Goldiszewicz Agnieszka, Tworzenie spółki jawnej bez wykorzystania wzorca umowy spółki

Tworzenie spółki jawnej bez wykorzystania wzorca umowy spółki

Procedura ma na celu wskazanie zasad tworzenia spółki jawnej w sposób pierwotny bez wykorzystania wzorca umowy spółki.

Spółka jawna może powstać w następstwie jej zawiązania umową spółki, a następnie uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców. Jest to pierwotny sposób powstania spółki.

Umowa spółki jawnej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności (art. 23 k.s.h.). W obecnie obowiązującym stanie prawnym umowa spółki może być również zawarta z wykorzystaniem wzorca udostępnianego w systemie teleinformatycznym (por. szerzej procedura Rejestracja spółki jawnej z wykorzystaniem wzorca umowy).

Essentialia negotii umowy spółki zostały wskazane w art. 25 k.s.h. Zgodnie z tym przepisem umowa powinna określać: firmę i siedzibę spółki; wkłady wnoszone przez poszczególnych wspólników i ich wartość; przedmiot działalności spółki oraz czas trwania spółki; jeżeli jest oznaczony (zob. szerzej na temat istotnych postanowień umowy spółki jawnej - A. Kidyba, Komentarz do art. 25 k.s.h., LEX/el. 2022; S. Sołtysiński [w:] Kodeks, t. I, s. 423–425). Objęcie umową spółki jedynie elementów wskazanych w art. 25 k.s.h. w praktyce okazać się może uciążliwe dla wspólników, gdyż nie uregulują oni w żaden szczególny sposób wzajemnych stosunków. Przyjąć należy, że w umowie spółki można regulować wszelkie kwestie odbiegające od dyspozytywnych przepisów kodeksu spółek handlowych np.: reguły podziału zysku, partycypacji w stratach, zasady prowadzenia spraw itp. (tak: A. Kidyba, Komentarz do art. 25 k.s.h., LEX/el. 2022). Należy w niej także określić osoby wspólników.

Wkłady do spółki mogą być pieniężne i niepieniężne. W tym ostatnim przypadku mogą to być aporty, a także usługi, praca i prawa niezbywalne wnoszone konstytutywnie. W przypadku spółki jawnej nie muszą być one wnoszone w momencie rejestrowania spółki. Istnieje domniemanie, że prawa, które wspólnik zobowiązuje się wnieść do spółki, uważa się za przeniesione na spółkę (art. 48 § 3 k.s.h.).Oznacza to, że wniesienie wkładów w postaci rzeczy (prawa własności) lub innych praw stanowi czynność zobowiązująco-rozporządzającą Wystarczające staje się zobowiązanie wspólnika z umowy spółki, które uszczegóławiać powinno konkretne określenie wnoszonych wkładów i ich wartości.

W następstwie zawarcia umowy spółki dochodzi do zawiązania spółki. Spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru (art. 25¹ § 1 k.s.h.). Przepis art. 25¹ § 2 k.s.h. wskazuje na szczególny status spółki po jej zawiązaniu, a przed wpisem do rejestru i konsekwencje z tym związane. Umowa spółki jawnej nie kreuje podmiotu prawa, ale formę ustrojową tzw. przedspółki (szerzej: A. Kidyba, Komentarz do art. 25¹ k.s.h., LEX/el. 2022; A. Kidyba, Handlowe spółki osobowe, Warszawa 2014, s. 54–60). W tym przypadku nie można jednak mówić o spółce jawnej w organizacji (por. S. Sołtysiński [w:] Kodeks, t. I, s. 428–430). Do momentu wpisu spółki do rejestru występuje konstrukcja spółki przedorganizacyjnej i w istocie istnieje jedynie stosunek zobowiązaniowy miedzy wspólnikami.

Zgodnie z art. 25¹ § 2 k.s.h. osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru, za zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie. Z punktu widzenia wierzycieli nie ma znaczenia trwanie przedspółki jawnej, gdyż zarówno wspólnicy, jeżeli będą osobami działającymi, ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania solidarnie między sobą, z wyłączeniem jednak spółki, która jeszcze nie powstała jako podmiot. Jest to odpowiedzialność osobista, nieograniczona i pierwszorzędna. Można więc sięgać bezpośrednio do majątku osób działających, także gdy są to wspólnicy.

Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do rejestru. Spółka jawna podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (art. 36 u.k.r.s.).

Zgodnie z art. 26 § 1 k.s.h. zgłoszenie spółki jawnej do sądu rejestrowego powinno zawierać:

1) firmę, siedzibę i adres spółki,

2) przedmiot działalności spółki,

3) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) wspólników oraz adresy wspólników albo ich adresy do doręczeń albo adresy do doręczeń elektronicznych,

4) nazwiska i imiona osób, które są uprawnione do reprezentowania spółki, i sposób reprezentacji.

Wnioski dotyczące podmiotu podlegającego wpisowi do rejestru przedsiębiorców składa się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 26 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o Krajowy Rejestrze Sądowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1161) zmodyfikowana została zasada tzw. jednego okienka (art. 20 u.k.r.s.).

W jej efekcie spółka jawna składając w sądzie rejestrowym wniosek o wpis nie musi dołączać, wymaganych dotąd, dodatkowych wniosków i zgłoszeń identyfikacyjnych (dla urzędu skarbowego, Głównego Urzędu Statystycznego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych). Po wpisaniu spółki do KRS automatycznie nastąpi - z pomocą systemu teleinformatycznego - przekazanie danych z tego rejestru do Centralnego Rejestru Podmiotów - Krajowej Ewidencji Podatników oraz krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej i nadanie NIP oraz numeru REGON. Także wpis w przedmiocie adresu do doręczeń elektronicznych wpisanego do bazy adresów elektronicznych polega na jego automatycznym zamieszczeniu w Rejestrze po przekazaniu danych z bazy adresów elektronicznych.

Jednocześnie obowiązek zgłoszeniowy po stronie spółki jawnej został ograniczony do tzw. danych uzupełniających. Chodzi o takie informacje potrzebne US, GUS i ZUS, których nie ujawnia się w KRS i (lub) którymi podmiot nie dysponuje w momencie składania wniosku o wpis do tego rejestru, np. numer rachunku bankowego. Spółka powinna podać dane uzupełniające w zakresie wskazanym we właściwym formularzu identyfikacyjnym i zgłosić je jednemu organowi administracji publicznej- właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Powinno to nastąpić w terminie 21 dni od dnia wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (art. 42 ust. 6a ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej; art. 5 ust. 2c ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników).

Zakresem danych uzupełniających objęte są w przypadku:

a) urzędu skarbowego - skrócona firma, wykaz rachunków bankowych, adresy miejsc prowadzenia działalności, adres miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej, dane kontaktowe, w przypadku osobowych spółek handlowych i podmiotów podlegających wpisowi do rejestru przedsiębiorców na zasadach określonych dla spółek osobowych - dane dotyczące poszczególnych wspólników, w tym ich identyfikatory podatkowe (art. 5 ust. 2b pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników ;

b) głównego urzędu statystycznego - przewidywana liczba pracujących, forma własności na podstawie procentowego udziału własności w ogólnej wartości kapitału, powierzchnia ogólna gospodarstw rolnych i użytków rolnych, oraz dane kontaktowe: numer telefonu i faksu, adres poczty elektronicznej oraz strony internetowej, o ile podmiot takie posiada (art. 42 ust. 3a pkt 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej);

c) zakładu ubezpieczeń społecznych- nazwa skrócona płatnika, data powstania obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, wykaz rachunków bankowych, adres do korespondencji, adres prowadzenia działalności, w przypadku osobowych spółek handlowych i podmiotów podlegających wpisowi do rejestru przedsiębiorców na zasadach określonych dla spółek osobowych - dane dotyczące poszczególnych wspólników, w tym ich numer NIP (art. 43 ust. 5b pkt 2 ustawy z dnia 15 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).

Dodatkowo do wniosku o wpis spółki jawnej do rejestru dołącza się:

a) umowę spółki;

W wyniku nowelizacji ustawy o Krajowy Rejestrze Sądowym z dnia 26 czerwca 2014 r. uchylono art. 19b ust. 2 u.k.r.s. Stanowił on że do wniosku o pierwszy wpis do rejestru przedsiębiorców wnioskodawca dołącza dokument potwierdzający uprawnienie do korzystania z lokalu lub nieruchomości, w których znajduje się jego siedziba. Zaznaczyć trzeba, że obecnie żaden przepis ustawy o krajowym rejestrze sądowym ani kodeksu spółek handlowych nie nakłada stosownego obowiązku na spółkę jawną składającą wniosek o wpis do rejestru.

Warto wskazać, ze zmianie uległ także art. 40 ust. 1 u.k.r.s. odnoszący się do zasad określania przedmiotu działalności przedsiębiorcy. Zgodnie z nim w dziale 3 rejestru przedsiębiorców zamieszcza się m. in.: przedmiot działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) - nie więcej niż dziesięć pozycji, w tym jeden przedmiot przeważającej działalności na poziomie podklasy.

Podkreślić trzeba, że współmałżonek wspólnika może żądać wpisania do rejestru wzmianki o umowie dotyczącej stosunków majątkowych między małżonkami (art. 27 k.s.h.).

Odnotowanie okoliczności o rozszerzeniu, ograniczeniu lub wyłączeniu wspólności ustawowej małżeńskiej nabiera znaczenia z uwagi na skutki związane z wpisem spółki jawnej do rejestru. Chodzi mianowicie o system domniemań z nim związanych, tj. zasadę prawdziwości i powszechnej znajomości wpisu.

W przypadku wpisu wzmianki dotyczącej rozszerzenia, ograniczenia lub wyłączenia ustawowej wspólności istniejącej w stosunkach majątkowych między małżonkami, spełniona zostaje hipoteza unormowania zawartego w art. 47¹ k.r.o., gdyż przez ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym treści wpisanej do rejestru przedsiębiorców wzmianki o zawarciu małżeńskiej umowy majątkowej oraz informacji o jej rodzaju, dane te stają się znane osobom trzecim. Na tej podstawie małżonkowie będą mogli powoływać się wobec osób trzecich na postanowienia zawartej umowy majątkowej (A. Kidyba, Komentarz do art. 27 k.s.h., LEX/el. 2021).