Stefański Ryszard A., Wniosek o skazanie na posiedzeniu dołączany do aktu oskarżenia

Wniosek o skazanie na posiedzeniu dołączany do aktu oskarżenia

Prokurator lub inny organ dochodzeniowy wskazany w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 22 czerwca 2015 r. może dołączyć do aktu oskarżenia wniosek o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucany mu występek, uwzględniających też prawnie chronione interesy pokrzywdzonego, jeżeli okoliczności popełnienia przestępstwa i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości, a oświadczenia dowodowe złożone przez oskarżonego nie są sprzeczne z dokonanymi ustaleniami. i postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte. Uzgodnienie może obejmować także wydanie określonego rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu. (art. 335 § 2 k.p.k.).

Skazanie na posiedzeniu jest skróconą formą załatwienia sprawy, pozwalającą na odformalizowanie postępowania, stwarzającą przez to możliwość jego przyśpieszenia i oszczędności procesowych. Sprowadza się do zawarcia swoistego porozumienia między sprawcą czynu a prokuratorem lub organem administracyjnym uprawnionym do prowadzenia dochodzeń, z wyjątkiem Policji. Możliwość skazania oskarżonego na posiedzeniu jest wyrazem uproszczenia postępowania oraz przejawem konsensualizmu w podejmowaniu decyzji procesowych.

Skazanie na posiedzeniu w tym trybie jest możliwe w sprawach o każdy występek, niezależnie od ustawowego zagrożenia, jeżeli okoliczności popełnienia przestępstwa i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości, a oświadczenia dowodowe złożone przez oskarżonego nie są sprzeczne z dokonanymi ustaleniami i postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte. Uzgodnienie może obejmować także wydanie określonego rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu. (art. 335 § 2 k.p.k.).

Zwrot „okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości” nie oznacza konieczności przyznania się do winy przez podejrzanego. W art. 335 § 2 k.p.k. nie jest zawarty taki wymóg, a zawiera go tylko art. 335 § 1 k.p.k.

Brak sprzeczności między oświadczeniami dowodowymi oskarżonego a dokonanymi ustaleniami może zachodzić w wypadku, gdy oskarżony przyznaje się do winy i odmawia składania wyjaśnień albo formalnie nie przyznając się do zarzutu, składa wyjaśnienia w istocie potwierdzające fakt jego popełnienia, co może wynikać np. z nieznajomości zasad odpowiedzialności karnej. Sytuacja ta nie zachodzi natomiast, gdy nie przyznając się do winy, oskarżony podnosi jednocześnie okoliczności, które mają go – chociażby w jego ocenie – ekskulpować. Jak podkreśla Sąd Najwyższy: „Nie można samej zgody oskarżonego na skazanie bez rozprawy w określony sposób traktować jako swoistego ekwiwalentu przyznania się przez niego do popełnienia czynu lub jako zmiany poprzednich, kwestionujących sprawstwo i winę, wyjaśnień”(wyrok SN z dnia 30 czerwca 2009 r., V KK 101/09, Lex 512088). Wystąpienie z wnioskiem na podstawie art. 335 § 2 k.p.k. nie jest możliwe w sytuacji, gdy podejrzany przyznaje się do winy, ale jego wyjaśnienia są sprzeczne z dokonanymi w sprawie ustaleniami albo nie przyznaje się do winy i odmawia składania wyjaśnień. Wówczas jedynym oświadczeniem dowodowym jest zanegowanie winy, które trudno uznać za niepozostające w sprzeczności z najbardziej nawet obciążającymi dowodami.(A. Lach, Obrońca i pełnomocnik wobec instytucji skazania bez rozprawy, [w:] P. Wiliński, Obrońca w pełnomocnik w procesie karnym po 1 lipca 2015 r., Warszawa 2015, s. 184- 185.).

Zgodnie z art. 335 § 2 k.p.k., możliwe jest dołączenie do aktu oskarżenia wniosku o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucany mu występek, uwzględniających też prawnie chronione interesy pokrzywdzonego, jeżeli okoliczności popełnienia przestępstwa i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości, a oświadczenia dowodowe złożone przez oskarżonego nie są sprzeczne z dokonanymi ustaleniami i postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte. Uzgodnienie może obejmować także wydanie określonego rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu.

Porozumienie między prokuratorem a podejrzanym musi być odzwierciedlone w aktach. Może być dokumentowane w postaci swoistej umowy między tymi podmiotami w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, np. zapoznania podejrzanego z materiałami śledztwa.

Obrońca oskarżonego powinien obiektywnie przedstawić mu korzyści i konsekwencje instytucji skazania bez rozprawy, pozostawiając samą decyzję klientowi. Dotyczy to w szczególności takich kwestii, jak konsekwencje skazania w trybie konsensualnym, zatarcie skazania, zarządzenie wykonania prawomocnie orzeczonych za inne przestępstwa kar z warunkowym zawieszeniem ich wykonania itd. W orzecznictwie trafnie przyjęto, że obrońca nie jest uprawniony do składania oświadczeń o chęci skazania bez rozprawy w imieniu oskarżonego( wyrok SN z dnia 20 kwietnia 20114., IV KK 13/11, Lex 794509. Obrońca nie jest też osobą uprawnioną do wyrażania zgody na modyfikację warunków skazania bez rozprawy, gdyż oskarżony ponosi konsekwencje orzeczenia kary i nie powinno być żadnych wątpliwości co do istnienia i zakresu jego zgody. (A. Lach, Obrońca..., s. 187).