Bochentyn Adam, Składanie i rozpatrywanie wniosków

Składanie i rozpatrywanie wniosków

Prawo obywateli do składania wniosków jest jedną z form sprawowania kontroli społecznej nad działaniem organów państwowych (w tym organów przedsiębiorstw państwowych i innych państwowych jednostek organizacyjnych), organów jednostek samorządu terytorialnego, organów samorządowych jednostek organizacyjnych oraz organizacji i instytucji społecznych, niezależnie od tego, jaką formę przybiorą te działania (W. Chróścielewski, J.P. Tarno, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2011, s. 270).

Postępowanie w sprawie wniosków ma charakter postępowania uproszczonego oraz jednoinstancyjnego, w związku z czym wnioskodawcy nie przysługuje żaden środek prawny na akt kończący to postępowanie (A. Matan [w:] G. Łaszczyca, Cz. Martysz, A. Matan, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Tom II: Komentarz do art. 104–269, Warszawa 2007, s. 469). Sprawy rozpatrywania wniosków w trybie k.p.a. (w tym sprawy związane z przekazywaniem wniosków według właściwości) nie podlegają również kognicji sądów administracyjnych (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 lutego 2006 r., IV SA/Wa 2161/05, LEX nr 203689).

Należy zaznaczyć, że organizację przyjmowania i rozpatrywania wniosków regulują nie tylko przepisy k.p.a., lecz również rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków (Dz. U. Nr 5, poz. 46; dalej jako r.o.p.s.w.), wydane w oparciu o upoważnienie zawarte w art. 226 k.p.a.

Przepisy k.p.a. przewidują dwa tryby wnoszenia wniosków - bezpośredni oraz pośredni. Pierwszy tryb obejmuje wniesienie wniosku przez samego wnioskodawcę bądź przesłanie przez redakcję prasową do organu artykułu, notatki lub innej wiadomości, która została przez nią opublikowana (art. 251 k.p.a.). Natomiast wniesienie wniosku w trybie pośrednim dotyczy sytuacji, w której wniosek został przekazany organowi za pośrednictwem redakcji prasowej, radiowej i telewizyjnej (art. 248 § 1 k.p.a.), organizacji społecznej (art. 249 k.p.a.) bądź posła, senatora lub radnego (W. Chróścielewski, J.P. Tarno, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2011, s. 276).

Zgodnie z treścią przepisu art. 241 k.p.a., przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy: 1) ulepszenia organizacji, 2) wzmocnienia praworządności, 3) usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, 4) ochrony własności, 5) lepszego zaspokajania potrzeb ludności. Wniosek może dotyczyć również innych spraw, ponieważ wyliczenie zawarte w art. 241 k.p.a. jest jedynie przykładowe (por. wyrok WSA w Łodzi z dnia 17 kwietnia 2009 r., II SA/Łd 941/08, LEX nr 536314). Generalnie przyjmuje się, że przedmiotem wniosku jest zawsze chęć ulepszenia istniejącego stanu rzeczy, nie natomiast konkretny zarzut względem organów administracji publicznej (K. Zalasińska [w:] M. Wierzbowski, A. Wiktorowska (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2011, s. 1065).

Zgodnie z treścią § 5 r.o.p.s.w., wniosek może zostać wniesiony pisemnie, telegraficznie, za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, a także ustnie do protokołu. Z treści wniosku powinno wyraźnie wynikać, jaki jest jego przedmiot (§ 8 r.o.p.s.w.).

Organ obowiązany jest do przyjęcia wniosku, niezależnie od tego, czy jest on właściwy do jego rozpatrzenia (W. Chróścielewski, J. P. Tarno, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2011, s. 277). W celu ułatwienia obywatelom składania wniosków (skarg) art. 253 k.p.a. nakłada na organy administracji publicznej oraz organy organizacji społecznych obowiązek przyjmowania wniosków (skarg) w wyznaczonych przez siebie dniach i godzinach, dostosowanych do potrzeb ludności. Ponadto, zgodnie z treścią art. 254 k.p.a., każdy wniosek (oraz związane z nim pisma i inne dokumenty) należy zarejestrować oraz przechowywać w sposób ułatwiający kontrolę przebiegu i terminów jego załatwiania.

Należy również wskazać, iż po wpłynięciu pisma organ obowiązany jest do ustalenia na podstawie jego treści (a nie formy zewnętrznej), czy jest ono wnioskiem czy skargą (art. 222 k.p.a.).