Kubiak Marcin, Ustalenie stron postępowania o pozwolenie na budowę

Ustalenie stron postępowania o pozwolenie na budowę

Celem postępowania administracyjnego w przedmiocie pozwolenia na budowę jest zbadanie zgodności planowanej inwestycji z prawem i z interesami podmiotów, których prawa inwestycja ta może naruszać. Osoby trzecie mają prawo do ochrony przed ewentualnymi uciążliwościami związanymi z realizacją inwestycji budowlanej. Podmioty, na których nieruchomości oddziałuje lub może oddziaływać inwestycja, zyskują określone uprawnienia - przede wszystkim do zawiadomienia o wszczynanych postępowaniach. Status strony postępowania administracyjnego o wydanie pozwolenia na budowę daje określone w k.p.a. uprawnienia, umożliwiające ochronę interesów prawnych. Podmioty te zyskują też prawo odwoływania się od decyzji kończącej to postępowanie, łącznie ze skargą do sądu administracyjnego (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 kwietnia 2011 r., Kp 7/09).

Stroną postępowania o pozwolenie na budowę może być osoba fizyczna (człowiek), osoba prawna, państwowa i samorządowa jednostka organizacyjna oraz organizacja społeczna nieposiadająca osobowości prawnej. W stosunkach w których występuje spółka cywilna status stron postępowania mają wspólnicy spółki (por. np. wyrok NSA z dnia 10 marca 2006, II OSK 617/05). Stroną postępowania, nierzadko jedyną, jest inwestor. Nie są stronami postępowania pozostali uczestnicy procesu budowlanego, wskazani w art. 17 pkt 2-4 p.b. (por. wyrok NSA z dnia 03 kwietnia 2012 r., II OSK 91/12). Legitymacja do występowania we własnym imieniu w postępowaniach administracyjnych mających za przedmiot proces inwestycyjno-budowlany, przysługuje inwestorowi i innym stronom tych postępowań wykazujących własny interes prawny, nie zaś, przykładowo, projektantowi będącemu profesjonalnym uczestnikiem tego procesu, lecz działającym w imieniu i na rzecz inwestora (por. postanowienie NSA z dnia 13 grudnia 2016 r., sygn. akt II OZ 1393/16).

O statusie strony dla konkretnego podmiotu decydują granice obszaru oddziaływania (art. 3 pkt 20 p.b.) projektowanego obiektu budowlanego, nie zaś interes faktyczny czy subiektywne odczucia właścicieli nieruchomości sąsiednich. Zgodnie z art. 3 pkt 20 p.b. obszar oddziaływania obiektu jest to teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu. Tym samym obszar oddziaływania obiektu jest określany przez przepisy szczególne. Przykładowo, w przypadku budynków mieszkalnych jednorodzinnych do określania obszaru oddziaływania obiektu budowlanego stosuje się przepisy techniczno-budowlane określone w § 12 i 13 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1422), które określają odległości budynków od granicy działki i od innych obiektów. Przepis § 12 ust. 4 tego rozporządzenia wprost wskazuje, że usytuowanie budynku na działce budowlanej w sposób, o którym mowa w § 12 ust. 2 i 3, powoduje objęcie sąsiedniej działki budowlanej obszarem oddziaływania w rozumieniu art. 3 pkt 20 ustawy - Prawo budowlane.

Odpowiedzialność za prawidłowe ustalenie kręgu stron cały czas ponosi organ administracji architektoniczno-budowlanej, prowadzący postępowanie w przedmiocie pozwolenia na budowę. Wprawdzie to projektant określa obszar oddziaływania obiektu (art. 20 ust. 1 pkt 1c p.b.), ale prawidłowość określenia obszaru oddziaływania obiektu, a co za tym idzie określenia kręgu stron postępowania, będzie przedmiotem badania organu administracji architektoniczno-budowlanej zarówno w ramach postępowania w przedmiocie pozwolenia na budowę jak i w związku z wniesieniem zgłoszenia z projektem budowlanym (np. art. 30 ust. 4b p.b.).

Prawidłowe ustalenie kręgu stron ma fundamentalne znaczenie w każdej sprawie administracyjnej. Brak udziału danej strony lub stron w postępowaniu nie jest wprawdzie powodem stwierdzenia nieważności decyzji, może jednak stanowić podstawę do wznowienia postępowania zakończonego decyzją ostateczną (art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a.). Wznowienie postępowania w przedmiocie pozwolenia na budowę może skutkować rozstrzygnięciem innym, niż wcześniej wydana decyzja ostateczna (art. 149 § 2 k.p.a.).

Z przepisów art. 28 ust. 2–4 p.b. wynika, że strony postępowania w sprawie pozwolenia na budowę określa się na dwa sposoby: wskazany w art. 28 ust. 2 i 3 p.b. lub wynikający z art. 28 ust. 4 p.b. Kluczowe jest ustalenie, czy na etapie wydawania decyzji przez organ administracji architektoniczno-budowlanej będzie przeprowadzana ponowna procedura oceny oddziaływania na środowisko - na podstawie art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2016 r. poz. 353) - dalej u.o.i.ś.).