Zgoliński Igor, Postępowanie w przedmiocie pociągnięcia do odpowiedzialności posiłkowej

Postępowanie w przedmiocie pociągnięcia do odpowiedzialności posiłkowej

Pociągnięcie do odpowiedzialności posiłkowej jest decyzją podejmowaną z urzędu. W postępowaniu przygotowawczym podejmuje ją organ prowadzący to postępowanie, a po wniesieniu aktu oskarżenia - sąd. Jest to czynność obligatoryjna, ale ściśle uzależniona od okoliczności uzasadniających wszczęcie tego postępowania.

Materialnoprawne przesłanki pociągnięcia do odpowiedzialności posiłkowej zostały wymienione w art. 24 i 25 k.k.s.

Odpowiedzialność posiłkowa nie jest karą czy środkiem karnym. Można ją uznać za swoistą odmianę odpowiedzialności majątkowej, ponoszonej równolegle do sprawcy. Dotyczy ona grzywny i ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów. Pociągnięcie do odpowiedzialności posiłkowej następuje w formie postanowienia, podobnie jak wszelkie modyfikacje w tym zakresie, włącznie z uchyleniem poprzednio wydanego orzeczenia. Po wydaniu postanowienia podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej nie można przesłuchać w charakterze świadka. Odpowiedzialność posiłkową nakłada się w orzeczeniu kończącym postępowanie (art. 163 k.k.s.), a podmiot zobowiązany określa się wówczas mianem odpowiedzialnego posiłkowo. Natomiast we wcześniejszych stadiach i fazach procesu mówimy o podmiocie pociągniętym do odpowiedzialności posiłkowej (art. 53 § 40 k.k.s.), będącym stroną postępowania karnego skarbowego (art. 120 § 1 k.k.s.).

Organ prowadzący postępowanie lub sąd powinny każdorazowo badać zaistnienie warunków z art. 24 k.k.s. W sytuacji gdy stwierdzą, że sprawca czynu zabronionego może być zastępcą osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną, który prowadził sprawy tego podmiotu jako pełnomocnik, zarządca, pracownik lub działający w jakimkolwiek innym charakterze, a zastępowany podmiot odniósł albo mógł odnieść z popełnionego przestępstwa skarbowego jakąkolwiek korzyść majątkową, mają obowiązek wydać postanowienie w przedmiocie pociągnięcia do odpowiedzialności posiłkowej. Organ powinien też zbadać istnienie przesłanki o charakterze negatywnym z art. 25 § 1 k.k.s. Odpowiedzialności posiłkowej nie stosuje się bowiem wobec państwowych jednostek budżetowych, o których mowa w przepisach o finansach publicznych.

Rola postanowienia o pociągnięciu do odpowiedzialności posiłkowej jest poniekąd zbliżona do tej, którą pełni postanowienie o przedstawieniu zarzutów. Tworzy ono nową stronę w postępowaniu karnym skarbowym. Wydanie tego postanowienia jest możliwe dopiero po przekształceniu postępowania w fazę in personam. Na etapie postępowania jurysdykcyjnego sąd może wydać tego rodzaju postanowienie na posiedzeniu. Postanowienie wydawane jest z urzędu, stanowi suwerenną decyzję organu i musi spełniać określone wymogi formalne, określone w art. 124 § 3 k.k.s., czyli wskazywać:

1) oskarżonego,

2) zarzucane mu przestępstwo skarbowe,

3) kwalifikację prawną,

4) podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej,

5) podstawy pociągnięcia podmiotu do odpowiedzialności posiłkowej.

Postanowienie o pociągnięciu do odpowiedzialności posiłkowej jest niezaskarżalne.