Janiszowski-Downarowicz Rafał, Wykonywanie czynności operacyjno-rozpoznawczych w związku z niejawnym nabyciem, zbyciem lub przejęciem przedmiotów

Wykonywanie czynności operacyjno-rozpoznawczych w związku z niejawnym nabyciem, zbyciem lub przejęciem przedmiotów

W granicach swych zadań, w celu przeciwdziałania przestępstwom i wykroczeniom, poszukiwania osób ukrywających się przed organami ścigania lub wymiaru sprawiedliwości albo poszukiwania osób zaginionych, funkcjonariusze policji wykonują czynności operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-porządkowe. Policja wykonuje również czynności na polecenie sądu, prokuratora, organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego w zakresie, w jakim obowiązek ten został określony w odrębnych ustawach (zob.: Wykonywanie czynności zleconych przez sąd, prokuraturę i inne organ administracji państwowej lub samorządu terytorialnego). Artykuł 19 ustawy o Policji dotyczy prowadzenia przez policję czynności operacyjno-rozpoznawczych w celu zapobieżenia, wykrycia, ustalenia sprawców, a także uzyskania i utrwalenia dowodów ściganych z oskarżenia publicznego, umyślnych przestępstw:

1. określonych w art. 148–150, art. 134, art. 135 § 1, art. 136 § 1, art. 156 § 1 i 3, art. 163 § 1 i 3, art. 164 § 1, art. 165 § 1 i 3, art. 166, art. 167, art. 173 § 1 i 3, art. 189, art. 189a, art. 200a, art. 200b, art. 211a, art. 223, art. 224a, art. 228 § 1 i 3–5, art. 229 § 1 i 3-5, art. 230 § 1, art. 230a § 1, art. 231 § 2, art. 232, art. 245, art. 246, art. 252 § 1–3, art. 258, art. 267 § 1-4, art. 268a § 1 i 2, art. 269, art. 269a, art. 269b § 1, art. 270a § 1 i 2, art. 271a § 1 i 2, art. 277a § 1, art. 279 § 1, art. 280–282, art. 285 § 1, art. 286 § 1, art. 287a § 1, art. 296 § 1–3, art. 296a § 1, 2 i 4, art. 299 § 1–6 oraz art. 310 § 1, 2 i 4 k.k.,

2. określonych w art. 46 ust. 1, 2 i 4, art. 47 oraz art. 48 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie,

3. określonych w art. 178–183 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi oraz art. 99–100 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych,

4. przeciwko obrotowi gospodarczemu, określonych w art. 297–306 k.k., powodujących szkodę majątkową lub skierowanych przeciwko mieniu, jeżeli wysokość szkody lub wartość mienia przekracza pięćdziesięciokrotną wysokość najniższego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie odrębnych przepisów,

5. przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, gdy pokrzywdzonym jest małoletni albo gdy treści pornograficzne, o których mowa w art. 202 k.k., obejmują udział małoletniego,

6. określonych w rozdziale 11 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w rozdziale 5 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, w rozdziale 5a ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach, w rozdziale 11a ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach oraz w rozdziale 6 ustawy z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury

7. skarbowych, jeżeli wartość przedmiotu czynu lub uszczuplenie należności publicznoprawnej przekraczają pięćdziesięciokrotną wysokość najniższego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie odrębnych przepisów,

8. skarbowych, o których mowa w art. 107 § 1 k.k.s.,

9. nielegalnego wytwarzania, posiadania lub obrotu bronią, amunicją, materiałami wybuchowymi, środkami odurzającymi, substancjami psychotropowymi, ich prekursorami lub nowymi substancjami psychoaktywnymi oraz materiałami jądrowymi i promieniotwórczymi.,

10. określonych w art. 8 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks karny,

11. określonych w art. 43–46 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów,

12. ściganych na mocy umów międzynarodowych ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, określonych w polskiej ustawie karnej.

13. o których mowa powyżej, oraz o których mowa w art. 45 § 2 Kodeksu karnego albo art. 33 § 2 Kodeksu karnego skarbowego – w celu ujawnienia mienia zagrożonego przepadkiem w związku z tymi przestępstwami

Artykuł 19a ustawy o Policji pozwala na niejawne nabycie, zbycie lub przejęcie przedmiotów pochodzących z przestępstwa, ulegających przepadkowi, albo których wytwarzanie, posiadanie, przewożenie lub którymi obrót są zabronione, a także przyjęcie lub wręczenie korzyści majątkowej tylko w przypadku, gdy organy ścigania uzyskają wiarygodną informację o popełnieniu przestępstwa. Podstawowym warunkiem do wszczęcia czynności operacyjnych jest zatem wcześniejsze uzyskanie wiarygodnych informacji o popełnionym przestępstwie, a kryterium oceny jego wiarygodności będzie oparte na kategoriach prawdopodobieństwa, które przewiduje kodeks postępowania karnego. Nieistotny jest tutaj sposób pozyskania wiadomości o przestępstwie. Może ona wynikać zarówno z zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego, jak i ze źródła operacyjnego. Celem czynności będzie sprawdzenie tych informacji oraz ustalenie sprawców i uzyskanie dowodów przestępstwa.

W celu przeprowadzenia czynności kierownik jednostki Policji lub kierownik komórki organizacyjnej jednostki Policji właściwej do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych zwraca się z pisemnym wnioskiem o wydanie zarządzenia przez Komendanta Głównego Policji lub Komendanta Centralnego Biura Śledczego Policji, Komendanta BSWP, Komendanta CBZC albo komendanta wojewódzkiego Policji. Wniosek taki jest objęty klauzulą tajności. Składa się go na piśmie i powinien on zawierać:

1. numer sprawy i jej kryptonim,

2. opis przestępstwa z podaniem jego kwalifikacji prawnej,

3. okoliczności, które zdaniem wnioskodawcy uzasadniają potrzebę zastosowania kontroli operacyjnej, w tym stwierdzenie bezskuteczności lub nieprzydatności innych środków,

4. dane osoby lub inne dane, pozwalające na jednoznaczne określenie podmiotu lub przedmiotu, wobec którego stosowana będzie prowokacja, ze wskazaniem miejsca lub sposobu jej stosowania,

5. cel, czas i rodzaj planowanych czynności.

Wzór wniosku określony jest w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie sposobu przeprowadzania i dokumentowania przez Policję czynności operacyjno-rozpoznawczych polegających na dokonaniu w sposób niejawny nabycia, zbycia lub przejęcia przedmiotów pochodzących z przestępstwa, ulegających przepadkowi albo których wytwarzanie, posiadanie, przewożenie lub którymi obrót są zabronione, a także na przyjęciu lub wręczeniu korzyści majątkowej, oraz sposobu przekazywania, przetwarzania i niszczenia materiałów uzyskanych podczas stosowania tych czynności (Dz. U. z 2014 r. poz. 1362).