Kubiak Marcin, Sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub organu administracji architektoniczno-budowlanej

Sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub organu administracji architektoniczno-budowlanej

Nadzór autorski może być sprawowany na żądanie inwestora lub organu administracji architektoniczno-budowlanej. Instytucję nadzoru autorskiego w prawie budowlanym należy widzieć wyłącznie jako kolejny instrument służący ochronie interesu publicznego, związanego z ochroną bezpieczeństwa powszechnego, życia i mienia ludzi oraz uzasadnionych interesów osób trzecich (Z. Kostka [w:] A. Gliniecki (red.), Prawo budowlane. Komentarz. Warszawa 2012, s. 152). Zakres nadzoru autorskiego został opisany w art. 20 ust. 4 p.b., przy czym każdemu projektantowi przysługują uprawnienia określone w art. 21 p.b. niezależnie od tego, czy został zobowiązany do pełnienia nadzoru autorskiego.

Wbrew użytej przez ustawodawcę nazwie, obowiązki nadzoru autorskiego mogą być wykonywane również przez osobę inną niż autor projektu, pod warunkiem legitymowania się stosowymi uprawnieniami budowlanymi. W uzasadnieniu wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 30 sierpnia 2011 r., KIO 1805/11, LEX nr 951526 wskazano, że nadzór autorski, wykonywany zgodnie z ustawą - Prawo budowlane przez projektanta, który nie jest jednocześnie autorem projektu sprowadza się jedynie do wykonywania czynności, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 4 p.b., zaś w sytuacji, gdy sprawuje go twórca projektu osobie tej przysługują jednocześnie uprawnienia wynikające z autorskich praw osobistych. Inwestor - bez względu czy jest nabywcą praw autorskich do projektu budowlanego - choć może powierzyć w ramach nadzoru inwestorskiego wykonywanie takich samych czynności jak określone w art. 20 ust. 1 pkt 4 lit. a i b p.b., a co zresztą jest powszechną praktyką przy prowadzeniu nadzoru inwestorskiego, to i tak nie oznacza to, że w ten sposób został ustanowiony nadzór autorski (czyli projektanta) w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego (por. wyrok NSA z dnia 1 grudnia 2016 r., II GSK 1224/15, LEX nr 2190643).Trzeba również wskazać na art. 44 ust. 1 p.b., z którego wynika, że możliwa jest zmiana między innymi projektanta sprawującego nadzór autorski (zmiana rodzi po stronie inwestora obowiązek zawiadomienia organu nadzoru budowlanego o tym fakcie).

Analizując możliwość powierzenia nadzoru innemu projektantowi, nawet bez wiedzy i zgody autora, J. Dessoulavy-Śliwiński podkreśla, że z punktu widzenia prawa publicznego indyferentne jest, czy projektantem pozostaje autor projektu, czy też dochodzi do zmian podmiotowych w tym zakresie. Nadto wskazuje na zawarty w art. 41 ust. 4 p.b. obowiązek inwestora polegający na zawiadomieniu o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, na które wymagane jest pozwolenie na budowę, właściwego organu oraz projektanta sprawującego nadzór nad zgodnością realizacji budowy z projektem i wywodzi ze zwrotu użytego w ustawie, że należy rozróżnić dwie kategorie nadzoru: nadzór autorski sensu stricte, sprawowany przez projektanta będącego autorem projektu oraz „nadzór prac” polegający na tych samych czynnościach co nadzór autorski, ale sprawowany przez innego projektanta (J. Dessoulavy-Śliwiński [w:] Prawo budowlane. Komentarz pod red. Z. Niewiadomskiego, wyd. 5, Warszawa 2013, s. 282, 293).

Projektant, sprawujący nadzór nad zgodnością realizacji budowy z projektem, musi zostać powiadomiony z co najmniej siedmiodniowym wyprzedzeniem o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, na które jest wymagane pozwolenie na budowę (art. 41 ust. 4 p.b.).