonane wynikające ze sprawozdania rocznego za rok poprzedzający rok budżetowy.

4. Wskaźnik limitujący spłatę zobowiązań określony w art. 243 ustawy o finansach publicznych jest wynikiem postulatów zgłaszanych wielokrotnie przez jednostki samorządu terytorialnego, w tym podczas posiedzeń Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Strona samorządowa w stanowisku Zespołu do Spraw Systemu Finansów Publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego z dnia 19 września i 28 października 2008 r. w sprawie projektu ustawy o finansach publicznych oraz projektu ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych wyraziła zadowolenie, iż projekt nowej ustawy o finansach publicznych w wielu proponowanych rozwiązaniach wychodzi naprzeciw postulatom samorządów.

Pragnę zaznaczyć, że indywidualny wskaźnik zadłużenia ma za zadanie między innymi zabezpieczyć jednostki samorządu terytorialnego przed nadmiernym poziomem zadłużenia, bowiem limit uzależniony jest od indywidualnej sytuacji ekonomicznej.

Ponadto limity kosztów obsługi zadłużenia mają za zadanie zabezpieczyć jednostki samorządu terytorialnego przed nadmierną kumulacją płatności z tytułu obsługi zadłużenia w stosunku do ich zdolności ekonomicznych.

Zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1241) nowe regulacje art. 243 mają obowiązywać od 2014 r., co oznacza, że efektywnie vacatio legis dla tego przepisu wynosi 4 lata.

Ponadto należy zauważyć, że zgodnie z art. 122 ww. ustawy w latach 2011-2013 do wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego zarząd tej jednostki załącza informację o relacji, o której mowa w art. 243 ustawy o finansach publicznych.

Jednostki samorządu terytorialnego mają więc odpowiedni czas na wprowadzenie działań konsolidujących, pozwalających na wygenerowanie w okresie 2011-2013 nadwyżek w części bieżącej budżetu i dostosowanie struktury zadłużenia w celu zapewnienia spełnienia wymogów, wynikających z regulacji, które zaczną obowiązywać od 2014 r.

Zdolność do spłaty kredytów czy pożyczek będzie w głównej mierze uzależniona od tego, jak będą kształtowały się dochody i wydatki bieżące. Na poziom wydatków bieżących w największym zakresie mają wpływ same jednostki samorządu terytorialnego. Zatem to od prowadzonej przez nie polityki wydatkowej w dużym stopniu uzależniona będzie zdolność do spłaty zadłużenia.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że nie przewiduje się nowelizacji przepisu art. 243 w zakresie, o którym mowa w interpelacji pani poseł.