Musiał Krzysztof J., Korygowanie deklaracji podatkowej

Złożenie deklaracji podatkowej stanowi tzw. wymiar pierwotny zobowiązania podatkowego. Składający deklarację, podatnik, płatnik lub inkasent może dokonać zmiany pierwotnej deklaracji.

Z podmiotowego punktu widzenia, prawo do zmiany deklaracji mają podatnicy, płatnicy i inkasenci.

Zgodnie z postanowieniami art. 81 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.) - dalej o.p., jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację. Skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie deklaracji korygującej.

Podkreślenia wymaga, iż „korekta deklaracji pełni podobną funkcję jak wymiar pierwotny. Samowymiar to zaś obowiązek o dwojakim charakterze: formalnym - zadeklarowania podatku do zapłaty oraz materialnym - zadeklarowania podatku zgodnie z zasadą praworządności oraz prawdą obiektywną. Samowymiar powinien więc następować na podstawie obowiązującego prawa oraz wiedzy o stanie faktycznym. Prawo korekty jest jedną z instytucji praktycznego realizmu ustawodawcy, który przewiduje, że podatnik może popełnić błąd wykładni lub błąd co do stanu faktycznego. Tworzy więc uprawnienie do korekty deklaracji, zakładając jednak dobrą wolę podatnika (płatnika, inkasenta). Skutków wcześniejszego błędu nie różnicuje bowiem w zależności od tego, czy podatnik uchybił prawu z własnej woli, czy mimo woli. Korekta deklaracji wpisuje się tu w zespół wielu instytucji wspomagania i tolerancji legalnej towarzyszącej samowymiarowi, do których należą także interpretacje prawa podatkowego. Uprawnienie do zmiany nie zmienia jednak obowiązku złożenia deklaracji zgodnie z zasadami praworządności i prawdy obiektywnej. Nie nakłada się jednak na podatnika obowiązku bezwzględnego skorygowania deklaracji, ponieważ nie można żądać, aby podporządkował się on np. interpretacji podatkowej. Ostatecznie bowiem to sąd rozstrzyga, kto ma rację w ramach wymiaru: podatnik czy organ podatkowy. A zatem stwierdzić należy, że pierwotnie podatnik posiada formalny obowiązek samowymiaru. Korekta nie może być już jednak obowiązkiem analogicznym, gdyż podatnik sam ma prawo do oceny, czy powinien jej dokonać. Z materialnego punktu widzenia zarówno samowymiar pierwotny, jak i wymiar wtórny, czyli korekta, podlegają zasadom praworządności i prawdy obiektywnej” (H. Dzwonkowski, (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz 2011, s. 710).