SPS-023-17387/10 - Mobbing w miejscu pracy.

Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pana posła Jarosława Żaczka w sprawie możliwości naruszania praw człowieka i mobbingu w pracy w hipermarketach sieci Carrefour znajdujących się na terenie Polski, przesłaną przy piśmie z dnia 5 sierpnia br., znak: SPS-023-17387/10, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Do właściwości ministra pracy i polityki społecznej należy przede wszystkim inicjowanie i kształtowanie rozwiązań prawnych z zakresu prawa pracy, w tym też przygotowywanie inicjatyw ustawodawczych z tego zakresu. W związku ze sprawą będącą przedmiotem interpelacji pana posła pragnę zauważyć, że Kodeks pracy zawiera zarówno przepisy nakładające na pracodawcę obowiązek szanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika (art. 11¹), jak i przepisy nakładające na pracodawcę obowiązek przeciwdziałania mobbingowi oraz regulujące uprawnienia pracownika, wobec którego był stosowany mobbing (art. 94³). Natomiast minister pracy i polityki społecznej nie ma ustawowych kompetencji ani nie dysponuje instrumentami prawnymi dającymi możliwość bezpośredniego oddziaływania na stosowanie prawa pracy przez pracodawców oraz egzekwowania przestrzegania praw pracowniczych, w tym również pozwalającymi wpływać na pracodawców w zakresie wprowadzania konkretnych rozwiązań związanych z organizacją pracy. Z tego też względu nie posiadam bezpośrednich informacji o występowaniu oraz skali stosowania przez pracodawców niezgodnych z prawem postanowień oraz rozwiązań dotyczących organizacji i porządku w regulaminach pracy.

Instytucją ustawowo powołaną do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, jest Państwowa Inspekcja Pracy. Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi, a nadzór nad nią w zakresie ustalonym ustawą sprawuje Rada Ochrony Pracy (art. 2 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, Dz. U. Nr 89, poz. 589, z późn. zm.). Państwowa Inspekcja Pracy została wyposażona w odpowiednie uprawnienia i środki działania umożliwiające ich realizację, jak: prawo wstępu na teren oraz do obiektów i pomieszczeń podmiotów kontrolowanych, żądanie informacji niezbędnych w toku prowadzonych kontroli, wydawanie nakazów zobowiązujących do usunięcia stwierdzonych naruszeń prawa, a także ścigania wykroczeń przeciwko prawom pracownika określonych w Kodeksie pracy i innych wykroczeń związanych z wykonywaniem pracy zarobkowej oraz prawo udziału w postępowaniu w tych sprawach w charakterze oskarżyciela publicznego. Oznacza to, że wszelkie zastrzeżenia i wątpliwości co do zgodności z przepisami prawa pracy regulacji dotyczących organizacji i porządku w procesie pracy stosowane przez pracodawcę mogą być przedmiotem oceny dokonanej przez inspektora pracy podczas przeprowadzonej kontroli w tym zakresie. W przypadku gdy w jej następstwie okaże się, że stosowany system organizacji pracy jest niezgodny z prawem, będzie istniała możliwość podjęcia przez Inspekcję Pracy interwencji mającej na celu dostosowanie stosowanej u pracodawcy organizacji pracy do przepisów Kodeksu pracy.

Zgodnie z ustawowym obowiązkiem główny inspektor pracy przedkłada Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej, Radzie Ochrony Pracy przy Sejmie RP oraz Radzie Ministrów roczne sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy wraz z wnioskami dotyczącymi stanu przestrzegania prawa pracy. Podawane jest ono także do wiadomości publicznej. Istotną rolę w dziedzinie nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy odgrywa również Rada Ochrony Pracy usytuowana przy Sejmie RP, do zadań której należy wyrażanie stanowiska w sprawach objętych przedmiotem działania Państwowej Inspekcji Pracy. W szczególności rada wypowiada się w sprawie programu działalności i zadań inspekcji, okresowych ocen jej działalności oraz formułuje wnioski wynikające z tych ocen. Natomiast w świetle obowiązujących przepisów minister pracy i polityki społecznej nie ma uprawnień nadzorczych i kontrolnych nad Państwową Inspekcją Pracy i w związku z tym nie dysponuje danymi dotyczącymi zakresu oraz wyników konkretnych kontroli przeprowadzanych przez Państwową Inspekcję Pracy. Niemniej jednak minister pracy i polityki społecznej w ramach działań podejmowanych w celu zwalczania zjawiska naruszania przez pracodawców obowiązujących przepisów prawa współpracuje z Państwową Inspekcją Pracy, przekazując informacje o zgłaszanych przypadkach takich naruszeń oraz wnosi o podjęcie stosownych działań kontrolnych. Dotychczas do ministra pracy i polityki społecznej nie wpłynęły sygnały lub skargi dotyczące naruszania prawa w zakresie mobbingu przez sieć Carrefour.