Borys Adrian, Ocena podstaw do otwarcia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego

Ocena podstaw do otwarcia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego

Procedura ma na celu przedstawienie podstaw otwarcia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego – tymczasowego postępowania wprowadzonego ustawą z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. poz. 1086) – dalej Tarcza 4.0.

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne wprowadzone zostało ustawą z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. poz. 1086) – dalej Tarcza 4.0.

Jest to postępowanie tymczasowe, wprowadzone z uwagi na epidemię COVID-19 powodującą wystąpienie stanu zagrożenia niewypłacalnością oraz stanu niewypłacalności wielu podmiotów gospodarczych. Obwieszczenie o jego otwarciu może zostać dokonane jedynie w okresie do 30.11.2021 r.

Regulacja zawarta w ustawie z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, nie jest kompletna oraz odsyła do regulacji zwartej w ustawie z 15.05.2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. poz. 814 ze zm.) dotyczącej postępowania o zatwierdzenie układu. Dlatego uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne jest nieautonomiczne. Regulacja uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego bazuje na postępowaniu o zatwierdzenie układu oraz postępowaniu układowym (w zakresie głosowania nad układem na zgromadzeniu wierzycieli), zatem uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne ma charakter postępowania hybrydowego – łączącego cechy kilku tradycyjnych postępowań restrukturyzacyjnych.

W ramach uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego ograniczona została rola sądu restrukturyzacyjnego, na rzecz nadzorcy układu. Z założenia postępowanie to ma być postępowaniem szybkim i dostępnym, zapewniającym jednak zwiększoną, w porównaniu z postępowaniem o zatwierdzenie układu, ochronę przedsiębiorstwa dłużnika.

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 16 ust. 3 Tarczy 4.0, z dniem dokonania obwieszczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 1 Tarczy 4.0, do dnia umorzenia lub zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu:

1) postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej z mocy prawa układem oraz dotyczące wierzytelności, o której mowa w art. 17 Tarczy 4.0 (tj. objętej układem bez konieczności udzielenia zgody przez wierzyciela), wszczęte przed dniem otwarcia postępowania, ulega zawieszeniu z mocy prawa;

2) wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia wynikającego z wierzytelności objętej z mocy prawa układem oraz wierzytelności, o której mowa w art. 17 Tarczy 4.0 (tj. objętej układem bez konieczności udzielenia zgody przez wierzyciela), jest niedopuszczalne;

3) przepisy art. 252, 253 i 256 pr. restr. stosuje się odpowiednio, jednakże zezwolenia, o których mowa w art. 256 ust. 1 pr. restr., wydaje nadzorca układu; oznacza to, że:

– spełnianie przez dłużnika albo zarządcę świadczeń wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem, jest niedopuszczalne;

– potrącenie wzajemnych wierzytelności między dłużnikiem i wierzycielem jest niedopuszczalne, poza sytuacjami określonymi w art. 253 pr. restr.;

– wypowiedzenie wybranych umów wzajemnych dotyczących przedsiębiorstwa dłużnika (m.in. najmu, dzierżawy, kredytu, leasingu) przez kontrahentów dłużnika jest niedopuszczalne (art. 256 pr. restr.).

Ochrona majątku dłużnika, o której mowa w art. 16 ust. 3 Tarczy 4.0, trwa aż do zakończenia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, czyli co do zasady aż do prawomocnego zatwierdzania układu.

Z drugiej jednak strony, w ramach uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego zapewniona jest również ochrona interesów wierzycieli. Od dnia dokonania obwieszczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 1 Tarczy 4.0, do dnia umorzenia lub zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu, dłużnik może samodzielnie dokonywać jedynie czynności zwykłego zarządu. Na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymagana jest zgoda nadzorcy układu. Zgoda może zostać udzielona również po dokonaniu czynności, w terminie trzydziestu dni od dnia jej dokonania. Czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu dokonana bez wymaganej zgody jest nieważna.

W zakresie szczegółowego przebiegu uproszczonego postępowania restukturyzacyjnego zobacz uwagi do procedury – Przebieg uproszczonego postępowania restukturyzacyjnego.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Tarczy 4.0 do 30.06.2021 r. podmiot, do którego stosuje się przepisy ustawy z 15.05.2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. poz. 814 ze zm.), który zawarł z doradcą restrukturyzacyjnym umowę, o której mowa w art. 210 pr. restr., może obwieścić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu prowadzonego w oparciu o przepisy ustawy – Prawo restrukturyzacyjne znajdujące zastosowanie do postępowania o zatwierdzenie układu ze zmianami wynikającymi z poniższych przepisów.

Zatem w pierwszej kolejności należy ocenić, czy do danego podmiotu-dłużnika, stosuje się przepisy ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, a zatem, czy posiada on zdolność restrukturyzacyjną.

Z uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego skorzystać mogą wszystkie podmioty posiadające zdolność restrukturyzacyjną (zob. art. 4 pr. restr.), tj.:

1) przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z 23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.);

2) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne nieprowadzące działalności gospodarczej;

3) wspólnicy osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;

4) wspólnicy spółki partnerskiej.