Bełczącki Robert Marek, Wstąpienie prokuratora do postępowania

Wstąpienie prokuratora do postępowania

W art. 60 § 1 k.p.c. przewidziano możliwość wstąpienia prokuratora do toczącego się postępowania, co odbywa się w odpowiedzi na zawiadomienie sądu (art. 59 k.p.c.) albo z własnej inicjatywy prokuratora w oparciu o wiadomości, które powziął w związku z wykonywaniem czynności służbowych.

Kryteria oceny istnienia potrzeby udziału prokuratora w postępowaniu, zarówno dla sądu, rozważającego zawiadomienie prokuratora na podstawie art. 59 k.p.c., jak i dla samego prokuratora, przewidziane zostały w art. 7 zd. pierwsze k.p.c. i są nimi ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego. Ocena co do tego, czy w danej sprawie występują okoliczności uzasadniające potrzebę realizacji tych wartości przez prokuratora należy wyłącznie do niego, nawet w przypadku, gdy zostaje zawiadomiony przez sąd o istnieniu takiej potrzeby.

Ocena prokuratora w tym zakresie nie podlega kontroli sądu ani z urzędu, ani na zarzut strony.

Jednak podkreślić należy, że w myśl § 193a ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 września 2014 r. Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury. (Dz. U. poz. 1218 ze zm.) niezgłoszenie przez prokuratora udziału w sprawie, w której sąd zawiadomił go, na podstawie art. 59 k.p.c., o tym, że uważa jego udział za potrzebny, może nastąpić tylko w wyjątkowych przypadkach.

W judykaturze Sądu Najwyższego przyjęto, że z kolei sąd obowiązany jest zawiadomić prokuratora w trybie art. 59 k.p.c. jeśli strona znajduje się w stanie wyłączającym świadome i swobodne powzięcie decyzji (por. wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2005 r., III CK 319/04, LEX nr 175997).

Zawiadomienia na podstawie art. 59 k.p.c. dokonuje sąd w drodze postanowienia, a nie przewodniczący (postanowienie SN z dnia 6 kwietnia 1972 r., II PZ 9/72, LEX nr 7081).

Od zawiadomienia na podstawie art. 59 k.p.c. należy odróżnić sytuację, gdy sąd obowiązany jest z mocy przepisów szczególnych doręczyć prokuratorowi odpis pozwu i zawiadomić go o terminie rozprawy (por. art. 449 § 1, art. 457 k.p.c. - por. postanowienie SN z dnia 4 marca 1969 r., II CR 20/69, OSNPG 1969, Nr 6, poz. 44, LEX nr 167453).

Zgodnie z art. 43 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 270, poz. 1599 z późn. zm.) w sprawach cywilnych, w których udział prokuratora wchodzi w rachubę, jeżeli wymaga tego ochrona praworządności, prokurator może żądać nadesłania lub przedstawienia akt oraz dokumentów i pisemnych wyjaśnień, przesłuchać świadków i zasięgnąć opinii biegłych, a także przeprowadzić oględziny w celu wyjaśnienia sprawy. Czynności te wykonywane są zaś na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.