Wiktorowska Ewa, Badanie, czy zachodzą okoliczności skutkujące zwrotem wadium

Badanie, czy zachodzą okoliczności skutkujące zwrotem wadium

W przypadku postępowań o udzielenie zamówień, w których zamawiający wymagał od wykonawców zabezpieczenia ofert za pomocą wadium, ustawodawca wskazał na okoliczności skutkujące po stronie zamawiającego obowiązkiem jego zwrotu. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że ustanowione zasady zdają się stawiać wykonawców w gorszym położeniu niż miało to miejsce pod rządami ustawy z 29.01.2004 r. –Prawo zamówień publicznych. Dotychczasową regułą była konieczność zwrotu wniesionego wadium wszystkim wykonawcom niezwłocznie po wyborze oferty najkorzystniejszej lub unieważnieniu postępowania z wyjątkiem wykonawcy, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza oraz tych wykonawców, co do których powstała konieczność jego zatrzymania. Nowe regulacje zmieniają katalog okoliczności, których zaistnienie skutkuje powstaniem obowiązku zwrócenia wadium, przy równoczesnym wskazaniu, że ma to nastąpić nie później niż w terminie 7 dni od dnia wystąpienia którejś z nich.

Zamawiający każdorazowo zobowiązany jest zwrócić wadium wykonawcy, w przypadku gdy upłynie termin związania jego ofertą, przy czym nie ma znaczenia, czy upływ dotyczy pierwotnego okresu związania wynikającego z dokumentów zamówienia, czy też już z okresu dodatkowego, na który zgodę wykonawca może wyrazić w wyniku wezwania go do złożenia takiego oświadczenia przez zamawiającego. Warto zaznaczyć, że zamawiający w przypadku zaistnienia tej okoliczności nie może czekać ze zwrotem wadium do wyboru oferty najkorzystniejszej lub unieważnienia postępowania, a zobligowany jest dokonać zwrotu w sposób niezwłoczny.

Druga okoliczność skutkująca obowiązkiem dokonania zwrotu wadium związana jest z samym udzieleniem zamówienia, w związku z czym dzień zawarcia umowy w sprawie zamówienia skutkować będzie rozpoczęciem biegu terminu 7-dniowego, w którym zamawiający będzie musiał dokonać zwrotu wadium.

Ostatnią z okoliczności, której wystąpienie z mocy prawa nakazuje dokonanie zwrotu wadium jest unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia, przy czym samo poinformowanie wykonawców o takiej decyzji zamawiającego jeszcze nie rozpoczyna biegu terminu dla zamawiającego. Ustawodawca wprowadził zastrzeżenie wskazując, że bieg terminu na zwrot rozpoczyna się dopiero gdy:

– upłynął termin na wniesienie odwołania na tę czynność zamawiającego albo

– zostało wniesione odwołanie na tę czynność – od rozstrzygnięcia tego odwołania przez KIO, przy czym w sposób rzeczywisty bieg terminu rozpocznie się wyłączne wtedy, gdy odwołanie zostanie oddalone. W przypadku gdy KIO uwzględni odwołanie na tę czynność, nie powstanie po stronie zamawiającego obowiązek zwrotu wadium.

Warto nadmienić, że ustawodawca przesądził o sposobie, w jaki ma zostać zwrócone wadium wniesione w innej formie niż w pieniądzu. W takiej sytuacji zamawiający będzie zobowiązany do złożenia gwarantowi lub poręczycielowi oświadczenia o zwolnieniu wadium.

Zamawiający po przeprowadzonej sesji otwarcia ofert dokonuje wszelkich czynności związanych z badaniem i oceną ofert mając na celu wybór oferty najkorzystniej lub w przypadku gdy nie będzie to możliwe –unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

Przepis art. 98 ust. 1 ustawy z 11.09.2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. poz. 2019) – dalej p.z.p., przewiduje okoliczności, których wystąpienie powoduje powstanie po stronie zamawiającego obowiązku zwrotu wadium, w zależności od danego stanu faktycznego, albo wszystkim wykonawcom biorącym udział w postępowaniu albo niektórym z nich.