Kidyba Andrzej, Transgraniczne przekształcenie spółki komandytowo-akcyjnej w spółkę zagraniczną – cz. 1C faza menedżerska

Transgraniczne przekształcenie spółki komandytowo-akcyjnej w spółkę zagraniczną – cz. 1C faza menedżerska

Celem opracowanej procedury jest przedstawienie czynności w procesie transgranicznego przekształcenia spółki komandytowo-akcyjnej (dalej jako SKA) w spółkę zagraniczną, do których należy dwukrotne zawiadomienie wspólników-akcjonariuszy o zamiarze podjęcia uchwały o przekształceniu. Dodatkowo, omówiono przysługujące wspólnikom-akcjonariuszom w takiej sytuacji prawo do informacji. Także na tym etapie spółka przekształcana składa do sądu rejestrowego dokumenty wymagane przez przepisy prawne do transgranicznego przekształcenia, które mogą przeglądać wspólnicy-akcjonariusze, pracownicy i wierzyciele.

W ramach fazy menedżerskiej procesu przekształcenia SKA w spółkę zagraniczną kolejną czynnością jest dwukrotne zawiadomienie wspólników o zamiarze podjęcia uchwały o przekształceniu (por. art. 580⁸ k.s.h. w zw. z art. 580¹⁸ k.s.h.). Łączy się to z prawem wspólników do informacji (por. art. 580⁹ k.s.h. w zw. z art. 580¹⁸ k.s.h.). Także na tym poziomie spółka przekształcana składa do sądu rejestrowego dokumenty wymagane przez przepisy prawne do transgranicznego przekształcenia (por. art. 580⁷ k.s.h. w zw. z art. 580¹⁸ k.s.h.)., które mogą przeglądać wspólnicy, pracownicy i wierzyciele. Działania te zamykają pierwszą część złożonego procesu przekształcenia, tzw. czynności przygotowawcze.

Wdrożone do polskiego systemu prawnego regulacje dotyczące transgranicznego przekształcenia spółek kapitałowych i spółki komandytowo-akcyjnej stanowią realizację kolejnego etapu implementacji, tzw. pakietu prawa spółek, tj. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/1151 z 20.06.2019 r. zmieniającą dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek (Dz.Urz. UE L 186, s. 80) oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/2121 z 27.11.2019 r. zmieniającą dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek (Dz.Urz. UE L 321, s. 1, ze zm.). Nadrzędnym celem norm europejskich jest scalenie jednolitego rynku unijnego.

Należy zauważyć, że do transgranicznego przekształcenia spółek będą miały zastosowanie narzędzia prawne obowiązujące w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym, których nadrzędnym celem jest przeciwdziałanie procederowi, tzw. kradzieży spółek. Jest to czynność polegająca na zmianie wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym na podstawie sfałszowanych dokumentów składanych przez podmioty nieuprawnione. W rezultacie, podstępem są wprowadzane wpisy w rubrykach KRS dotyczące zmiany sposobu reprezentacji podmiotu. Tym samym, oszuści przejmują reprezentację podmiotu – spółki bez jakiejkolwiek wiedzy i decyzji wspólników lub członków zarządu. Funkcjonująca konstrukcja prawna ma zwiększyć bezpieczeństwo obrotu prawno-gospodarczego.

Instrumentem do osiągnięcia tego celu jest newsletter KRS rozsyłany emailem automatycznie, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Ma on sygnalizować takie zdarzenia prawne jak: dokonanie wpisu w KRS czy też zarejestrowanie sprawy dotyczącej określonego podmiotu (por. art. 10a u.k.r.s.). Za pośrednictwem newslettera KRS przesyłane będą jedynie podstawowe informacje, dostępne publicznie w aktach rejestrowych i w KRS.

Informacje przesyłane będą każdemu, kto za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wskaże numer KRS podmiotu, którego informacje te mają dotyczyć. W celu otrzymywania informacji należy wskazać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego numer KRS podmiotu, którego mają dotyczyć przesyłane informacje. To z kolei łączy się ze skorzystaniem z konta, o którym stanowi art. 53d ustawy z 27.07.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 217 ze zm.) – dalej jako p.u.s.p. Informacje przesyłane będą przez okres wskazany, nie dłużej niż przez rok, albo do chwili rezygnacji z otrzymywania tych informacji. Dopuszczalne będzie przedłużanie tego okresu, każdorazowo na czas nie dłuższy niż rok (por. art. 10a u.k.r.s.).

Każdy będzie mógł otrzymywać jednocześnie informacje dotyczące nie więcej niż pięćdziesięciu podmiotów. W takiej sytuacji przedsiębiorca w natychmiastowy sposób uzyska dostęp do informacji w zakresie zmian rejestrowych dokonywanych w spółce. W wypadku próby dokonania „kradzieży spółki” newsletter KRS umożliwi przedsiębiorcy-spółce szybką reakcję i udaremnienie oszustwa z pomocą organów ścigania. Dzięki temu, w przypadku posłużenia się sfałszowanymi dokumentami, osoby uprawnione będą mogły wziąć udział w toczącym się postępowaniu, zaskarżyć orzeczenie o wpisie, a także powiadomić organy ścigania o usiłowaniu tzw. kradzieży spółki.

Instytucja newslettera KRS stanowi wygodny mechanizm zapobiegania przestępstwom gospodarczym. Należy zaznaczyć, że nowe przepisy prawne nie zwalniają uczestników obrotu gospodarczego z obowiązku zapoznawania się z treścią Krajowego Rejestru Sądowego oraz aktami rejestrowymi.

Przekształcenie SKA w spółkę zagraniczną zostało uregulowane w Kodeksie spółek handlowych poprzez dodanie nowego rozdziału 4¹ „Transgraniczne przekształcenie spółek kapitałowych i spółki komandytowo-akcyjnej” oddział 1 „Transgraniczne przekształcenie spółek kapitałowych” (art. 580¹–580¹⁷ k.s.h.) dział III „Przekształcenia spółek”, tytuł IV „Łączenie, podział i przekształcanie spółek”. Zgodnie z art. 580¹⁸ k.s.h. do transgranicznego przekształcenia spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się odpowiednio przepisy oddziału 1 oraz art. 574 k.s.h. (odpowiedzialność SKA za zobowiązania). Z kolei oddział 1 nosi tytuł – „Transgraniczne przekształcenie spółek kapitałowych”. W praktyce gospodarczej oznacza to, że w pierwszej kolejności do transgranicznego przekształcenia SKA w spółkę zagraniczną znajdą zastosowanie przepisy szczególnie wprowadzone dla tego procesu, tj. art. 580¹⁸–580¹⁹ k.s.h., a odpowiednie zastosowanie znajdą przepisy Oddziału 1 „Transgraniczne przekształcenie spółek kapitałowych” (art. 580¹–580¹⁷ k.s.h.). Tymczasem, przepis art. 580¹ k.s.h. stanowi, że do transgranicznego przekształcenia spółek kapitałowych stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 4, jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej. Tym samym, odpowiednio należało będzie również stosować przepisy rozdziału 4 „Przekształcenie spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową” (art. 577–580 k.s.h.), jak również rozdziału 1 „Przepisy ogólne” (por. art. 577 k.s.h.).

Należy podkreślić, że obowiązująca nowelizacja Kodeks spółek handlowych wymusiła także zmiany w innych ustawach, w tym w szczególności w ustawie z 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2022 r. poz. 2651; zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1705) oraz w ustawie z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647; zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1787), jak również w ustawie z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2587; zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1787 – dalej jako ustawa o CIT), a także w ustawie z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2023 r. poz. 685; zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1705).

Z dniem wejścia w życie zmian w Kodeksie spółek handlowych (tj. z dniem 15.09.2023 r.) zaczęła również obowiązywać ustawa z 26.05.2023 r. o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek (Dz.U. poz. 1784). Celem nadrzędnym tej ustawy jest zapewnienie przez ustawodawcę pracownikom ochrony prawnej za pośrednictwem takich instytucji prawnych, które mają bezpośredni wpływ na proces przekształcenia i gwarantują ochronę interesów pracowników w prowadzonych transformacjach w spółkach handlowych.

Przed nowelizacją przepisów Kodeksu spółek handlowych (tj. przed wprowadzeniem transgranicznego przekształcenia), w przypadku gdy polska spółka podjęła decyzję o przeniesieniu swojej siedziby za granicę, to łączyło się to w praktyce gospodarczej z utworzeniem nowej spółki za granicą i przeniesienia tam swojej działalności w trybie wniesienia przedsiębiorstwa. Równocześnie w polskiej spółce obligatoryjnie było przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego. Oznaczało to mnożenie podmiotów prawnych i prowadzenie skomplikowanych oraz złożonych procedur prawnych przy uczestnictwie wyspecjalizowanych doradców prawnych, podatkowych, audytowych oraz biegłych rewidentów, co łączyło się z wydatkami za ich obsługę i udział, jak również z obligatoryjnymi daninami podatkowymi.

W przypadku gdy SKA nie podjęła czynności zawiadomienia wspólników o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu, to w takim przypadku nie mogą być podejmowane kolejne czynności w procesie transgranicznego przekształcenia.