Stefański Ryszard A., Tymczasowe zajęcie mienia

Tymczasowe zajęcie mienia

Tymczasowe zajęcie mienia ma na celu umożliwienie dokonania zabezpieczenia majątkowego i zapobiega usunięciu przez oskarżonego mienia zagrożonego zabezpieczeniem. Poprzedza wydanie postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym i jest z nim ściśle związane; cechuje się tymczasowością, a jego istnienie jest krótkotrwałe. Jego stosowanie ma na celu zapobieżenie usunięciu ruchomości zagrożonych zajęciem. Ma ono charakter posiłkowy (subsydiarny) do zabezpieczenia majątkowego. Tymczasowe zajęcie może być stosowane wyłącznie w postępowaniu przygotowawczym, co wiąże się przede wszystkim z charakterem tej instytucji. Może ono być stosowane wobec osoby podejrzanej oraz podejrzanego.

Organem uprawnionym do tymczasowego zajęcia mienia jest Policja (art. 295 § 1). Tymczasowego zajęcia mogą dokonać także inne organy, którym przysługują uprawnienia Policji, tj. Straż Graniczna i Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Krajowej Administracji Skarbowej, Centralne Biuro Anykorupcyjne oraz Żandarmeria Wojskowa w zakresie ich właściwości (art. 312 pkt 1) oraz inne organy przewidziane w przepisach szczególnych (art. 312 pkt 2).

Tymczasowe zajęcie mienia ruchomego może mieć miejsce w przypadku postępowania przygotowawczego, dotyczącego przestępstwa, za które można orzec 1) grzywnę, 2) świadczenie pieniężne, 3) przepadek, 4) środek kompensacyjny, 5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości; nie jest możliwe stosowanie innych sposobów zabezpieczenia, np. zajęcia wierzytelności.

Warunkiem sine qua non zastosowania tego środka jest obawa usunięcia mienia ruchomego, które ma być przedmiotem zajęcia. Obawa taka może wynikać z wypowiedzi lub zachowania osoby podejrzanej, która przewidując możliwość zajęcia, zamierza np. sprzedać samochód, dając w tym celu stosowny anons w prasie.

Obligatoryjne jest tymczasowe zajęcie pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w czasie popełnienia tego przestępstwa w sytuacji gdy sprawca popełnił przestępstwo, za które orzeka się przepadek takiego pojazdu. Sąd jest obowiązany orzec przepadek pojazdu mechanicznego w razie skazania za przestępstwa sprowadzenia katastrofy w ruchu lądowym (art. 173 k.k.), sprowadzenia jej bezpośredniego niebezpieczeństwa (art. 174 k.k.) oraz spowodowania wypadku w ruchu lądowym (art. 177 k.k,), wobec sprawcy znajdującego się w stanie nietrzeźwości o zawartości alkoholu w jego organizmie wyższej niż 1 promil we krwi lub 0,5 mg/dm³ w wydychanym powietrzu albo prowadzącej do takiego stężenia (art. 178 § 3 k.k.) oraz prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwośc (art.178a § 1 k.k.) o zawartości alkoholu w jego organizmie nie niższej niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm³ w wydychanym powietrzu albo prowadzącej do takiego stężenia (art. 178a § 5 k.k.), a także za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości sprawcy uprzednio skazanego za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w ruchu lądowym, popełnione w stanie nietrzeźwości (art. 178a § 1 i 5 k.k,).