Bełczącki Robert Marek, Postępowanie z powództwa o zapłatę w razie zarzutu strony pozwanej, że dochodzone roszczenie jest przedawnione (art. 118 k.c.), gdyż jest związane z prowadzeniem przez stronę powodową działalności gospodarczej

Postępowanie z powództwa o zapłatę w razie zarzutu strony pozwanej, że dochodzone roszczenie jest przedawnione (art. 118 k.c.), gdyż jest związane z prowadzeniem przez stronę powodową działalności gospodarczej

Zauważyć trzeba, że w obrocie prawnym nie istnieje legalna definicja pojęcia „roszczenia związanego z działalnością gospodarczą”.

Zawarte w art. 118 k.c. określenie „związane z prowadzeniem działalności gospodarcze” jest określeniem bardzo szerokim. Użycie przez ustawodawcę takiego określenia zdaje się sugerować, że chodzi o jakikolwiek związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Tego rodzaju interpretacja jest jednak nie do zaakceptowania (por. wyrok SN z dnia 1 października 1998 r., I CKN 288/98, LEX nr 1214900).

Dla kwalifikacji roszczenia jako związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 118 k.c. nie ma znaczenia prawny charakter leżącego u jego podstaw zdarzenia - może ono być czynnością prawną, czynem niedozwolonym lub jakimkolwiek innym zdarzeniem, nie wyłączając bezpodstawnego wzbogacenia czy korzystania z cudzej rzeczy bez podstawy prawnej - lecz jego związek z działalnością gospodarczą (por. wyrok SN z dnia 19 października 2011 r., II CSK 80/11, LEX nr 1044001; wyrok SA w Łodzi z dnia 9 stycznia 2014 r., I ACa 904/13, LEX nr 1416148).

Uznać należy, że na tle art. 118 k.c. wymaga się, by działalność ta miała charakter stały (powtarzalny) i zawodowy, aby była podporządkowana regułom opłacalności i zysku lub zasadzie racjonalności gospodarowania, co oznacza założenie efektywności bądź wydajności, by była prowadzona na własny rachunek oraz by polegała na uczestnictwie w obrocie gospodarczym (por. uchwałę składu 7 sędziów SN z dnia 18 czerwca 1991 r., III CZP 40/91, OSNC 1992, nr 2, poz. 17). Tym samym bez znaczenia pozostaje w tym przypadku forma prawna prowadzenia działalności gospodarczej.

Związek roszczenia z działalnością gospodarczą istnieje wówczas, gdy przynajmniej wierzyciel jest przedsiębiorcą w chwili dokonywania określonej czynności, a sama czynność pozostaje w normalnym funkcjonalnym związku przyczynowym z tą działalnością, w szczególności gdy została podjęta w celu realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności tego przedsiębiorcy, przy czym czynność ta nie musi należeć do stale podejmowanych czynności typowych ze względu na przedmiot działalności przedsiębiorcy ani nie musi mieścić się w ramach przedmiotu prowadzonej przez niego działalności, a więc nie musi być ujęta w statucie lub w rejestrze jako należąca do zakresu działalności przedmiotowej tego przedsiębiorcy (por. wyrok SN z dnia 24 maja 2012 r., II CSK 544/11, IC 2013, nr 7–8, s. 27; wyrok SN z dnia 31 stycznia 2008 r., II CSK 417/07, LEX nr 452964).

O związku roszczenia z prowadzeniem działalności gospodarczej powinny decydować okoliczności istniejące w chwili powstania roszczenia, przy czym bez znaczenia dla tej kwalifikacji pozostaje, czy roszczenie powstało w relacji obustronnie profesjonalnej, czy też profesjonalista (przedsiębiorca) występuje tylko po jednej stronie stosunku prawnego, wystarczy, iż podmiotem gospodarczym jest osoba występująca z roszczeniem (por. wyrok SN z dnia 2 kwietnia 2008 r., III CSK 302/07, OSNC-ZD 2009, nr 2, poz. 37, LEX nr 398487; wyrok SA w Katowicach z dnia 15 listopada 2012 r., I ACa 674/12, LEX nr 1236387).

Roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej mogą wynikać z różnych zdarzeń prawnych, które nie muszą być związane ze stosunkami kontraktowymi przedsiębiorcy. Roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (w tym: oparte na konstrukcji nienależnego świadczenia) mogą być zakwalifikowane jako pozostające w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej i w konsekwencji przedawniać się w terminie trzech lat (por. wyrok SN z dnia 6 czerwca 2012 r., III CSK 282/11, LEX nr 1212813).

Jedynie wówczas, gdy czynność nie jest dokonana w celu realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności przedsiębiorcy i pozostaje poza zakresem jego funkcjonowania, nie jest czynnością związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 118 k.c. (por. wyrok SN z dnia 24 maja 2012 r., II CSK 544/11, LEX nr 1212807).

Pozew jest pismem procesowym wszczynającym postępowanie procesowe.

Patrz - przebieg procedury oraz komentarze zamieszczone w schematach:

Złożenie pozwu;

Postępowanie w sprawie z powództwa o zasądzenie kwoty pieniężnej;

Postępowanie w sprawie z powództwa o zapłatę w razie uzasadnionego zarzutu pozwanego, że poszkodowany powód przyczynił się do powstania szkody;

Postępowanie w sprawie z powództwa o zasądzenie od pozwanych solidarne określonej kwoty pieniężnej;

Postępowanie w sprawie z powództwa o zasądzenie od pozwanych in solidum określonej kwoty pieniężnej;

Postępowanie w sprawie z powództwa wierzyciela o zapłatę odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania.

Pozew powinien zostać złożony do właściwego wydziału (funkcjonalnie powołanego do rozpoznawania określonej kategorii spraw) właściwego sądu (miejscowo, rzeczowo i funkcjonalnie).

W razie wniesienia pozwu do sądu niewłaściwego zastosowanie znajdują regulacje art. 200 § 1-3 k.p.c., ewentualnie także art. 458⁷ k.p.c. lub art. 479⁹² k.p.c. Przekazanie sprawy sądowi właściwemu odbywa się w drodze postanowienia sądu.

Jeżeli natomiast pozew został skierowany do niewłaściwego wydziału właściwego sądu wówczas przewodniczący przekazuje go do wydziału właściwego według § 78 ust. 1 Regulaminu urzędowania sądów powszechnych.

Patrz - przebieg procedury i komentarze zamieszczone w schematach:

Złożenie pozwu;

Badanie właściwego trybu postępowania;

Badanie podstaw skierowania sprawy do postępowania odrębnego;

Badanie właściwości miejscowej sądu z urzędu;

Badanie właściwości rzeczowej sądu.

Sprawy o zapłatę rozpoznawane są z reguły w trybie procesowym, w postępowaniu zwyczajnym albo odrębnym, gdy zachodzą ku temu podstawy określone w przepisach szczególnych..

Patrz - przebieg procedury i komentarze zamieszczone w schematach:

Wszczęcie postępowania uproszczonego;

Wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym;

Wszczęcie postępowania w elektronicznym postępowaniu upominawczym.