Zgoliński Igor, Kara zastępcza za nieuiszczoną grzywnę

Kara zastępcza za nieuiszczoną grzywnę

Przepisy zawarte w treści art. 186 k.k.s. określają przesłanki i zasady orzekania zastępczej kary pozbawienia wolności w zamian za niewykonaną karę grzywny, orzeczoną za wykroczenie skarbowe.

W obliczu niewywiązania się przez skazanego z obowiązku uiszczenia kary grzywny oraz przy ustaleniu, że egzekucja komornicza była bezskuteczna (względnie, gdy z okoliczności sprawy wynika, że w przypadku wszczęcia egzekucja okazałaby się bezskuteczna) przed sądem powstaje kwestia zarządzenia wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności. Należy pamiętać, że tego rodzaju rozstrzygnięcie to w zasadzie ostateczność, albowiem w pierwszej kolejności sąd zawsze rozważa, czy w danym przypadku nie jest zasadna zamiana kary grzywny na pracę społecznie użyteczną. Dopiero w przypadku niepowodzenia wykonania kary na tej drodze bądź w sytuacji, gdy taka zamiana jest niemożliwa lub niecelowa, sąd obowiązany będzie sięgnąć po instrument w postaci zarządzenia wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności.

Zgodnie z treścią przepisu art. 185 § 1 k.k.s., jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, Sąd może zamienić karę grzywny na pracę społecznie użyteczną, określając czas jej trwania. Procedurę inicjuje ustalenie poczynione przez sąd I instancji na etapie postępowania wykonawczego, że ukarany nie wykonał orzeczonej kary grzywny.

Co do zasady w pierwszej kolejności należy rozważyć zamianę kary grzywny na pracę społecznie użyteczną, ale sąd może od razu uznać, że zamiana ta nie jest celowa ze względu na warunki osobiste skazanego (np. z powodu stanu zdrowia nie może podjąć pracy społecznie użytecznej) bądź jego postawę w toku postępowania (np. skazany sam oświadczył, że nie podejmie pracy - nie wyraził zgody), bądź wprost wnosi o nieorzekanie prac społecznie użytecznych, a od razu o zamianę kary na zastępcze pozbawienie wolności. Wpływ na taką decyzję może mieć np. fakt, że skazany jest już pozbawiony wolności i będzie jeszcze przez kilka kolejnych lat przebywał w jednostce penitencjarnej, więc pracy społecznie użytecznej w tym czasie wykonać raczej nie będzie w stanie.