Bełczącki Robert Marek, Wysłuchanie uczestnika postępowania nieprocesowego

Wysłuchanie uczestnika postępowania nieprocesowego

Wysłuchanie uczestnika jest szczególną instytucją postępowania nieprocesowego. Wysłuchanie nie jest środkiem dowodowym, takim jak przesłuchanie uczestnika na podstawie art. 299 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Natomiast od wyjaśnień składanych na rozprawie wysłuchanie różni się tym, że nie zawiera odniesienia się do twierdzeń strony przeciwnej (por. art. 210 § 2 k.p.c.).

Przypadki, gdy wysłuchanie uczestnika przed rozstrzygnięciem sprawy jest obowiązkowe, niekiedy w szczególnych warunkach, przewidziane zostały w art. 533, art. 547 § 1 k.p.c. (wysłuchanie osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie z udziałem biegłego psychologa oraz psychiatry lub neurologa; por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2010 r., IV CSK 470/09, OSNC-ZD 2010, nr 4, poz. 114, LEX nr 655309; odnośnie do wysłuchania ubezwłasnowolnionego, który ubiega się o uchylenie ubezwłasnowolnienia - por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 września 1966 r., II CR 183/66, OSNC 1967, nr 2, poz. 37, LEX nr 469), art. 548 § 2, art. 554 § 2, art. 561 § 3, art. 565, art. 576 § 1, art. 576 § 2 k.p.c. (wysłuchanie dziecka poza salą posiedzeń sądowych; por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1998 r., I CKN 1122/98, OSNC 1999, nr 6, poz. 119, LEX nr 35758; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2011 r., III CSK 65/11, LEX nr 1130174), art. 582, art. 583, art. 598¹⁸,^{art. 691 § 1} k.p.c.

Nawet wtedy, gdy wysłuchanie uczestnika jest obligatoryjne, może być niemożliwe lub niecelowe. Wówczas odstępuje się od wysłuchania, co przewidują art. 547 § 3, art. 556 w zw. z art. 548 § 2 i art. 554 § 2 oraz art. 565 i art. 582 k.p.c. (por. postanowienie SN z dnia 25 września 1975 r., III CRN 222/75, LEX nr 7755).