Ewidencja podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego i obrotowego.

Dzienniki resortowe

Dz.Urz.MF.1993.9.41

Akt utracił moc

Wersja od: 1 stycznia 1995 r.

WYTYCZNE

MINISTERSTWA FINANSÓW

z dnia 28 maja 1993 r.

w sprawie ewidencji podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego i obrotowego. ^*

1. Wytyczne przeznaczone są dla jednostek do których stosuje się przepisy:

1) ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 i Nr 28 poz. 127) oraz rozporządzeń i zarządzeń Ministra Finansów do powołanej ustawy,

2) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 1991 r. w sprawie zasad prowadzenia rachunkowości (Dz. U. nr 10, poz. 35, nr 124, poz. 554, z 1992 r. Nr 96, poz. 476 i z 1993 r. Nr 46, poz. 208).

2. Ilekroć w wytycznych użyto określenia:

1) "ustawa" - rozumie się przez to ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 i Nr 28, poz. 127),

2) "rozporządzenie Ministra Finansów" - rozumie się przez to rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 1991 r. w sprawie zasad prowadzenia rachunkowości (Dz. U. Nr 10, poz. 35, Nr 124, poz. 554, z 1992 r. Nr 96, poz. 476 i z 1993 r. Nr 46, poz. 208),

3) "VAT" - rozumie się przez to podatek od towarów i usług.

3. Dla potrzeb wytycznych stosuje się:

1) symbole i nazwy kont zawarte w "Wzorcowym planie kont z wyjaśnieniami" wydanym przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce - Zarząd Główny,

2) podział kont syntetycznych sprzedaży na dwa konta:

a) "Sprzedaż"

b) "Koszt własny sprzedaży".

4. Dla ujęcia VAT stosuje się następujące konta analityczne prowadzone do konta 22 "Rozrachunki publicznoprawne":

1) "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT",

2) "Rozliczenie naliczonego VAT",

3) "Rozrachunki z Urzędem Celnym",

4) "Korekty naliczonego VAT".

5. Zaleca się wprowadzenie odpowiednich zmian w zakładowych planach kont celem uwzględnienia przepisów ustawy oraz aktów wykonawczych do tej ustawy, jak również zawartych w niniejszych wytycznych.

I

Zasady ogólne

1. Za przychód ze sprzedaży wpływający na wynik finansowy jednostki uważa się kwoty należne lub uzyskane za sprzedane produkty (wyroby i usługi), towary, materiały, środki trwałe, wyposażenie, inwestycje, itp. (niezależnie od tego czy zostały zapłacone) wynikające z przemnożenia ilości sprzedanej przez jednostkową cenę sprzedaży (skorygowane o udzielone rabaty, bonifikaty i tym podobne upusty), zmniejszone o należny od tej sprzedaży VAT.

2. W jednostkach, w których przychód ze sprzedaży podlega opodatkowaniu podatkiem akcyzowym oraz przejściowo podatkiem obrotowym na podstawie art. 53 ustawy, przez przychód o którym mowa w ust. 1 rozumie się przychód ze sprzedaży łącznie z podatkiem akcyzowym i podatkiem obrotowym.

3. Operacje gospodarcze dotyczące sprzedaży zalicza się do tych okresów sprawozdawczych, których dotyczą, tj. sprzedaż uważa się za dokonaną:

1) w przypadku sprzedaży krajowej pod datą wykonania świadczenia zgodnie z zawartą umowa kupna-sprzedaży,

2) w przypadku sprzedaży eksportowej pod datą przekroczenia granicy, wynikającą z dokumentów odprawy celnej.

4. Nie uważa się za sprzedaż:

a) przekazania wyrobów lub towarów do własnych sklepów lub zakładów usługowych,

b) wykonania świadczeń na rzecz funduszy specjalnych, a w szczególności funduszu socjalnego,

c) wykonania i przekazania wyrobów lub usług własnej produkcji, a ponadto towarów i materiałów na rzecz inwestycji własnych,

d) przekazania rzeczowych składników majątku oraz świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy,

e) przekazania towarów lub innych rzeczowych składników majątku oraz świadczenia usług na potrzeby osobiste osobom, o których mowa w art. 2 ust. 3 pkt 2 ustawy.

II

Zasady ewidencji sprzedaży w jednostkach będących podatnikami VAT (z wyłączeniem świadczeń finansowych z funduszy specjalnych).

1. Dla potrzeb wytycznych rozróżnia się sprzedaż udokumentowaną przy pomocy:

1) faktur oraz faktur korygujących wystawianych w trybie §§ 17 i 18 oraz 23-25 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 39, poz. 176),

2) rachunków uproszczonych i korygujących wystawianych w trybie § 28 ust. 1 oraz § 30 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 39, poz. 176),

3) prowadzonych bieżąco raportów sklepowych lub innych zestawień zainkasowanych utargów od osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej,

4) taśm odczytów kas rejestrujących, o których mowa w art. 52 ustawy oraz w rozporządzaniu Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków stosowania tych kas przez podatników (Dz. U. Nr 39, poz. 178).

2. Jednostki dokumentujące sprzedaż fakturami (ust. 1 pkt 1) ujmują te faktury w rejestrach sprzedaży, zawierających co najmniej następujące dane:

1) numer kolejny w rejestrze,

2) numer kolejny faktury,

3) datę dokonania sprzedaży zgodnie z zawartą umową kupna-sprzedaży, a przy eksporcie datę przekroczenia granicy,

4) datę wystawienia faktury,

5) numer identyfikacyjny nabywcy (nie dotyczy sprzedaży eksportowej),

6) imię i nazwisko (nazwę) oraz adres (siedzibę) nabywcy,

7) podstawę opodatkowania wg stawek VAT,

8) VAT należny wg grup podatkowych (22%, 7%, 0%),

9) sprzedaż zwolnioną z VAT,

10) kwotę należności,

11) ogólną sumę danych dotyczących pkt 7-10.

3. Jednostki dokumentujące sprzedaż za pomocą rachunków uproszczonych (ust. 1 pkt 2) ujmują rachunki uproszczone w prowadzonych rejestrach sprzedaży zawierających co najmniej dane wymienione w ust. 2 pkt 1-6, a ponadto:

1) wartość dokonanej sprzedaży według stawek podatkowych, łącznie z VAT,

2) VAT należny według grup podatkowych,

3) sprzedaż zwolnioną z VAT,

4) ogólną sumę danych dotyczących pkt (1-3).

4. Stosując rejestry sprzedaży, o których mowa w ust. 2 i 3, należy:

1) sporządzać je co najmniej za okresy miesięczne,

2) w poszczególnych miesiącach ujmować w nich chronologicznie oraz wg kolejnej numeracji wszystkie wystawione w danym miesiącu faktury lub rachunki uproszczone, bez względu na okres w jakim dokonano sprzedaży,

3) stosować tyle rejestrów, ile jest stanowisk wystawiających faktury lub rachunki uproszczone, aby możliwe było zachowanie kolejności numeracji faktur lub rachunków uproszczonych,

4) dostosować prowadzone rejestry do ewidencji syntetycznej sprzedaży wg zasad ustalonych w zakładowych planach kont.

5. Do ewidencji korekt sprzedaży dokonywanej za pomocą faktur korygujących i rachunków uproszczonych korygujących uprzednio wystawione faktury lub rachunki uproszczone, wskazane jest założenie odrębnych rejestrów korekt, stosując do ich prowadzenia odpowiednio zasady, o których mowa w ust. 2-4.

6. W przypadku gdy do jednego konta syntetycznego sprzedaży prowadzi się kilka rejestrów, wskazane jest sporządzenie zestawienia zbiorczego sum miesięcznych wynikających z poszczególnych rejestrów, obejmującego dane, o których mowa w ust. 2 pkt 11 i ust. 3 pkt 4, z uwzględnieniem danych wynikających z rejestrów korekt, o których mowa w ust. 5.

7. Dane wynikające z rejestrów (ust. 2, 3 i 5) lub zestawień zbiorczych, o których mowa w ust. 6, ujmuje się w ewidencji w sposób następujący:

- ogólna suma kwoty należności od kontrahentów -

Wn konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami"

- ogólna suma przychodów ze sprzedaży tj. bez VAT łącznie ze sprzedażą zwolnioną z VAT -

Ma odpowiednie konta sprzedaży

- ogólna suma należnego VAT -

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne właściwego Urzędu Skarbowego służące do rozliczenia VAT należnego i naliczonego "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT");

zapisy na tym koncie powinny być zgodne z deklaracją podatkową, o której mowa w zarządzeniu Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie wzoru deklaracji podatkowej dla podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego (M.P. Nr 24, poz. 240).

8. Jeżeli obowiązek podatkowy w zakresie VAT z uwagi na datę wystawienia faktury lub rachunku uproszczonego powstaje w następnym miesiącu w stosunku do miesiąca dokonania sprzedaży (art. 6 ust. 4 ustawy oraz § 20 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie podatku od towarów i usług - Dz. U. Nr 39, poz. 176), a tym samym faktury te lub rachunki uproszczone ujęto w rejestrze miesiąca ich wystawienia, a nie dokonania sprzedaży, należy sporządzić zestawienie tych faktur lub rachunków uproszczonych, w zakresie dotyczącym ogólnej sumy sprzedaży bez VAT łącznie ze sprzedażą zwolnioną z VAT oraz dokonać w miesiącu faktycznej sprzedaży następującego zapisu:

Wn konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami",

Ma właściwe konto sprzedaży.

Dane zestawienia podlegają wystornowaniu w następnym miesiącu w stosunku do miesiąca, w którym zostały ujęte na wyżej wymienionych kontach.

9. Zestawienie analogiczne do zestawienia, o którym mowa w ust. 8, sporządza się dla faktur lub rachunków uproszczonych korygujących w zakresie umożliwiającym ich uwzględnienie w miesięcznych i (lub) rocznych sprawozdaniach finansowych celem prawidłowego ustalenia wyniku finansowego za właściwy okres sprawozdawczy.

Dane tego zestawienia ujmuje się w ewidencji miesiąca, którego dotyczą (por. ust. 8) następująco:

1) w przypadku podwyższenia ogólnej sumy przychodu ze sprzedaży (bez VAT) zapisem:

Wn konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami",

Ma właściwe konto sprzedaży,

2) w przypadku obniżenia ogólnej sumy przychodu ze sprzedaży (bez VAT) zapisem:

Wn właściwe konto sprzedaży,

Ma konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami".

Dane zestawienia podlegają wystornowaniu w następnym miesiącu lub roku w stosunku do miesiąca lub roku, w którym zostały ujęte na wyżej wymienionych kontach.

10. Jednostki dokumentujące sprzedaż za pomocą raportów sklepowych i podobnych zestawień (ust. 1 pkt 3) zapisują bieżąco otrzymywane utargi gotówkowe:

Wn konto 10 "Kasa" lub konto 14 "Krótkoterminowe papiery wartościowe i inne środki pieniężne" (konto analityczne "Środki pieniężne w drodze"),

Ma odpowiednie konto sprzedaży.

Obliczenie należnego VAT następuje:

- w przypadku prowadzenia wyłącznie sprzedaży opodatkowanej jedną stawkę podatkową - stosując stawki podatku zgodnie z art. 31 ustawy,

- w przypadku opodatkowania sprzedaży różnymi stawkami oraz (lub) dokonywania sprzedaży zwolnionej od podatku - wg zasad określonych w art. 30 ustawy.

Ustalone jak wyżej kwoty VAT należnego zapisuje się:

Wn właściwe konto sprzedaży,

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT").

11. Jednostki stosujące kasy rejestrujące (ust. 1 pkt 4) księgują dokument ujmujący kwoty zainkasowanych utargów następująco:

- ogólna suma utargów:

Wn konto 10 "Kasa" lub konto 14 "Krótkoterminowe papiery wartościowe i inne środki pieniężne" (konto analityczne "Środki pieniężne w drodze")

- ogólna suma utargów pomniejszona o VAT:

Ma właściwe konto sprzedaży,

- kwota należnego VAT:

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT").

III

Zasady ewidencji sprzedaży w jednostkach będących podatnikami podatku akcyzowego i podatku obrotowego

1. Jednostki objęte obowiązkiem opodatkowania przychodów ze sprzedaży podatkiem akcyzowym ujmują w swoich księgach dokonaną sprzedaż wraz z tym podatkiem zapisem:

Wn konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami",

Ma odpowiednie konto sprzedaży.

Zarachowany podatek akcyzowy księgują:

Wn konto 74 "Podatki i dotacje",

Ma "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu podatku akcyzowego").

2. Jednostki, o których mowa w art. 53 ust. 5 ustawy, ujmują w swoich księgach wartość dokonanej sprzedaży łącznie z podatkiem obrotowym zapisem:

Wn konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami" lub konto 10 "Kasa" względnie konto 14 "Krótkoterminowe papiery wartościowe i inne środki pieniężne" (konto analityczne "Środki pieniężne w drodze"),

Ma odpowiednie konto sprzedaży.

Zarachowany podatek obrotowy księguje się:

Wn konto 74 "Podatki i dotacje",

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu podatku obrotowego").

IV

Zasady ewidencji zakupu w jednostkach uprawnionych do otrzymywania faktur zgodnie z § 18 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie podatku od towarów i usług

(Dz. U. Nr 39, poz. 176) - z wyłączeniem dostaw importowych i zakupów dla potrzeb finansowanych z funduszy specjalnych

1. Otrzymane od kontrahentów faktury ujmuje się w rejestrach zakupu i kosztów, które powinny zawierać co najmniej następujące dane:

1) numer kolejny pozycji w rejestrze,

2) datę wpływu faktury,

3) datę wystawienia faktury,

4) numer faktury,

5) numer identyfikacyjny sprzedawcy,

6) nazwę i siedzibę sprzedawcy,

7) kwotę zobowiązania,

8) podstawę opodatkowania wg stawek VAT,

9) VAT naliczony według grup podatkowych:

a) podatek naliczony potrącany bezpośrednio od podatku należnego,

b) podatek naliczony do rozliczenia po uzyskaniu lub spełnieniu określonych warunków (np. art. 20 i 21 ustawy),

c) podatek naliczony nie podlegający zwrotowi lub obniżeniu od podatku należnego (np. art. 25 ustawy),

10) wartość zakupów nieopodatkowanych (w tym również wg stawki "0"),

11) ogólną sumę danych wartościowych dotyczących pkt 7-10.

Jeżeli rejestry wykorzystuje się do rozliczenia dostaw, a w szczególności dostaw usług, wówczas celowe jest ich uzupełnienie o dane dotyczące:

- wartości usług bez VAT,

- numeru i daty dowodu przyjęcia oraz wartości składników materialnych ustalonych według cen zakupu bez VAT.

Numer kolejny pozycji w rejestrze powinien odpowiadać numeracji wewnętrznej nadanej fakturom przez nabywcę i być wyraźnie na fakturach zaznaczony.

W przypadku wykorzystywania rejestrów zakupu i kosztów do rozliczania dostaw, dostawy otrzymane przed nadejściem odpowiedniej faktury wskazane jest ujmować w odrębnym rejestrze dostaw niefakturowanych.

2. Otrzymane od kontrahentów faktury korygujące wystawione zgodnie z § 23-25 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 39, poz. 176) wskazane jest ujmować w odrębnych rejestrach korekt zakupu i kosztów, które powinny zawierać co najmniej dane wymienione w ust. 1, a ponadto powiązanie z fakturą, którą korygują.

3. 1 Rejestry zakupu i kosztów i ich korekt, o których mowa w ust. 1 i 2:

1) sporządza się co najmniej za okresy miesięczne,

2) stosuje się tyle rejestrów, ile wymagają tego potrzeby właściwej organizacji pracy w danej jednostce (przykładowo może to być:

- jeden rejestr, który powinien zapewnić możliwość zaewidencjonowania na właściwych kontach syntetycznych: materiałów, towarów, inwestycji, środków trwałych, wyposażenia oraz kosztów działalności gospodarczej, względnie

- kilka rejestrów ujmujących odrębnie zakupy: materiałów, towarów, inwestycji, środków trwałych, wyposażenia oraz kosztów działalności gospodarczej).

W jednostkach handlu dokonujących sprzedaży opodatkowanej VAT według różnych stawek podatkowych oraz (lub zwolnionej z podatku celowe jest prowadzenie odrębnego rejestru zakupu (dostaw) towarów dla obliczenia podatku należnego, o którym mowa w art. 30 ustawy.

4. Dane wynikające z rejestrów zakupu i kosztów, o których mowa w ust. 1 księguje się:

1) ogólna suma zobowiązań:

Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

Ma konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami"

lub konto 23 "Rozrachunki z pracownikami",

2) naliczony VAT potrącany bezpośrednio od VAT należnego (ust. 1 pkt 9 lit. a):

Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT"),

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

3) naliczony VAT do rozliczenia po uzyskaniu lub spełnieniu określonych warunków (ust. 1 pkt 9 lit. b):

Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto lub konta analityczne właściwego Urzędu Skarbowego przeznaczone do ewidencji wstępnej VAT, którego rozliczenie zostanie dokonane po uzyskaniu lub spełnieniu określonych warunków "Rozliczenie naliczonego VAT"),

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu";

wskazane jest uwzględnić możliwość rozliczenia odrębnie naliczonego VAT z podziałem na np.:

a) rozliczenie naliczonego VAT w stosunku procentowym wartości sprzedaży towarów opodatkowanych VAT do wartości sprzedaży ogółem,

b) zwroty różnicy podatku dotyczące zakupionych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji,

4) podatek naliczony niepodlegający zwrotowi lub obniżeniu od podatku należnego (ust. 1 pkt 9 lit. c):

a) dotyczący rzeczowych składników majątku obrotowego:

Wn konto 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów" względnie Wn odpowiednie konto kosztów w zależności od postanowień zakładowego planu kont (tj. czy koszty te będą lub nie rozliczane w czasie), lub ewentualnie odpowiednie konto zapasów,

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu"

b) dotyczący środków trwałych, inwestycji, wyposażenia i wartości niematerialnych i prawnych:

Wn konto 01 "Rzeczowy majątek trwały" lub

Wn konto 02 "Wartości niematerialne i prawne" lub

Wn konto 08 "Inwestycje",

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

5. Wartość usług bez naliczonego VAT księguje się:

Wn właściwe konto kosztów,

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu"

6. Wartość przyjętych rzeczowych składników majątku obrotowego bez naliczonego VAT księguje się:

Wn właściwie konta zapasów lub kosztów,

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

7. W jednostkach handlu detalicznego oraz w zakładach gastronomicznych prowadzących ewidencję wartościową zapasów według cen sprzedaży zaleca się następujący sposób ewidencji tych zapasów:

1) wartość przyjętych zapasów wg cen zakupu (tj. bez naliczonego VAT):

Wn konto 33 "Towary",

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

2) zarachowane do zrealizowania marże handlowe lub gastronomiczne:

Wn konto 33 "Towary",

Ma konto 34 "Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów" (konto analityczne "Zarezerwowane marże"),

3) należny VAT:

Wn konto 33 "Towary",

Ma konto 34 "Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów" (konto analityczne "Podatek od towarów i usług").

Rozliczenia odchyleń z tytułu VAT oraz zarezerwowanych marż dokonuje się według zasad określonych w zakładowych planach kont księgując:

Wn konto 34 "Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów",

Ma odpowiednie konto kosztu własnego sprzedaży.

8. Dane wynikające z rejestrów korekt zakupu i kosztów, w których ujęte są faktury korygujące od kontrahentów (por. ust. 2) ujmuje się:

1) w przypadku podwyższenia ogólnej sumy zobowiązań wobec kontrahentów:

Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

Ma konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami"

oraz

w zakresie dotyczącym naliczonego VAT,

- w części bezpośrednio potrąconej od należnego VAT:

Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT"),

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

- w części naliczonego VAT do rozliczenia po uzyskaniu lub spełnieniu określonych warunków:

Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto lub konta analityczne "Rozliczenie naliczonego VAT" - por. ust. 4 pkt 3),

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

- w części naliczonego VAT nie podlegającego zwrotowi lub odliczeniu od należnego VAT - wg zasad określonych w ust. 4 pkt 4,

2) w przypadku obniżenia ogólnej sumy zobowiązań wobec kontrahentów stosuje się zapisy odwrotne do zapisów podanych w pkt 1.

Jeżeli faktury korygujące wpływają również na wartość uprzednio przyjętych zapasów lub zaewidencjonowanych kosztów stosuje się zasady ogólne księgowania różnic wartości.

9. VAT ujęty wstępnie na koncie analitycznym do konta 22 "Rozrachunki publicznoprawne" - "Rozliczenie naliczonego VAT", o którym mowa w ust. 4 pkt 3, rozlicza się po uzyskaniu lub spełnieniu określonych warunków w sposób następujący:

Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne właściwego Urzędu Skarbowego "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT"),

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozliczenie naliczonego VAT").

Ewentualne nierozliczone kwoty naliczonego VAT (niepodlegającego zwrotowi lub obniżeniu od należnego VAT) ujmuje się według zasad określonych w ust. 4 pkt 4.

10. Korekty zapisów księgowych dokonywanych na koncie 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT") mogą nastąpić tylko na podstawie faktury korygującej wystawionej przez sprzedawcę. Dlatego ewentualne reklamacje dotyczące dostaw i faktur ujmuje się w księgach rachunkowych nabywcy w oparciu o noty wystawione sprzedawcy - następująco:

1) zmniejszenie ogólnej sumy zobowiązań:

Wn konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami",

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

2) zmniejszenie naliczonego VAT:

Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Korekty naliczonego VAT").

Ewentualne korekty zafakturowanych dostaw ujmuje się w księgach według zasad ogólnych.

W przypadku zwiększenia sumy zobowiązań dokonuje się zapisów korygujących odwrotnych do podanych wyżej.

Po otrzymaniu od sprzedawcy faktur korygujących ujmuje się je w rejestrach korekt zakupu i kosztów zgodnie z zasadami podanymi w ust. 2, a wystawione uprzednio noty podlegają wystornowaniu.

Podane wyżej zasady stosuje się do dostaw, odnośnie których faktury otrzymano w jednym okresie sprawozdawczym, zaś faktury korygujące je w następnym okresie sprawozdawczym.

V

Zasady ewidencji zakupu w jednostkach otrzymujących rachunki uproszczone zgodnie z § 28 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 39, poz. 176).

1. Otrzymane rachunki uproszczone jak i przyjęte dostawy ujmuje się w ewidencji księgowej wg zasad ogólnie przyjętych, z tym że:

1) wartość usług świadczonych przez dostawców łącznie z VAT (tj. w kwocie wynikającej z rachunku uproszczonego) odnosi się bezpośrednio w ciężar właściwego konta kosztów i na dobro konta 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami",

2) wartość nabytych i przyjętych dóbr inwestycyjnych lub usług z nimi związanych, środków trwałych względnie wartości niematerialnych i prawnych łącznie z VAT (tj. w kwocie wynikającej z rachunku uproszczonego): Wn konto 01 "Rzeczowy majątek trwały", konto 02 "Wartości niematerialne i prawne" lub konto 08 "Inwestycje",

Ma konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami" lub konto 30 "Rozliczenie zakupu";

w przypadku otrzymania rachunku uproszczonego przed przyjęciem dostawy otrzymany rachunek księguje się:

Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

Ma konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami",

3) wartość nabytych i przyjętych rzeczowych składników majątku obrotowego, tj. materiałów i towarów łącznie z VAT (czyli w kwocie wynikającej z rachunku uproszczonego):

Wn właściwe konto zapasów,

Ma konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami" lub Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu";

w przypadku otrzymania rachunku uproszczonego przed przyjęciem dostawy otrzymany rachunek księguje się:

Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

Ma konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami".

Podatek dotyczący otrzymanej dostawy można również zapisać bezpośrednio w ciężar właściwego konta kosztów lub też konta 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów".

Przyjęte zasady postępowania powinny być ustalone w zakładowym planie kont.

2. Wytyczne w zakresie zgłaszanych reklamacji przez nabywcę w stosunku do dostawcy podane w rozdziale IV ust. 10 stosuje się odpowiednio, co oznacza, że nie można skorygować naliczonego podatku od towarów i usług do czasu otrzymania korygującego rachunku uproszczonego.

VI

Zasady ewidencji zakupu i sprzedaży dostaw rzeczowych składników majątku pochodzących z importu w jednostkach będących podatkami VAT oraz podatku akcyzowego.

1. Podstawowym dokumentem na podstawie którego dokonuje się naliczenia VAT oraz podatku akcyzowego z tytułu importu - jest dokument odprawy celnej.

Dokumenty odprawy celnej odpowiednio kolejno ponumerowane według pozycji rejestru oraz według kolejnych dat odprawy celnej zaleca się ujmować w rejestrach dostaw z importu, które powinny zawierać co najmniej następujące dane:

1) numer kolejny pozycji w rejestrze,

2) datę odprawy celnej,

3) nazwę i siedzibę dostawcy,

4) kwotę zobowiązania wobec dostawcy zagranicznego przeliczoną na złote polskie kursu średniego Narodowego Banku Polskiego zastosowanego w dokumencie odprawy celnej,

5) kwoty naliczonego cła,

6) kwoty naliczonego podatku importowego,

7) kwoty naliczonego podatku akcyzowego, w przypadku dostaw objętych akcyzą,

8) kwoty stanowiące podstawę opodatkowania VAT według stawek podatkowych (tj. suma pozycji 4-7),

9) kwoty naliczonego VAT wg grup podatkowych:

a) podatek naliczony potrącany bezpośrednio od podatku należnego,

b) podatek naliczony do rozliczenia po uzyskaniu lub spełnieniu określonych warunków (np. art. 20 i 21 ustawy),

c) podatek naliczony nie podlegający zwrotowi lub obniżeniu od podatku należnego (np. art. 25 ustawy),

10) koszty manipulacyjne,

11) ogólną sumę danych wartościowych dotyczących pkt 4-10.

Rejestry te można wykorzystać również do rozliczenia dostaw poprzez uzupełnienie w nich danych dotyczących:

- faktur dostawców,

- dowodów przyjęcia dostaw do magazynu.

2. Rejestry dostaw z importu (ust. 1):

1) sporządza się co najmniej za okresy miesięczne,

2) prowadzi się tyle rejestrów, ile wymagają tego potrzeby właściwej organizacji pracy w danej jednostce.

3. Wynikające z rejestrów dostaw z importu (ust. 1) dane, księguje się:

1) suma zobowiązań wobec dostawców zagranicznych:

Wn właściwe konto rzeczowych składników majątku lub kosztów

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu";

w przypadku równoczesnego księgowania faktury dostawcy wyżej wymienione kwoty księguje się równocześnie Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu" Ma konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami"

2) ogólne sumy naliczonego cła, podatku importowego i podatku akcyzowego, określone w ust. 1 pkt 5-7:

Wn właściwe konto rzeczowych składników majątku lub kosztów,

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu";

sumy te księguje się równolegle Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu" Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne dotyczące właściwego Urzędu Celnego o nazwie "Rozrachunki z Urzędem Celnym"),

3) ogólną sumę naliczonego VAT, wynikająca z ust. 1 pkt 9:

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Celnym"),

a) Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT") - w przypadku podatku naliczonego potrącanego bezpośrednio od podatku należnego (ust. 1 pkt 9 lit. a),

b) Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozliczenie naliczonego VAT") - w przypadku podatku naliczonego do rozliczenia po uzyskaniu lub spełnieniu określonych warunków (ust. 1 pkt 9 lit. b); rozliczenie tego konta następuje według zasad podanych w rozdziale IV ust. 9,

c) w przypadku podatku naliczonego nie podlegającego zwrotowi lub obniżeniu od podatku należnego (ust. 1 pkt 9 lit. c):

Wn konto 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów" lub Wn odpowiednie konto kosztów w zależności od postanowień zakładowego planu kont (tj. czy koszty te będą lub nie rozliczane w czasie) - w zakresie dotyczącym rzeczowych składników majątku obrotowego,

Wn konto 01 "Rzeczowy majątek trwały", konto 02 "Wartości niematerialne i prawne" lub konto 08 "Inwestycje" w zakresie dotyczącym środków trwałych i inwestycji,

4) ogólną sumę kosztów manipulacyjnych wg zasad określonych w pkt 3 lit. c;

sumy te księguje się równolegle Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu" Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Celnym").

4. W jednostkach handlu detalicznego oraz w zakładach gastronomicznych dokonujących bezpośrednio zakupów importowych stosuje się odpowiednio wytyczne rozdziału IV ust. 7.

5. Ewidencję sprzedaży dostaw pochodzących z importu prowadzi się według zasad określonych w rozdziale II.

VII

Inne zagadnienia

1. Rozliczenie należnego i naliczonego VAT dotyczącego działalności finansowanej z funduszy specjalnych następuje według zasad podanych w rozdziale I, IV, i V wytycznych, z tym że:

1) ewidencja sprzedaży zamiast na właściwym koncie sprzedaży następuje na stronie Ma konta 85 "Fundusze specjalne" (np. konto analityczne "Zakładowy fundusz socjalny"),

2) ewidencja poniesionych kosztów zamiast na właściwym koncie kosztów następuje na stronie Wn konta 85 "Fundusze specjalne" (np. konto analityczne "Zakładowy fundusz socjalny").

Ewentualne świadczenia wewnętrzne jednostki na rzecz własnej działalności socjalnej (np. wydanie produktów własnej działalności, usługi na rzecz własnych pracowników) dokonuje się za pomocą rachunków uproszczonych księgując:

Wn konto 85 "Fundusze specjalne" (konto analityczne "Zakładowy fundusz socjalny") - w pełnej kwocie rachunku, tj. łącznie z VAT,

Ma właściwe konto zapasów lub kosztów - w części stanowiącej podstawę opodatkowania VAT oraz

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT") - w części dotyczącej należnego VAT.

2. Przekazanie wyrobów lub towarów do własnych sklepów lub zakładów usługowych traktuje się jako przesunięcie magazynowe i księguje:

Wn konto 33 "Towary" (konto analityczne "Towary w detalu"),

Ma konto 60 "Produkty gotowe i półfabrykaty" lub konto 33 "Towary" (konto analityczne "Towary w hurtowni").

W przypadku prowadzenia ewidencji zapasów według stałych cen ewidencyjnych różniących się od rzeczywistej ceny zakupu lub nabycia, względnie technicznego kosztu wytworzenia, należy odpowiednio rozliczyć odchylenia na dokonanie wyżej wymienione rozchody według zasad określonych w zakładowym planie kont.

3. Wykonanie i przekazanie na rzecz inwestycji produktów lub usług wytworzonych we własnym zakresie oraz towarów i materiałów księguje się:

Wn konto 08 "Inwestycje",

Ma właściwe konto zapasów lub kosztów (według pełnego kosztu wytworzenia).

W przypadku prowadzenia ewidencji zapasów według stałych cen ewidencyjnych wyjaśnienia dotyczące rozliczenia odchyleń podane w ust. 2 stosuje się odpowiednio.

4. Rozliczenie należnego VAT z tytułu przekazania przez jednostkę towarów, wyrobów lub innych rzeczowych składników majątku oraz usług świadczonych na potrzeby reprezentacji i reklamy (art. 2 ust. 3 pkt 1 ustawy) dokumentuje się przy pomocy rachunków uproszczonych księgując:

Wn właściwe konto kosztów - w wysokości ogólnej sumy rachunku uproszczonego, tj. łącznie z VAT,

Ma właściwe konto zapasów - według wartości bilansowej względnie właściwe konto kosztów według pełnego kosztu wytworzenia,

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT") - w części dotyczącej należnego VAT.

5. Rozliczenie należnego VAT od przekazanych przez jednostkę towarów, wyrobów lub innych rzeczowych składników majątku oraz usług świadczonych na potrzeby osobiste podatnika, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, a także zatrudnionych przez podatnika pracowników oraz byłych pracowników (art. 2 ust. 3 pkt 2 ustawy), w tym również deputaty pracownicze, dokonuje się przy pomocy rachunków uproszczonych księgując;

Wn właściwe konto rozrachunków, tj. konto 23 "Rozrachunki z pracownikami" lub konto 24 "Pozostałe rozrachunki" - w wysokości ogólnej sumy rachunku uproszczonego, tj. łącznie z VAT,

Ma właściwe konto zapasów według wartości bilansowej względnie właściwe konto kosztów według pełnego kosztu wytworzenia,

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT") - w części dotyczącej należnego VAT.

6. Dokonywane przedpłaty, zaliczki i zadatki wynoszące co najmniej 50% ceny świadczenia, o których mowa w § 21 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 39, poz 176) ujmuje się:

1) w jednostce dokonującej przedpłaty, udzielającej zaliczki lub zadatku:

a) dokonane przedpłaty:

Wn konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami"

Ma właściwe konto środków pieniężnych,

b) otrzymane faktury:

– łącznie z VAT:

Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

Ma konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami",

– naliczony VAT:

Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (właściwe konto analityczne w zależności od sposobu rozliczenia - por. rozdział IV ust. 4 pkt 2 -4),

Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

2) w jednostce otrzymującej przedpłatę, zaliczkę lub zadatek:

a) otrzymana przedpłata:

Wn właściwe konto środków pieniężnych,

Ma konto 84 "Rezerwy i przychody przyszłych okresów" (konto analityczne "Przychody przyszłych okresów"),

b) należny VAT wynikający z wystawionej faktury:

Wn konto 84 "Rezerwy i przychody przyszłych okresów" (konto analityczne "Przychody przyszłych okresów"),

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT").

7. Rozliczenie należnego VAT od darowizn (art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy) dokumentuje się przy pomocy rachunków uproszczonych księgując:

1) w jednostce dokonującej darowizny:

Wn konto 86 "Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik finansowy" (właściwe konto analityczne strat nadzwyczajnych) w wysokości ogólnej sumy rachunku uproszonego, tj. łącznie z VAT,

Ma właściwe konto zapasów według wartości bilansowej,

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT") - w części dotyczącej należnego VAT,

2) w jednostce otrzymującej darowiznę - w pełnej kwocie rachunku uproszczonego:

Wn odpowiednie konto zapasów,

Ma konto 86 "Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik finansowy" (właściwe konto analityczne zysków nadzwyczajnych).

8. Rozliczenie VAT z tytułu kosztów wyłożonych przez sprzedawcę mającego numer identyfikacyjny w imieniu nabywcy posiadającego także taki numer, a następnie refakturowanych, dokonuje się i rozlicza według ogólnych zasad stosowanych przy sprzedaży i zakupie. Oznacza to, że:

1) otrzymane przez sprzedawcę faktury księguje się:

Wn konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami" (konto analityczne "Koszty wyłożone") - w zakresie usług bez VAT,

Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT") - w części dotyczącej naliczonego VAT,

Ma konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami" (właściwe konto analityczne kontrahenta świadczącego usługi) - w pełnej wysokości faktury,

2) wystawione przez sprzedawcę faktury za koszty wyłożone księguje się:

Wn konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami" (właściwe konto analityczne odbiorcy) - w zakresie ogólnej kwoty refakturowanej usługi łącznie z VAT,

Ma konto 20 "Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami" (konto analityczne "Koszty wyłożone") - w zakresie usług bez VAT,

Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT") - w części dotyczącej należnego VAT,

3) otrzymane przez nabywcę faktury ujmuje się w księgach rachunkowych według zasad podanych w rozdziale IV wytycznych.

9. Podatnicy VAT świadczący usługi, w tym również w zakresie handlu i gastronomii na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, którym przysługuje na mocy przepisów (rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993 r. w sprawie zasad i warunków oraz trybu i sposobu odliczania od podatku od towarów i usług kwot wydatkowanych przez podatników przy nabyciu kas rejestrujących - Dz. U. Nr 39, poz. 177) odliczenie od VAT kwot wydatkowanych przy nabyciu kas rejestrujących, księgują kwoty rat, o których mowa w § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów w następujący sposób:

Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" (konto analityczne "Rozrachunki z Urzędem Skarbowym z tytułu VAT"),

Ma konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego".

Kwoty należnych potrąceń ujmuje się w ewidencji pozaksięgowej.

10. W przypadku większej ilości faktur lub rachunków uproszczonych dokumentujących operacje gospodarcze, o których mowa w ust. 1 i 4-8, wskazane jest stosowanie odpowiednich rejestrów, w których powinny być zamieszczone dane wynikające tych dokumentów.

^* Z dniem 1 stycznia 1995 r. nin. wytyczne utraciły częściowo podstawę prawną na skutek zmiany rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 1991 r. w sprawie zasad prowadzenia rachunkowości (Dz.U.95.10.35) przez art. 84 ust 4 pkt 1 i 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U.94.121.591).

¹ Dział IV ust. 3 zmieniony przez pkt 1 wytycznych z dnia 28 grudnia 1993 r. (Dz.Urz.MF.93.23.107) zmieniających nin. wytyczne z dniem 5 lipca 1993 r.