Dauter Bogusław, Posiedzenie przy drzwiach zamkniętych

Posiedzenie przy drzwiach zamkniętych

W określonych sytuacjach jawność rozprawy może zostać wyłączona. Może obejmować całą rozprawę lub jej część. Wyłączenie jawności może nastąpić z urzędu, jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża moralności, bezpieczeństwu państwa lub porządkowi publicznemu, a także gdy mogą być ujawnione okoliczności stanowiące informacje niejawne. Wyłączenie jawności może nastąpić również na wniosek strony, jeżeli wymaga tego ochrona życia prywatnego strony lub inny ważny interes prywatny. Posiedzenie przy drzwiach zamkniętych jest posiedzeniem jawnym, tyle że z ograniczoną jawnością w stosunku do publiczności (por. J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012, s. 281).

Z dniem 31 maja 2019 r. wraz z wejściem w życie art. 4 ustawy z dnia 10 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 183 ze zm.), a także ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 934), które wprowadzają informatyzację postępowania sądowoadministracyjnego, strona może złożyć wniosek o wyłączenie jawności rozprawy w formie dokumentu elektronicznego.

Sąd z urzędu zarządza odbycie rozprawy przy drzwiach zamkniętych, jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża moralności, bezpieczeństwu państwa lub porządkowi publicznemu. Wskazana przesłanka odwołuje się do pojęć nieostrych, których definiowanie oparte powinno być na okolicznościach faktycznych konkretnej sprawy. Z jednej strony ustawodawca odwołuje się do zespołu ocen, norm i zasad, uznawanych za moralne z punktu widzenia wartości ogólnoludzkich, z drugiej zaś do bardziej wymiernych zwrotów normatywnych jakimi niewątpliwie są bezpieczeństwo państwa lub porządek publiczny. Ustawodawca zwalnia sąd od definiowania tych pojęć, pozostawiając ewentualną ocenę prawidłowości rozstrzygnięcia sądu, w trybie postępowania odwoławczego na podstawie art. 191 p.p.s.a.

Sąd z urzędu zarządza także odbycie rozprawy przy drzwiach zamkniętych, gdy mogą być ujawnione okoliczności stanowiące informacje niejawne. Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1228) informacjami niejawnymi są informacje, których nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby lub mogłoby spowodować szkody dla Rzeczypospolitej Polskiej albo byłoby z punktu widzenia jej interesów niekorzystne, także w trakcie ich opracowywania oraz niezależnie od formy i sposobu ich wyrażenia. Powyższa przesłanka niewątpliwie mieściłaby się w zwrocie „bezpieczeństwo państwa”, ustawodawca uznał jednak za celowe i uzasadnione jej wyeksponowanie poprzez bezpośrednie odwołanie się do przywołanej ustawy o ochronie informacji niejawnych, zawężając pole interpretacji do zawartych w tej ustawie definicji.