Część ogólna - Zakres mocy obowiązującej ustawy karnej. - Kodeks Karny Wojska Polskiego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1957.22.107 t.j.

Akt utracił moc
Wersja od: 29 listopada 1967 r.

CZĘŚĆ OGÓLNA 

Zakres mocy obowiązującej ustawy karnej.

Odpowiedzialności karnej ulega ten, kto dopuszcza się czynu, zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

§  1.
Jeżeli w czasie wyrokowania obowiązuje ustawa inna, niż w czasie popełnienia przestępstwa, wówczas stosuje się ustawę nową, jednakże należy zastosować ustawę dawną, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.
§  2.
Kara już wymierzona, lecz jeszcze nie wykonana, nie ulega wykonaniu, jeżeli według nowej ustawy czyn, objęty wyrokiem, nie jest przestępstwem.
§  3.
Ustawę, wydaną z powodu wyjątkowych stosunków faktycznych, stosuje się do czynów, popełnionych w czasie jej mocy obowiązującej, choćby nawet straciła moc z powodu zmiany tych stosunków.
§  1.
Kodeks karny wojskowy stosuje się do wszystkich osób, podlegających jego właściwości, które popełniły przestępstwo na obszarze Państwa Polskiego albo na polskim statku wodnym lub powietrznym. Za obszar Państwa uważa się również wody wewnętrzne i przybrzeżne oraz powietrze nad tym obszarem.
§  2.
Przestępstwo uważa się za popełnione na obszarze Państwa Polskiego, na polskim statku wodnym lub powietrznym, gdy sprawca na nim dopuścił się przestępnego działania lub zaniechania albo gdy tam skutek przestępny nastąpił lub według zamiaru sprawcy miał nastąpić.
§  1.
Kodeks niniejszy stosuje się do osób, podlegających jego właściwości, które popełniły przestępstwo za granicą, niezależnie od przepisów, obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa.
§  2.
W razie skazania w Państwie Polskim osoby, ukaranej za ten czyn za granicą, sąd zaliczy na poczet kary, według swego uznania, karę odbytą za granicą.

Kodeks karny wojskowy stosuje się do:

a)
żołnierzy Wojska Polskiego;
b)
obowiązanych do służby wojskowej lub pomocniczej z chwilą powołania;
c)
jeńców wojennych i zakładników, pozostających pod nadzorem administracji wojskowej;
d)
innych osób, w przypadkach prawem określonych.

Osoba, biorąca udział wraz z wymienionymi w art. 5 w popełnieniu przestępstwa wojskowego, podlega karze na mocy kodeksu karnego wojskowego.

§  1.
W przypadkach mniejszej wagi, gdy zła wola sprawcy jest nieznaczna, skutki czynu mało ważne albo gdy ściganie przestępstwa w drodze postępowania sądowego jest niecelowe, może być wymierzona z pominięciem postępowania sądowego kara dyscyplinarna, przewidziana w wojskowych przepisach dyscyplinarnych.
§  2.
Za karę dyscyplinarną w rozumieniu § 1 uważa się również środki wychowawcze stosowane przez sąd honorowy lub koleżeński.

Rodzaje przestępstw.

Przestępstwem wojskowym jest czyn, zabroniony pod groźbą kary w części szczególnej niniejszego kodeksu.

§  1.
Przestępstwem pospolitym jest czyn, zabroniony pod groźbą kary w rozdziałach XIX-XLI części szczególnej kodeksu karnego z 1932 r.
§  2.
Odpowiedzialności karnej za przestępstwa urzędnicze według rozdziału XLI kodeksu karnego z 1932 r. ulega żołnierz, wykonywający zlecone czynności w zakresie administracji cywilnej.
§  1.
Przestępstwa wojskowe, zagrożone karą śmierci lub karą więzienia powyżej lat 5, są zbrodniami wojskowymi, zagrożone zaś innymi karami zasadniczymi są występkami wojskowymi.
§  2.
Przestępstwa pospolite, zagrożone karą śmierci lub karą więzienia powyżej lat 5, są zbrodniami, zagrożone zaś innymi karami zasadniczymi są występkami.

Zasady odpowiedzialności.

Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie. Występek można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa wyraźnie tak stanowi.

§  1.
Przestępstwo umyślne zachodzi nie tylko wtedy, gdy sprawca chce je popełnić, ale także gdy możliwość skutku przestępnego lub przestępności działania przewiduje i na to się godzi.
§  2.
Przestępstwo nieumyślne zachodzi zarówno wtedy, gdy sprawca możliwość skutku przestępnego przewiduje lecz bezpodstawnie przypuszcza, że go uniknie, jak i wtedy, gdy skutku przestępnego lub przestępności działania sprawca nie przewiduje, choć może lub powinien przewidzieć.
§  1.
Okoliczności, od których zależy wyższa karalność, uwzględnia się tylko wówczas, gdy sprawca o nich wiedział lub powinien był wiedzieć.
§  2.
Następstwa czynu, od których zależy wyższa karalność, uwzględnia się tylko wówczas, gdy sprawca je przewidywał lub powinien był przewidzieć.

Okoliczności wpływające na karalność czynu uwzględnia się tylko co do tej osoby, której dotyczą.

§  1.
Nie podlega karze, kto w chwili czynu z powodu niedorozwoju psychicznego, choroby psychicznej lub innego zakłócenia czynności psychicznej, nie mógł rozpoznać znaczenia czynu lub pokierować swoim postępowaniem.
§  2.
Przepisu § 1 nie stosuje się do przypadku, gdy sprawca wprawił się umyślnie w stan zakłócenia czynności psychicznej po to, by dokonać przestępstwa.
§  1.
Jeżeli w chwili popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
§  2.
Przepisu § 1 nie stosuje się, gdy ograniczenie zdolności jest skutkiem odurzenia wynikającego z winy sprawcy.
§  1.
Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu pod wpływem przymusu fizycznego, któremu nie mógł się oprzeć.
§  2.
Naruszenie służbowych obowiązków wojskowych pod wpływem fizycznego przymusu, a nawet pod groźbą śmierci, nie zwalnia od odpowiedzialności karnej.
§  1.
Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu pod wpływem błędu, co do okoliczności, należącej do istoty czynu, z wyjątkiem gdy chodzi o występek nieumyślny, a błąd był wynikiem nieostrożności lub niedbalstwa.
§  2.
Sąd może uwzględnić usprawiedliwioną nieświadomość bezprawności czynu, jako podstawę do nadzwyczajnego złagodzenia kary.
§  1.
Nie popełnia przestępstwa, kto działa w obronie koniecznej, odpierając bezpośredni bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro własne lub innej osoby.
§  2.
W razie przekroczenia granic obrony koniecznej sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet od kary uwolnić.
§  1.
Nie podlega karze, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa, grożącego dobru własnemu lub cudzemu, jeżeli niebezpieczeństwa nie można było inaczej uniknąć.
§  2.
Nie działa w stanie wyższej konieczności, kto ma szczególny obowiązek narażania się na niebezpieczeństwo.
§  3.
Dobro poświęcone nie może przedstawiać wartości oczywiście większej, niż dobro chronione.
§  4.
W razie przekroczenia granic wyższej konieczności, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
§  1.
Nie podlega karze żołnierz, który dopuszcza się czynu, będącego wykonaniem rozkazu w sprawach służbowych.
§  2.
Przepis § 1 nie ma zastosowania, jeżeli przestępstwo wynikło wskutek przekroczenia rozkazu.

W powyższym przypadku sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

§  1.
Jeżeli przestępstwo wynikło wskutek bezprawnego rozkazu, odpowiedzialność karną za to przestępstwo ponosi ten, kto wydał taki rozkaz.
§  2.
Jeżeli przestępstwa nie dokonano, ten, kto wydał rozkaz, odpowiada za usiłowanie tego przestępstwa.
§  1. 2
Nie popełnia przestępstwa żołnierz, który w przypadku jawnego nieposłuszeństwa lub oporu ze strony podwładnego zastosuje środki niezbędne w celu zmuszenia do posłuchu dla swego rozkazu, do którego wydania jest uprawniony, a w sytuacji bojowej używa broni w stosunku do podwładnego, który odmawia posłuszeństwa, porzuca broń lub samowolnie opuszcza stanowisko, jeżeli okoliczności wymagają natychmiastowego przeciwdziałania, a inne środki są niewystarczające.
§  2.
W razie przekroczenia tych granic sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Usiłowanie.

§  1.
Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia przestępstwa przedsiębierze działanie, skierowane bezpośrednio ku urzeczywistnieniu tego zamiaru, lecz zamierzonego przestępstwa nie dokonywa.
§  2.
Usiłowanie zachodzi również wtedy, gdy sprawca nie wiedział, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu, nadającego się do dokonania na nim zamierzonego przestępstwa, lub ze względu na użycie środka, nie nadającego się do wywołania zamierzonego skutku.
§  3.
Nie odpowiada za usiłowanie, kto tylko z powodu zabobonu lub ciemnoty wierzy w skuteczność swego działania.
§  1.
Sąd wymierza karę za usiłowanie w granicach, przewidzianych dla danego przestępstwa.
§  2.
W przypadkach określonych w art. 24 § 2 sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Nie odpowiada za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od działania lub zapobiegł powstaniu skutku przestępnego.

Podżeganie i pomocnictwo.

Podżegania dopuszcza się, kto inną osobę nakłania do popełnienia przestępstwa.

Pomocnictwa dopuszcza się, kto do popełnienia przestępstwa udziela pomocy czynem lub słowem.

Podżegacz i pomocnik ponoszą odpowiedzialność w granicach swego zamiaru, niezależnie od odpowiedzialności osoby, która zamierzonego czynu dokonała lub miała dokonać.

§  1.
Jeżeli przestępstwa nie dokonano, podżegacz i pomocnik odpowiadają jak za usiłowanie tego przestępstwa.
§  2.
Jeżeli przestępstwa nie usiłowano dokonać, podżegacz i pomocnik odpowiadają jak za usiłowanie, sąd może jednak zastosować do nich nadzwyczajne złagodzenie kary lub ich od kary uwolnić.
§  3.
Jeżeli przełożony nakłania podwładnego do popełnienia przestępstwa lub podwładnemu do popełnienia przestępstwa udziela pomocy, to choćby przestępstwa nie usiłowano dokonać, sąd nie może przełożonego uwolnić od kary.
§  1.
Podżegacz ani pomocnik nie odpowiada, jeżeli zapobiegł skutkom swego działania.
§  2.
Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary do podżegacza lub pomocnika, który starał się zapobiec skutkom swego działania.
§  3.
Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się do tego, kto inną osobę nakłania do popełnienia przestępstwa w celu skierowania przeciwko niej postępowania karnego.

Zbieg przepisów ustawy i przestępstw.

§  1.
Jeżeli czyn zagrożony karą podpada pod kilka przepisów ustawy, sąd stosuje przepis, przewidujący najsurowszą karę, co nie stoi na przeszkodzie stosowaniu kar dodatkowych, przewidzianych w innych przepisach.
§  2.
W razie jednoczesnego skazania za kilka przestępstw, sąd wymierza karę łączną, biorąc za podstawę kary, wymierzone z osobna za zbiegające się przestępstwa.
§  3.
Przepis § 2 stosuje się odpowiednio także w przypadku, gdy sprawca skazany został kilkoma wyrokami za przestępstwa, popełnione przed wydaniem pierwszego z tych wyroków, niezależnie od tego, czy kara była wykonana.
§  1.
Kara łączna nie może być niższa od najwyższej z kar, wymierzonych za poszczególne przestępstwa, nie może przewyższyć sumy kar wymierzonych i nie może przekroczyć najwyższego ustawowego wymiaru, przewidzianego dla danego rodzaju kary.
§  2.
Obok kary śmierci nie wymierza się innej kary zasadniczej.
§  3.
Kary dodatkowe stosuje się, choćby je orzeczono co do jednego ze zbiegających się przestępstw.

Kary zasadnicze.

§  1.
Zasadniczymi karami są:
a)
kara śmierci,
b)
więzienie,
c)
areszt.
§  2.
Sąd stosuje karę grzywny, jeżeli przepis szczególny taką karę przewiduje. Jeżeli przestępstwo popełniono z chęci zysku lub jeżeli sprawca przestępstwa wyrządził szkodę w mieniu społecznym, sąd obok kary pozbawienia wolności, przepisanej w ustawie, może wymierzyć karę grzywny, chociażby przepis szczególny kary tej nie przewidywał. Przepisy art. 42 § 1, 43 i 56 kodeksu karnego stosuje się odpowiednio.
§  1.
Karę śmierci wykonywa się przez rozstrzelanie.
§  2.
Karę śmierci, orzeczoną w stosunku do kobiet brzemiennych, sąd może zamienić na najwyższy wymiar kary pozbawienia wolności.
§  1.
Karę więzienia wymierza się w latach i miesiącach, karę aresztu w miesiącach i tygodniach.
§  2.
Miesiące i lata oblicza się według czasu kalendarzowego.

Kara więzienia trwa najmniej 6 miesięcy, najwyżej 10 lat, chyba że ustawa przewiduje za poszczególne przestępstwa dłuższą karę więzienia.

§  1.
Kara aresztu trwa najmniej 1 miesiąc, najwyżej 1 rok.
§  2.
W stosunku do oficerów sąd może orzec zamiast aresztu karę aresztu domowego z dalszym pełnieniem przez nich obowiązków służbowych.
§  3. 4
(uchylony).
§  4. 5
(uchylony).
§  5.
W razie skazania na karę więzienia i aresztu wymierza się łącznie karę więzienia, przy czym 2 dni więzienia odpowiadają 3 dniom aresztu.

Kary dodatkowe.

Karami dodatkowymi są:

a)
utrata praw publicznych;
b)
utrata obywatelskich praw honorowych;
c)
degradacja;
d)
utrata prawa wykonywania zawodu;
e)
przepadek mienia;
f)
przepadek przedmiotów majątkowych i narzędzi;
g) 6
(skreślona).

Utrata praw publicznych obejmuje utratę biernego i czynnego prawa wyboru do ciał ustawodawczych, samorządowych oraz do innych instytucji prawa publicznego, udziału w wymiarze sprawiedliwości, utratę urzędów i stanowisk publicznych i zdolności do ich uzyskania, utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowca oraz utratę zdolności do uzyskania wyższego stopnia wojskowego.

Utrata obywatelskich praw honorowych obejmuje utratę tytułów zaszczytnych, orderów i odznaczeń oraz zdolności do ich uzyskania.

Degradacja obejmuje utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowca.

Sąd może orzec jedną lub więcej kar dodatkowych.

§  1.
Sąd orzeka utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych w razie skazania:
a)
na karę śmierci;
b)
na karę więzienia za zbrodnię stanu, za przestępstwa wojskowe przeciwko obowiązkowi wierności żołnierskiej oraz za przestępstwa w polu przeciwko ludności i mieniu.
§  2.
Sąd może orzec utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych w razie skazania na karę więzienia za każde inne przestępstwo, popełnione z chęci zysku lub innych niskich pobudek.
§  1.
Sąd może orzec degradację w razie skazania:
a)
za przestępstwa wojskowe;
b)
za przestępstwa pospolite, popełnione z chęci zysku lub z innych niskich pobudek.
§  2.
Sąd orzeka utratę prawa wykonywania zawodu w przypadkach skazania wymienionych w art. 44 w razie stwierdzenia:
a)
nadużycia zawodu przy popełnieniu przestępstwa albo
b)
ujawnionej przy popełnieniu przestępstwa, a groźnej dla społeczeństwa niezdolności sprawcy do wykonywania zawodu.
§  1.
Sąd orzeka przepadek całego mienia w przypadkach, określonych w art. 44 § 1.
§  2.
Sąd może orzec przepadek całego lub części mienia w przypadkach, określonych w art. 44 § 2.
§  3.
Sąd może orzec przepadek przedmiotów, pochodzących bezpośrednio lub pośrednio z przestępstwa, jak również narzędzi, które służyły lub były przeznaczone do jego popełnienia.
§  4.
Jeżeli przedmioty nie są własnością sprawcy, przepadek następuje tylko w przypadkach wskazanych w ustawie.
§  5. 7
(skreślony).
§  1.
Przy karze śmierci sąd orzeka utratę praw na zawsze.
§  2.
W innych przypadkach sąd orzeka utratę praw na czas od 1 do lat 5. Do okresu tego nie wlicza się czasu, który upłynął od wyroku do odbycia kary zasadniczej, jej darowania lub przedawnienia. Po upływie tego okresu skazany odzyskuje prawa wyborcze, prawa udziału w wymiarze sprawiedliwości oraz zdolność do uzyskania innych utraconych praw.
§  1.
Sąd może przywrócić skazanemu prawa wyborcze, prawa udziału w wymiarze sprawiedliwości oraz zdolność do uzyskania innych utraconych praw po upływie pewnego okresu, w czasie którego skazany prowadził życie nienaganne.
§  2.
Okres ten, rozpoczynający się od chwili odbycia, darowania lub przedawnienia kary zasadniczej, wynosi co najmniej połowę czasu, przez który trwać miała utrata praw, jednak nie mniej niż jeden rok.

Wymiar kary.

Sąd wymierza karę według swego uznania, zwracając uwagę przede wszystkim na pobudki oraz sposób działania sprawcy i jego stosunek do pokrzywdzonego, stan zależności służbowej, na stopień rozwoju umysłowego i charakter sprawcy, na jego dotychczasowe życie, tudzież na jego zachowanie się po spełnieniu przestępstwa.

§  1.
Szczególne okoliczności, wpływające na wymiar kary, uwzględnia się tylko co do tej osoby, której dotyczą.
§  2.
Jako okoliczności łagodzące, uwzględnia się w szczególności, gdy przestępstwo zostało dokonane:
a)
ze szlachetnych pobudek;
b)
przy nienagannym dotychczasowym trybie życia;
c)
pod wpływem zależności służbowej;
d)
pod wpływem silnego wzruszenia psychicznego;
e)
w stanie głodu albo wskutek zbiegu ciężkich warunków osobistych lub rodzinnych;
f)
wskutek ciemnoty lub przypadkowego zbiegu okoliczności.
§  3.
Jako okoliczności obciążające uwzględnia się w szczególności:
a)
dokonanie przestępstwa, które może przynieść szkodę interesom Państwa Polskiego lub Państw Sprzymierzonych, chociażby nie było skierowane bezpośrednio przeciwko tym interesom;
b)
dokonanie przestępstwa w zmowie lub w bandzie;
c)
dokonanie przestępstwa z chęci zysku lub z innych niskich pobudek;
d)
dokonanie przestępstwa przy pomocy gwałtu, podstępu lub ze szczególnym okrucieństwem;
e)
poprzednią karalność.
§  1.
Jeżeli sprawca w ciągu 5 lat po odbyciu kary, w całości lub przynajmniej w trzeciej części, popełni nowe przestępstwo z tych samych pobudek lub należące do tego samego rodzaju, co poprzednie, sąd może wymierzyć karę wyższą o połowę od najwyższego ustawowego wymiaru kary, nie przekraczając jednak ustawowej granicy danego rodzaju kary. Jeżeli ustawa daje sądowi możność wyboru między karami więzienia a karą aresztu, nie można wymierzyć kary aresztu.
§  2.
Sąd może wymierzyć karę, wyższą o połowę od najwyższego ustawowego wymiaru kary, przewidzianego za dane przestępstwo, nie przekraczając jednak ustawowej granicy danego rodzaju kary:
a)
przełożonemu, który wspólnie z podwładnym popełnił przestępstwo albo był podżegaczem lub pomocnikiem w przestępstwie, dokonanym lub usiłowanym przez podwładnego;
b)
jeżeli popełniono przestępstwo z nadużyciem broni służbowej lub uprawnień służbowych;
c)
jeżeli przestępstwo dotyczyło mienia, powierzonego sprawcy lub dostępnego sprawcy, z powodu służby lub stosunku służbowego;
d)
jeżeli przestępstwo przeciwko mieniu popełniono na szkodę przełożonego, towarzysza broni albo kwaterodawcy lub jego domowników;
e)
jeżeli przestępstwo popełniono w obecności zbiegowiska publicznego.

W przypadkach, wskazanych w ustawie, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary:

a)
przez wymierzenie więzienia powyżej lat 5 zamiast kary śmierci;
b)
przez wymierzenie więzienia do lat 5 zamiar kary więzienia powyżej lat 5;
c)
przez wymierzenie aresztu zamiast kary więzienia do lat 5.
§  1.
Jeżeli zachodzą wyjątkowe okoliczności, towarzyszące popełnieniu przestępstwa, sąd może, gdy uzna to za celowe, wymierzyć karę poniżej ustawowego wymiaru kary, przewidzianego dla danego przestępstwa, albo poniżej ustawowej granicy danego rodzaju kary lub też może wymierzyć karę łagodniejszego rodzaju nie przewidzianą w przepisie ustawy dla danego przestępstwa.
§  2.
Jeżeli sąd uzna, że sprawca działał w interesie Państwa Polskiego, Państw Sprzymierzonych albo w obronie honoru Narodu lub Wojska Polskiego przeciwko najeźdźcy lub jego poplecznikom, może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub od kary uwolnić.
§  3.
Jeżeli sąd uzna, że oskarżony już w chwili rozpatrywania sprawy przestał być niebezpiecznym dla istniejącego porządku prawnego - może go od kary uwolnić.

W razie skazania na karę pozbawienia wolności sąd może zaliczyć na poczet kary całkowicie lub częściowo okres tymczasowego aresztowania.

Warunkowe zawieszenie wykonania kary.

§  1.
Sąd może orzec, że wykonanie kary pozbawienia wolności zawiesza się na czas od 1 do 5 lat.
§  2.
Warunkowe zawieszenie wykonania kary stosuje się do osoby, co do której - ze względu na jej charakter, okoliczności towarzyszące popełnieniu przestępstwa, zachowania się po jego popełnieniu - przypuszczać należy, że pomimo niewykonania kary nie popełni nowego przestępstwa.
§  3. 8
Jeżeli stosunki gospodarcze skazanego na to pozwalają, sąd może zobowiązać skazanego, by wynagrodził szkodę wyrządzoną przestępstwem, w czasie i rozmiarach ustalonych w wyroku.
§  4. 9
Warunkowe zawieszenie wykonania kary nie stosuje się do osób, wymienionych w art. 51.

§  1.
Jeżeli w okresie zawieszenia kary skazany popełni nowe przestępstwo z tych samych pobudek lub tego samego rodzaju co poprzednie, sąd zarządzi wykonanie zawieszonej kary.
§  2.
Sąd może zarządzić wykonanie zawieszonej kary, jeżeli w okresie zawieszenia kary skazany popełni inne przestępstwo niż określone w § 1, źle się prowadzi, nie wykona obowiązku wynagrodzenia szkody albo nie uiści grzywny w terminie.

Jeżeli w ciągu 3 miesięcy po upływie okresu zawieszenia sąd nie zarządzi wykonania kary, skazanie uważa się za niebyłe, a skazany odzyskuje prawa wyborcze, prawo udziału w wymiarze sprawiedliwości oraz zdolność do uzyskania innych praw utraconych.

Odroczenie wykonania i darowanie kary w czasie wojny.

§  1.
Wykonanie orzeczonej w stosunku do żołnierza kary pozbawienia wolności bez utraty praw publicznych sąd może odroczyć do chwili zakończenia działań wojennych.
§  2.
W przypadku określonym w § 1 skazany zostaje skierowany celem odbywania dalszej służby wojskowej do oddziału karnego.
§  1.
Jeżeli skazany w okresie przebywania w oddziale karnym i w walkach z wrogiem da dowody wyjątkowo wzorowej i ofiarnej służby lub biorąc udział w walkach z wrogiem da dowody bohaterstwa albo zostanie raniony, sąd może na wniosek dowództwa oddziału karnego darować skazanemu orzeczoną karę.
§  2.
W przypadku określonym w § 1, zwłaszcza wobec poległych w walce, skazanie uważa się za niebyłe.

Jeżeli skazany w okresie przebywania w oddziale karnym zachowuje się niewłaściwie, sąd może na wniosek dowództwa oddziału karnego uchylić orzeczone odroczenie wykonania kary.

Jeżeli kara, której wykonanie zostało odroczone do chwili zakończenia działań wojennych, nie zostanie darowana, okres służby w oddziale karnym zalicza się na poczet orzeczonej kary.

Postępowanie z nieletnimi.

§  1.
Do nieletnich w wieku od 13 do 17 lat stosuje się kary, przewidziane niniejszym kodeksem.
§  2.
Do nieletnich nie stosuje się kary śmierci.
§  3.
Do nieletnich sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
§  4.
Nie ulega karze nieletni, który po ukończeniu 13 lat, a przed ukończeniem 17 lat, popełnił czyn, zabroniony pod groźbą kary, bez rozeznania, tj. nie osiągnąwszy rozwoju umysłowego i moralnego w takim stopniu, by mógł rozpoznać znaczenie czynu i kierować swym postępowaniem.

Przedawnienie.

Nie można wszcząć postępowania karnego, a wszczęte należy umorzyć z powodu przestępstwa popełnionego przed laty:

a)
dwudziestu, jeżeli czyn stanowi zbrodnię, za którą grozi kara śmierci;
b)
piętnastu, jeżeli czyn stanowi inną zbrodnię;
c)
dziesięciu, jeżeli czyn stanowi występek.

Żadna czynność w dochodzeniu, śledztwie lub sędziowska nie przerywa przedawnienia.

Przedawnienie nie biegnie, jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania karnego. Nie biegnie również w stosunku do osób, które uchylają się od wymiaru sprawiedliwości przez ucieczkę za granicę lub przejście do nieprzyjaciela.

§  1.
Nie można wykonać kary, jeżeli od wyroku skazującego upłynęło lat:
a)
dwadzieścia, w razie skazania na karę śmierci;
b)
piętnaście, w razie skazania na karę więzienia powyżej lat 5;
c)
dziesięć, w razie skazania na karę więzienia do lat 5;
d)
pięć, w razie skazania na karę aresztu.
§  2.
Przedawnienie kary nie biegnie w okresie odroczenia, przerwy lub warunkowego zawieszenia kary oraz w stosunku do osób, które uchylają się od wymiaru sprawiedliwości przez ucieczkę za granicę lub przejście do nieprzyjaciela.

Zatarcie skazania.

§  1.
Po upływie 10 lat od odbycia, darowania lub przedawnienia kary, sąd może zarządzić na wniosek skazanego zatarcie skazania.
§  2.
W stosunku do osób skazanych na utratę praw publicznych lub obywatelskich praw honorowych, okres 10-letni zaczyna biec od dnia odzyskania przez skazanego zdolności do nabycia utraconych praw.
§  3.
Jeżeli skazany przed uzyskaniem prawa do wniosku o zatarcie skazania popełnił nowe przestępstwo, za które wymierzono mu karę pozbawienia wolności, natenczas dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań.
§  4.
W razie zarządzenia zatarcia skazanie uważa się za niebyłe. Zatarcie skazania pociąga za sobą przede wszystkim usunięcie wpisu o skazaniu ze wszelkich rejestrów karnych.

Za nie skazanego uważa się zasądzonego na pozbawienie wolności na czas nie dłuższy niż 6 miesięcy, jeśli w ciągu 3 lat od chwili odbycia kary nie popełnił nowego przestępstwa, a również skazanego bez utraty praw i degradacji na czas dłuższy niż 6 miesięcy, jednak nie przekraczający 3 lat, jeśli w ciągu 6 lat od chwili odbycia, darowania lub przedawnienia kary nie popełnił nowego przestępstwa. Przepis art. 67 § 4 stosuje się odpowiednio.

Wyjaśnienie wyrażeń ustawowych.

Za żołnierzy uważa się wszystkie osoby będące w służbie wojskowej lub w służbie pomocniczej, tudzież wszystkie osoby pracujące w dziedzinach zmilitaryzowanych lub w administracji wojskowej.

§  1.
Przestępstwo jest wówczas popełnione wobec zebranych żołnierzy, gdy sprawca działa wobec przynajmniej dwóch żołnierzy.
§  2.
Przez publiczne popełnienie czynu rozumie się również, gdy sprawca działa wobec przynajmniej dwóch osób.

Przestępstwo jest wówczas popełnione pod bronią, gdy sprawca jest uzbrojony w celu pełnienia służby.

Przestępstwo jest wówczas popełnione w czasie wojny, kiedy zostało popełnione w okresie pozostawania Państwa Polskiego w stanie wojny, tj. od chwili ogłoszenia lub faktycznego rozpoczęcia działań wojennych do ogłoszenia o ich zakończeniu.

Przestępstwo jest wówczas popełnione w obliczu nieprzyjaciela, kiedy jednostka wojskowa znajduje się w zetknięciu lub w możliwości zetknięcia się z nieprzyjacielem.

Przez rozkaz należy rozumieć zarządzenie lub rozporządzenie, wydane w trybie służbowym przez przełożonego podwładnemu albo przez starszego w stopniu wojskowym - młodszemu.

Za wartę wojskową uważa się każdego żołnierza, przeznaczonego do służby wartowniczej lub wojskowej służby bezpieczeństwa w czasie, gdy tę służbę pełni.

Okręt jest to każdy statek należący do marynarki wojennej, na którym znajduje się dowódca wojskowy i załoga.

Marynarka Wojenna i flota odpowiada pojęciu wojska, okręt i statek powietrzny - jednostce wojskowej.

1 Art. 7 zmieniony przez art. 58 pkt 1 ustawy z dnia 21 maja 1963 r. o dyscyplinie wojskowej oraz o odpowiedzialności żołnierzy za przewinienia dyscyplinarne i za naruszenia honoru i godności żołnierskiej (Dz.U.63.22.114) z dniem 29 sierpnia 1963 r.
2 Art. 23 § 1 zmieniony przez art. 58 pkt 2 ustawy z dnia 21 maja 1963 r. o dyscyplinie wojskowej oraz o odpowiedzialności żołnierzy za przewinienia dyscyplinarne i za naruszenia honoru i godności żołnierskiej (Dz.U.63.22.114) z dniem 29 sierpnia 1963 r.
3 Art. 34 zmieniony przez art. 5 ustawy z dnia 16 listopada 1960 r. o zmianie przepisów dotyczących kary grzywny, kosztów i opłat sądowych w sprawach karnych (Dz.U.60.51.299) z dniem 24 listopada 1960 r.
4 Art. 38 § 3 uchylony przez art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1958 r. o uposażeniu żołnierzy (Dz.U.58.36.165) z dniem 1 lipca 1958 r.
5 Art. 38 § 4 uchylony przez art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1958 r. o uposażeniu żołnierzy (Dz.U.58.36.165) z dniem 1 lipca 1958 r.
6 Art. 39 lit. g) skreślona przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. (Dz.U.61.6.40) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 marca 1961 r.
7 Art. 46 § 5 skreślony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. (Dz.U.61.6.40) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 marca 1961 r.
8 Art. 55 § 3 dodany przez art. 1 pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. (Dz.U.61.6.40) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 marca 1961 r.
9 Art. 55 § 4 według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 3 lit. b) ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. (Dz.U.61.6.40) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 marca 1961 r.
10 Art. 56 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. (Dz.U.61.6.40) zmieniającej nin. ustawę z dniem 12 marca 1961 r.