Niewiadomski Zygmunt, Dopuszczalność zaskarżenia uchwały rady gminy w sprawie planu miejscowego lub jego zmiany

Dopuszczalność zaskarżenia uchwały rady gminy w sprawie planu miejscowego lub jego zmiany

Ustawodawca odstąpił od możliwości sądowej kontroli projektu planu miejscowego w trakcie procedury planistycznej na rzecz jej sprawności i szybkości. Zważywszy jednak, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub jego zmiana przyjmowany jest w formie uchwały przez radę gminy, zatem podlega kontroli sądowej na podstawie art. 101 ust. 1 u.s.g. ze wszystkimi konsekwencjami tego stanu rzeczy.

Skarga wniesiona na podstawie art. 101 u.s.g. nie ma charakteru actio popularis, podstawą zaskarżenia jest bowiem niezgodność uchwały lub zarządzenia z prawem i jednocześnie naruszenie przez nią konkretnie rozumianych interesów lub uprawnień konkretnego obywatela lub ich grupy (teza wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, z dnia 10 maja 2011 r., II OSK 289/11, LEX nr 1081773).

Przepis art. 101 ust. 1 u.s.g. nie przyznaje legitymacji skargowej podmiotom, których interesy prawne lub uprawnienia są dopiero zagrożone naruszeniem w wyniku wejścia w życie postanowień aktu prawa miejscowego. Związek pomiędzy własną, indywidualną sytuacją prawną skarżącego, a zaskarżoną uchwałą musi istnieć w dacie wniesienia skargi, a nie w przyszłości, powodować następstwo w postaci ograniczenia lub pozbawienia danego podmiotu konkretnych uprawnień lub nałożenia na niego obowiązków. W przypadku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego naruszenie interesu prawnego (uprawnienia) wykazać może właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości, a nie podmiot, który nie legitymuje się jakimkolwiek tytułem prawnym do nieruchomości położonych na obszarze objętym zaskarżoną uchwałą - bowiem przepisy prawa, zwłaszcza przepisy kodeksu cywilnego, chronią jedynie prawa właścicielskie. (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 lutego 2016 r., II OSK 1418/14, LEX nr 2114312). Prawo do zaskarżenia uchwał na podstawie art. 101 ust. 1 u.s.g. przysługuje tym podmiotom, które wykażą się konkretnym, indywidualnym oraz aktualnym interesem prawnym wynikającym z określonej normy prawa materialnego i wskażą okoliczności świadczące o tym, że interes ten został naruszony kwestionowanym aktem. W przypadku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zasadniczo podmiotami legitymowanymi do jego zaskarżenia są właściciele nieruchomości położonych na terenie objętym planem. Przyjmowane, więc w planie ustalenia co do przeznaczenia i warunków zabudowy konkretnych nieruchomości oraz sposobu zagospodarowania określonego terenu pozostają w bezpośrednim związku z uprawnieniami i obowiązkami właścicieli nieruchomości, chronionymi przepisem art. 140 k.c. (teza Wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2019 r.,

II OSK 467/17 , LEX nr 2626659).

W sprawach skarg wnoszonych na podstawie art. 101 u.s.g. do reprezentowania gminy przed sądem administracyjnym i do udzielenia pełnomocnictw w tym zakresie, co do zasady właściwy jest wójt (burmistrz, prezydent) jako podmiot reprezentujący gminę (teza wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 marca 2011 r., II OSK 41/11, LEX nr 1080277).

Naczelny Sąd Administracyjny w swoim wyroku (wyrok z dnia 28 sierpnia 2018 r., II OSK 1624/18, LEX nr 2575099) na istotną kwestię natury procesowej, mianowicie stwierdził, iż nową procedurę wnoszenia skargi do sądu administracyjnego (bez wezwania do usunięcia naruszenia prawa) stosuje się więc do skarg na akty, które zostały podjęte po dniu wejścia w życie ustawy oraz czynności organów administracji publicznej dokonane po 1 czerwca 2017 r.

Organem uprawnionym do podjęcia uchwały w sprawie planu miejscowego lub jego zmiany jest rada gminy.

W celu skutecznego wniesienia skargi do sądu administracyjnego, winne być spełnione przesłanki określone w art. 101 ust. 1 u.s.g. Po pierwsze uchwała musi naruszać interes prawny lub uprawnienie skarżącego. Naruszenie interesu prawnego, o którym mowa w art. 101 ust. 1 u.s.g. ma mieć charakter aktualny i realny, a nie czysto hipotetyczny. Naruszenie takie nastąpić może w sytuacji, gdy skarżącemu przysługiwało konkretne prawo podmiotowe wynikające z przepisów prawa materialnego, które zostałoby najpóźniej w dacie wniesienia skargi naruszone kwestionowaną uchwałą (teza postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 marca 2012 r., II OSK 2550/10, LEX nr 1342935).