Grzegorczyk Tomasz, Sporządzanie i wnoszenie apelacji

Sporządzanie i wnoszenie apelacji

Apelacja jest jednym ze środków odwoławczych i aby mogła zostać rozpoznana musi cechować się tzw. skutecznością. Skuteczności środka odwoławczego nie należy rozumieć w znaczeniu potocznym tego słowa. Jest to bowiem jedynie spowodowanie kontroli instancyjnej zaskarżonego rozstrzygnięcia, a nie doprowadzenie do jego zmiany lub uchylenia. Dla skuteczności środka odwoławczego (w tym apelacji) wymaga się spełnienia kilku warunków: 1) jego dopuszczalności (art. 425 § 1 k.p.k., art. 444 k.p.k. - notabene: przepis znowelizowany z dniem 15 kwietnia 2016 roku); 2) posiadania przez skarżącego uprawnienia do jego złożenia (art. 425 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 444 k.p.k. - także znowelizowane z dniem 15 kwietnia 2016 roku); 3) zachowania odpowiedniej formy, nieraz także wraz z wypełnieniem tzw. przymusu adwokackiego (art. 427 k.p.k., art. 428 k.p.k., art. 446 k.p.k.), oraz 4) dochowania terminu zawitego (art. 422 k.p.k., 445 k.p.k. [art. 422, 425, 427, 446 k.p.k. - znowelizowano z dniem 15 kwietnia 2016 roku]). W procedurze karnej niewłaściwe oznaczenie czynności procesowej, a zwłaszcza środka zaskarżenia, zgodnie z tzw. zasadą racjonalnego nieformalizmu (art. 118 k.p.k.) nie pozbawia tej czynności znaczenia prawnego (zob. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - komentarz, Warszawa 2008 r.; J. Izydorczyk, Granice orzekania sądu odwoławczego w polskiej procedurze karnej, Łódź 2010 r. - passim; St. Zabłocki, Postępowanie odwoławcze w kodeksie postępowania karnego po nowelizacji - komentarz praktyczny, Warszawa 2003 r., s. 44).

Zgodnie ze znowelizowanym przepisem art. 444 k.p.k. apelacja służy:

Po pierwsze: stronom; oraz

Po wtóre: pokrzywdzonemu (z racji samego pokrzywdzenia) od wydanego na posiedzeniu przed rozprawą wyroku warunkowo umarzającego postępowanie.

Ponadto - po trzecie: przedstawicielowi podmiotu zbiorowego, jeżeli taki podmiot zbiorowy zgłosił jego udział do procesu przeciwko oskarżonemu o czyn, który w razie przypisania sprawstwa może być podstawą późniejszej odpowiedzialności podmiotu zbiorowego w trybie ustawy o takiej odpowiedzialności z 2002 r. (zob. art. 21a ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych z dnia 28 października 2002 r., Dz. U. z 2002 r. Nr 197, poz. 1661 ze zm.) - zob. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008 r.; T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa 2011 r.; P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, Warszawa 2004 r., s. 664–721; J. Izydorczyk, Granice orzekania sądu odwoławczego w polskiej procedurze karnej, Łódź 2010 r. - passim). Z uwagi na samodzielną pozycję obrońcy w postępowaniu karnym - i on może wnieść apelację (niezależne od samego oskarżonego), choć oczywiście obrońca nie jest stroną procesu karnego i apelacja może być wniesiona jedynie na korzyść jego klienta (zob. art. 86 § 1 k.p.k.).

Jak wiadomo procedura karna jest dwuinstancyjna (w Konstytucji RP gwarantuje się „co najmniej dwuinstancyjność”) i zgodnie z przepisem art. 444 k.p.k. apelacja służy od wyroku sądu pierwszej instancji. Nie dotyczy to wyroku nakazowego, na który zgodnie z art. 506 k.p.k. przysługuje sprzeciw. W razie zaskarżenia uzasadnienia wyroku także przysługuje apelacja (zob. notabene znowelizowany z dniem 15 kwietnia 2016 roku art. 425 § 2 k.p.k.; przy zaskarżaniu uzasadnienia orzeczenia służy już zażalenie, jeżeli nie wniesiono apelacji, art. 443a, zob. również uchwałę SN z dnia 20 października 1999 r., I KZP 33/99, OSNKW 1999 r., nr 11–12, poz. 71; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008 r., passim).

Zobacz: Ogłoszenie wyroku