Moraczewski Marcin, Ustalenie stron postępowania w sprawie wydania decyzji lokalizacyjnej i ich zawiadomienie o wszczęciu postępowania (obwieszczenia/na piśmie)

Ustalenie stron postępowania w sprawie wydania decyzji lokalizacyjnej i ich zawiadomienie o wszczęciu postępowania (obwieszczenia/na piśmie)

Postępowanie administracyjne, którego przedmiotem jest wydanie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, odbiega od zasad ogólnych wynikających z k.p.a. Istotne zmiany w tym zakresie wprowadza art. 53 ust. 1 u.p.z.p., regulujący kwestię zawiadamiania stron postępowania w sprawie wydania decyzji lokalizacyjnej. Zgodnie z tym przepisem, o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz o postanowieniach zapadłych w jego trakcie i decyzji kończącej postępowanie, strony zawiadamia się w drodze obwieszczenia, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Przytoczona regulacja stanowi odstępstwo od wynikającej z k.p.a. zasady pisemności, zgodnie z którą sprawy załatwia się w formie pisemnej, a doręczanie pism stronom następuje do rąk adresatów za pokwitowaniem (art. 14, i art. 39 i art. 39¹ k.p.a.). Obowiązek zawiadomienia stron realizowany jest więc w sposób szczególny - w drodze obwieszczenia, a także w sposób przyjęty zwyczajowo w danej miejscowości, przy czym, co wynika z art. 49 k.p.a., zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia. Jednakże ta forma zawiadomienia nie będzie miała zastosowania do wszystkich stron postępowania, bowiem zgodnie ze zdaniem drugim art. 53 ust. 1 u.p.z.p., inwestora oraz właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, na których będą lokalizowane inwestycje celu publicznego, zawiadamia się na piśmie, czyli w sposób określony w art. 39 i art. 39¹ k.p.a.

Przepis art. 53 ust. 1 u.p.z.p. zwalnia organ z obowiązku ustalenia wszystkich stron postępowania (poza inwestorem, właścicielami i użytkownikami wieczystymi nieruchomości, na których realizowana ma być inwestycja) i ich indywidualnego zawiadomienia o wszczętym postępowaniu oraz o postanowieniach i decyzji kończącej to postępowanie, co niewątpliwie stanowi ułatwienie proceduralne dla organu administracji publicznej i inwestora, i jak wskazuje prof. Niewiadomski, stanowi wyraz preferencji proceduralnych dla kwalifikowanego interesu publicznego, jaki reprezentuje inwestycja celu publicznego (zob. Z. Niewiadomski (red.), Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz do art. 53, wyd. 7, Warszawa 2013). Z drugiej strony ustalenie przez organ kręgu stron postępowania ma istotne znaczenie dla wyboru miejsca i sposobu obwieszczenia, które winno zapewnić realną możliwość zapoznania się z działaniami organów administracji, w tym wypadku nie ma już potrzeby precyzyjnego, imiennego ustalania wszystkich podmiotów postępowania (zob. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 23 listopada 2011 r., IV SA/Po 764/11, LEX nr 1154902.

Należy wskazać, iż w myśl art. 28 k.p.a.,. stroną postępowania jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. W postępowaniu w sprawie lokalizacji inwestycji celu publicznego, wyznaczenie kręgu stron postępowania, innych niż inwestor i właściciele bądź użytkownicy wieczyści terenów, na których prowadzona ma być inwestycja, wiąże się w praktyce ze znacznymi trudnościami, wynikającymi z konieczności wykazania interesu prawnego, wpływającego na legitymację do udziału w postępowaniu w charakterze strony. Interes ten należy rozumieć jako możliwość naruszenia sytuacji faktycznej podmiotów znajdujących się w obszarze oddziaływania inwestycji, stąd stronami będą mogli być również właściciele lub użytkownicy wieczyści terenów, na które rozciąga się oddziaływanie planowanej inwestycji.

Jednym z podstawowych obowiązków organu w postępowaniu z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego jest ustalenie stron postępowania. Przepis art. 53 ust. 1 u.p.z.p. wprowadza ułatwienia formalne, które zwalniają organ od obowiązku indywidualnego ustalenia wszystkich stron postępowania, obowiązek ten jest jednak aktualny względem inwestora oraz właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, na których realizowana ma być inwestycja.

Prawidłowe ustalenie stron ma fundamentalne znaczenie w każdej sprawie administracyjnej, gdyż gwarantuje czynny udział wszystkich stron w postępowaniu. Niedopełnienie przez organ tego obowiązku może stanowić podstawę do wznowienia postępowania zakończonego decyzją ostateczną (art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a.).

Wyznaczenie kręgu stron postępowania wiąże się w sposób oczywisty z obowiązkiem organu, polegającym na zawiadomieniu stron postępowania o jego wszczęciu, który wynika z art. 61 § 4 k.p.a. Obowiązek ten aktualizuje się z chwilą złożenia wniosku o wydanie decyzji lokalizacyjnej inwestycji celu publicznego.

Organ powinien zrealizować ten obowiązek niezwłocznie, przy czym przepisy u.p.z.p. wskazują na dwie formy zawiadomienia. I tak, w myśl art. 53 ust. 1 u.p.z.p., inwestora oraz właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, na których lokalizowana ma być inwestycja, zawiadamia się zawsze na piśmie, pozostałe strony postępowania organ zawiadamia w drodze obwieszczenia, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Skuteczne zawiadomienie strony wpływa na bieg terminu do wniesienia: odwołania od decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji, zażalenia na zaskarżalne postanowienie wydane w toku postępowania, wniosku o uzupełnienia wniosku czy też złożenia skargi do sądu administracyjnego na rozstrzygnięcie organu administracji.

Należy wskazać jeszcze na pozycję w postępowaniu o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego tzw. podmiotów na prawach strony - organizacji społecznych oraz Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Artykuł 53 ust. 2 u.p.z.p., wyłącza wprost, wynikający z art. 31 § 4 k.p.a., obowiązek zawiadomienia organizacji społecznej, co nie tamuje jej potencjalnego udziału w postępowaniu. Zakres postępowań z udziałem Prezesa UKE, art. 53 ust. 2a u.p.z.p. ogranicza do spraw z obszaru łączności publicznej.