Musiał Krzysztof J., Zakres ochrony indywidualnej interpretacji podatkowej

Zakres ochrony indywidualnej interpretacji podatkowej

Procedura dotyczy zakresu ochrony indywidualnej interpretacji podatkowej.

Zastosowanie się do interpretacji indywidualnej nie może szkodzić wnioskodawcy.

Zakres ochrony zainteresowanego (podatnika) nie wynika wcale z rodzaju wniosku o interpretację, który składa zainteresowany. We wniosku może zostać pod adresem organu pytanie zarówno o określony stan faktyczny - zdarzenie, które nastąpiło, jak i zdarzenie przyszłe (dopiero nastąpi, zdarzenie potencjalne rozważane przez zainteresowanego).

Zakres ochrony zależy jednak wyłącznie od momentu wystąpienia skutków podatkowych, a nie od momentu wystąpienia zdarzenia, które jest podstawą oceny prawnej dokonanej w interpretacji. Ta skądinąd oczywista konstatacja jest przyczyną wielu błędów i problemów podatników, którzy wcześniej jako zainteresowani wystąpili o uzyskanie interpretacji indywidualnej.

Wnioskodawcy nie przysługuje ochrona w sytuacji, w której stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

- z zastosowaniem przepisów dotyczących klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania;

- w związku z wystąpieniem nadużycia prawa w podatku od towarów i usług, przez co rozumie się dokonanie czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) – dalej u.p.t.u., w ramach transakcji, która pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miała zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy;

- z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Systematyzując zasady ochrony dawanej przez interpretację można je, co do zasady, pogrupować w następujący sposób:

1) Przepisy nie czynią interpretacji wiążącymi ani dla podatnika, ani dla organów podatkowych.

2) Punktem odniesienia dla uprawnień i obowiązków, o których mowa w przepisach art. 14k–14m ustawy z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) - dalej o.p., jest zachowanie się zgodne z interpretacją podatkową.

3) Przepisy wskazują, w jakich przypadkach podmiotowi dostosowującemu się do interpretacji ochrona przysługuje (art. 14k i 14m o.p.) i nie należy ich interpretować rozszerzająco w tym również per analogia.

4) Wskazują też, w jakim przypadku ochrona ta nie przysługuje i w jakim zakresie (art. 14l o.p.).

5) Zasada nieszkodzenia z art. 14k § 1 i 2 o.p. ma charakter ogólny i znajduje rozwinięcie w dalszych przepisach wskazujących sposób realizacji tej ochrony.

6) Konkretyzacja zasady nieszkodzenia to:

a) zwolnienie z zapłaty podatku (art. 14m o.p.),

b) odsetek za zwłokę (art. 14k § 3 o.p.),

c) konsekwencji karnych skarbowych (art. 14k § 3 o.p.). Tak samo H. Dzwonkowski [w:] Przedmiot, zakres i sposób realizacji ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się do interpretacji podatkowych (wykładnia przepisów), M. Pod. 2009, nr 2).

Należy to z całą mocą podkreślić, iż „Organ podatkowy, mimo posiadania przez podatnika korzystnej dla niego interpretacji, może jej nie uwzględnić w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej, co skutkować może wydaniem decyzji wymiarowej. Przy czym, jeśli spełnione zostały oba powyżej wskazane warunki to podatnik nie poniesie konsekwencji podatkowych, gdyż zostanie zwolniony z obowiązku zapłaty podatku. Wysokość podatku objętego zwolnieniem organ podatkowy określa w decyzji określającej lub ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego. Uczyni to na wniosek podatnika, który zastosował się do interpretacji (art. 14m § 3 o.p.). Jeżeli natomiast podatnik uiścił podatek w zakresie objętym tym zwolnieniem - organ określa wysokość nadpłaty. Zwolnienie z obowiązku zapłaty, o którym mowa powyżej powodować będzie wygaśnięcie zobowiązania podatkowego zgodnie z art. 59 § 1 pkt 10 o.p. Przepisy określają precyzyjnie ramy czasowe tego zwolnienia. Zróżnicowano w tym zakresie zasady w zależności od tego, w jakich okresach jest rozliczany podatek (art. 14m § 2 o.p.)” (zob. D. Strzelec, Interpretacje przepisów prawa podatkowego, Vademecum Doradcy Podatkowego).

Pojęcie „nieszkodzenia” powinno być rozumiane szeroko w kontekście konsekwencji podatkowych. W  zakresie związanym z zastosowaniem się do interpretacji (indywidualnej lub ogólnej) zmienionej, której wygaśnięcie stwierdzono, lub nieuwzględnionej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej, nie wszczyna się postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, a postępowanie wszczęte w tych sprawach umarza się oraz nie nalicza się odsetek za zwłokę” (B. Brzeziński, M. Kalinowski, M. Masternak, A. Olesińska, Ordynacja podatkowa, Warszawa 2002, s. 133).