Bełczącki Robert Marek, Wniesienie odpowiedzi na skargę kasacyjną

Wniesienie odpowiedzi na skargę kasacyjną

Wnosząc odpowiedź na skargę kasacyjną strona przeciwna może kwestionować dopuszczalność wniesionej skargi, istnienie podstaw do przyjęcia skargi do rozpoznania przez Sąd Najwyższy (art. 398⁹ § 1 k.p.c.) oraz zasadność skargi, prezentując Sądowi Najwyższemu własną argumentację. W przypadku, gdy obie strony wnoszą skargi kasacyjne, obie mogą również wnieść odpowiedzi na skargę kasacyjną przeciwnika. Podobnie obie strony mogą wnieść odpowiedzi na skargę kasacyjną wniesioną przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka.

Zgodnie z art. 398⁷ § 1 k.p.c. odpowiedź na skargę kasacyjną wnosi się za pośrednictwem sądu drugiej instancji. Odpowiedź wniesiona wadliwie wprost do Sądu Najwyższego podlega przekazaniu właściwemu sądowi drugiej instancji.

Z wniesieniem odpowiedzi na skargę kasacyjną nie łączy się obowiązek uiszczania opłaty sądowej.

W art. 398⁷ § 1 k.p.c. przewidziano dwutygodniowy termin do wniesienia odpowiedzi na skargę kasacyjną, liczony od dnia doręczenia odpisu skargi kasacyjnej.

Wniesienie odpowiedzi na skargę kasacyjną z uchybieniem ustawowego terminu uzasadnia potraktowanie jej jak pisma przygotowawczego, które na podstawie z art. 207 § 7 in fine w zw. z art. 391 § 1 i art. 398²¹ k.p.c. podlega zwrotowi, jeśli przewodniczący w Sądzie Najwyższym nie zarządzi złożenia pism przygotowawczych.

Wniesienie odpowiedzi na skargę kasacyjną z uchybieniem ustawowego terminu uniemożliwia ewentualne zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego na rzecz strony wnoszącej odpowiedź, chyba że skarga kasacyjna zostanie rozpoznana na rozprawie, a wnoszący odpowiedź weźmie w niej udział i zgłosi wniosek o zasądzenie kosztów postępowania związanych z udziałem w rozprawie kasacyjnej (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2012 r., III CZP 1/12, OSNC 2012, nr 10, poz. 114, LEX nr 1109364).

Przyjmuje się, że przywrócenie terminu do wniesienia odpowiedzi na skargę kasacyjną nie jest dopuszczalne, bowiem jego uchybienie nie pociąga za sobą ujemnych skutków procesowych dla przeciwnika skarżącego. Brak możliwości zasądzenia na jego rzecz kosztów postępowania kasacyjnego nie stanowi bowiem ujemnego skutku procesowego. Skutek taki musi odnosić się do przedmiotu procesu oraz jego toku, a nie do kwestii ubocznej, takiej jak koszty procesu (por. T. Ereciński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Tom II, LexisNexis, s. 389). Stanowisko przeciwne, upatrujące ujemnego skutku procesowego właśnie w utracie możliwości uzyskania kosztów postępowania kasacyjnego, nie jest przekonywające. Z chwilą uchybienia terminowi do wniesienia odpowiedzi na skargę kasacyjną utrata takiej możliwości nie jest definitywna, skoro każda skarga kasacyjna może zostać rozpoznana na rozprawie, nie tylko wtedy, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne (por. art. 398⁷ § 1 k.p.c.).

Zwrot odpowiedzi na skargę kasacyjną, bez wzywania do usunięcia braków, nastąpi także w przypadku braku w treści odpowiedzi oświadczenia o doręczeniu albo nadaniu za pośrednictwem operatora, o którym mowa w art. 165 § 2 k.p.c. odpisu odpowiedzi stronie przeciwnej. Podstawę prawną zarządzenia przewodniczącego stanowić będzie wówczas art. 132 § 1 zd. trzecie w zw. z art. 391 § 1 i art. 398²¹ k.p.c.

Wniesienie odpowiedzi na skargę kasacyjną objęta jest przymusem postulacyjnym, o którym mowa w art. 87¹ k.p.c. Stosownie do art. 130 § 5 k.p.c. wniesienie odpowiedzi z naruszeniem art. 87¹ k.p.c. prowadzi do jej zwrotu bez wzywania do usunięcia braków.

Zaniechanie wniesienia odpowiedzi na skargę kasacyjną nie stanowi przeszkody do wzięcia udziału w rozprawie kasacyjnej i zaprezentowania stosownych argumentów i wniosków. Możliwości takiej jednak nie będzie, jeśli skarga kasacyjna zostanie rozpoznana na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie z art. 207 § 3 zd. drugie w zw. z art. 391 § 1 i art. 398²¹ k.p.c. złożenie pisma przygotowawczego na dalszym etapie postępowania kasacyjnego nie będzie możliwe, chyba że przewodniczący w Sądzie Najwyższym tak zarządzi. lub Sąd Najwyższy tak postanowi. Strona postępowania kasacyjnego może wnosić o zezwolenie na złożenie pisma przygotowawczego, niemniej wniosek taki powinien zawierać uzasadnienie wskazujące na istnienie potrzeby złożenia takiego pisma (por. postanowienie SN z dnia 13 grudnia 2012 r., III CSK 300/12, OSNC 2013/3/42, LEX nr 1281383).

Ponadto w przypadku, gdy na podstawie art. 398⁸ § 1 k.p.c. Prokurator Generalny przedstawi na piśmie stanowisko odnośnie do wniesionej skargi kasacyjnej, wyjątkowo na podstawie art. 398⁸ § 2 k.p.c. możliwe będzie ustosunkowanie się przez stronę na piśmie do tego stanowiska.

Także w sytuacji, gdy skarżący w piśmie procesowym przytoczy nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych (por. art. 398¹³ § 3 k.p.c.), strona przeciwna musi mieć możliwość ustosunkowania się do wywodów skarżącego i w tym celu może wnieść niejako kolejną odpowiedź na skargę kasacyjną, odnoszącą się jednak tylko do nowego uzasadnienia podstaw kasacyjnych. Wówczas art. 207 § 3 zd. drugie w zw. z art. 391 § 1 i art. 398²¹ k.p.c. nie znajduje zastosowania. (por. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 13 grudnia 2012 r., III CSK 300/12, OSNC 2013/3/42, LEX nr 1281383, gdzie przyjęto, że przypadek taki może usprawiedliwiać potrzebę złożenia pisma przygotowawczego).

W postępowaniu kasacyjnym nie wyklucza się odpowiedniego zastosowania art. 161 k.p.c., przewidującego możliwość złożenia załącznika do protokołu rozprawy kasacyjnej.