Czy sądy mogą zwracać się do OPS o przeprowadzenie rodzinnych wywiadów środowiskowych na potrzeby toczących się procesów sądowych?

Od pewnego czasu doświadczamy nowej praktyki organów sprawiedliwości w zakresie zlecania zadań pracownikom socjalnym ośrodka pomocy społecznej.

W otrzymywanej korespondencji zleca się ustalenie przez pracownika socjalnego sytuacji prawnej, rodzinnej, bytowej, opiekuńczej, majątkowej uczestników postępowań toczących się przed sądem/prokuraturą. Osoby, których dotyczą wskazane zlecenia nie są uczestnikami pomocy społecznej i Ośrodek nie posiada aktualnych informacji na temat sytuacji tych osób lub nie są one uczestnikami postępowań prowadzonych przez Ośrodek lub w ogóle nie korzystali z pomocy społecznej.

Uważamy, że nie mamy podstaw do przeprowadzania wywiadów, o czym informujemy instytucje. Pomimo tego nadal otrzymujemy "polecenia" przeprowadzenia rodzinnych wywiadów środowiskowych u wskazanych przez sąd/prokuraturę osób, np. na potrzeby umieszczenia osoby w ZOL bez wymaganej zgody, postępowania rozwodowego, zasadności skierowania do sądu wniosku o ubezwłasnowolnienie. Zdarzają się również sytuację, w których otrzymujemy ponaglenia pod groźbą kary grzywny.

Zgodnie z art. 107 ust. 1 u.p.s. rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się u osób i rodzin korzystających lub ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej w celu ustalenia ich sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej oraz u osób, o których mowa w art. 103. W ust. 2 tego artykułu wskazano inne ustawy, na podstawie których taki wywiad może zostać przeprowadzony.

Sposób przeprowadzania wywiadów środowiskowych dla potrzeb Sądu określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 czerwca 2003 r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania uprawnień i obowiązków kuratorów sądowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 989).

W związku z powyższym, zwracamy się z zapytaniem o stanowisko w zakresie obowiązku pracownika socjalnego zatrudnionego w ośrodku pomocy społecznej do przeprowadzenia wywiadu w sytuacjach określonych wyżej.