Musiał Krzysztof J., Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych w zamian za zaległość podatkową

Zgodnie z postanowieniami art. 59 § 1 pkt 6 ustawy z 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) - dalej o.p., zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych. Taka więc forma wygaśnięcia prowadzi do efektywnego wygaśnięcia zobowiązania poprzez uzyskanie przez wierzyciela należności podatkowych. Z tym że należy wskazać, iż w związku z przeniesieniem własności rzeczy lub praw w zamian za zobowiązanie podatkowe, nie powstaje obowiązek podatkowy z tego tytułu ani w podatku od towarów i usług, ani w podatkach dochodowych.

„Podatnik regulując ciążące na nim zobowiązanie podatkowe, bez względu na to, w jakiej występuje to formie, nie uzyskuje nic w zamian. Również organy występujące w imieniu Skarbu Państwa czy jednostki samorządu terytorialnego, godząc się na pobranie podatku przy wykorzystaniu umownej formy przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych (art. 66 § 2 o.p.), nie dokonują ekwiwalentnej czynności prawnej, o której mowa w art. 2 ust. 3 pkt 3b ustawy z 8.01.1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.). Umowa, na podstawie której dochodzi do przeniesienia własności rzeczy w rozliczeniu za zaległości podatkowe, jest umową cywilnoprawną (w przypadku zaległości z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa dodatkowo musi być zatwierdzona w drodze decyzji - zgody właściwego urzędu skarbowego). Jednakże nie zmienia to istoty regulacji określonej w art. 66 o.p., która nie odnosi się do obrotu gospodarczego, tylko wprowadza dodatkowy mechanizm poboru podatków” - wyrok NSA z 16.01.2007 r., I FSK 500/06.

W wyroku WSA w Warszawie z 6.08.2010 r., III SA/Wa 2224/09, czytamy: „Przeniesienie własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w celu uregulowania zobowiązania podatkowego nie podlega opodatkowaniu na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych”.

Zgodnie z postanowieniami art. 66 § 1 pkt 1 o.p., szczególnym przypadkiem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz Skarbu Państwa - w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody budżetu państwa.

Przeniesienie następuje na wniosek podatnika, zgodnie z postanowieniami art. 66 § 2 pkt 1 o.p., skierowany do starosty wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej na podstawie umowy zawartej, za zgodą właściwego naczelnika urzędu skarbowego. W myśl art. 168 § 1 o.p., podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia, ponaglenia, wnioski) mogą być wnoszone pisemnie lub ustnie do protokołu, a także za pomocą środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu podatkowego, utworzoną na podstawie ustawy z 17.02.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. z 2023 r. poz. 57 z późn. zm.), lub portal podatkowy. Wniosek powinien zawierać co najmniej oznaczenie zaległości podatkowej, co do której ma być przeniesienie oraz wartość własności praw lub rzeczy przenoszonych, ponadto, zgodnie z postanowieniami art. 168 § 2 o.p., powinien zawierać co najmniej treść żądania, wskazanie osoby, od której pochodzi, oraz jej adresu (miejsca zamieszkania lub pobytu, siedziby albo miejsca prowadzenia działalności).

Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokółu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Jeżeli podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu. Podanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego na podstawie art. 168 § 3a o.p. powinno:

1) być podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP;

2) zawierać dane w ustalonym formacie, zawartym we wzorze podania określonym w odrębnych przepisach, jeżeli te przepisy nakazują wnoszenie podań według określonego wzoru;

3) zawierać adres elektroniczny wnoszącego podanie.

Zgodnie z postanowieniami art. 66 § 1 pkt 2 o.p., szczególnym przypadkiem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz gminy, powiatu lub województwa - w zamian za zaległości podatkowe z tytułu podatków stanowiących dochody ich budżetów.

Przeniesienie następuje na wniosek podatnika, zgodnie z postanowieniami art. 66 § 2 pkt 2 o.p., na podstawie umowy zawartej między wójtem, burmistrzem (prezydentem miasta), starostą, albo marszałkiem województwa a podatnikiem. Wniosek powinien zawierać co najmniej oznaczenie zaległości podatkowej, co do której ma być przeniesienie oraz wartość własności praw lub rzeczy przenoszonych, ponadto, zgodnie z postanowieniami art. 168 § 2 o.p., powinien zawierać co najmniej treść żądania, wskazanie osoby, od której pochodzi, oraz jej adresu (miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu, siedziby albo miejsca prowadzenia działalności).

Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Jeżeli podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu. Podanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego powinno:

1) być uwierzytelnione przy użyciu mechanizmów określonych w art. 20a ust. 1 albo 2 ww. ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne;

2) zawierać dane w ustalonym formacie, zawartym we wzorze podania określonym w odrębnych przepisach, jeżeli te przepisy nakazują wnoszenie podań według określonego wzoru;

3) zawierać adres elektroniczny wnoszącego podanie.