Rozdział 2 - Postępowanie wojenne. - Kodeks wojskowego postępowania karnego.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1936.76.537
Akt utracił moc Wersja od: 31 lipca 1939 r.
Rozdział II.
Postępowanie wojenne.
Postępowanie wojenne.
§ 1.
Postępowanie wojenne, określone w rozdziale niniejszym, stosuje się do wszystkich spraw, toczących się w sądach wojennych.§ 2. 1
Prezydent Rzeczypospolitej może drogą zarządzenia na wniosek Rady Ministrów uchwalony z inicjatywy Ministra Spraw Wojskowych wprowadzić w czasie wojny, mobilizacji lub gdy tego wymaga interes obrony Państwa, postępowanie wojenne również i w innych sądach wojskowych, na całym obszarze Państwa lub na jego części, w sprawach karnych o przestępstwa, które uzna za niebezpieczne ze stanowiska interesów obrony Państwa. Wprowadzone postępowanie wojenne może Prezydent Rzeczypospolitej uchylić drogą zarządzenia z dniem, w którym uzna, że ustały przyczyny, uzasadniające jego wprowadzenie.§ 3.
Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.W postępowaniu wojennym stosuje się przepisy, obowiązujące w wojskowych sądach okręgowych, ze zmianami, wskazanymi w rozdziale niniejszym.
§ 1.
Zwierzchnik sądowo-karny w sądach wojennych zarządza wszczęcie postępowania wojennego.§ 2.
Zwierzchnik sądowo-karny odmawia ścigania, jeżeli uzna, że nie ma podstaw do wszczęcia postępowania karnego, - albo też umarza dochodzenie, jeżeli wyniki dochodzenia nie dają podstawy do wszczęcia postępowania sądowego lub dalszego prowadzenia dochodzenia.§ 3.
Na zarządzenia z § 2 służy oskarżycielowi prywatnemu i pokrzywdzonemu zażalenie, które rozstrzyga ostatecznie przełożony zwierzchnika sądowo-karnego.§ 4.
Termin do zażalenia wynosi 24 godziny i jest zawity.§ 5.
W razie uwzględnienia zażalenia zwierzchnik sądowo-karny ma spowodować wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania.§ 1.
Jeżeli zwierzchnik sądowo-karny uważa, że okoliczności, przytoczone w zawiadomieniu lub w skardze oskarżyciela prywatnego, albo wyniki dochodzenia, przeprowadzonego przez władze i organa wymienione w art. 194, nie są lub nie byłyby wystarczającą podstawą do wniesienia aktu oskarżenia, wyznacza jednego z sędziów wojskowych dotyczącego sądu wojennego do przeprowadzenia śledztwa.§ 2.
Wyznaczony do przeprowadzenia śledztwa ma wszelkie uprawnienia wojskowego sędziego śledczego.W śledztwie należy unikać wszelkiej rozwlekłości; spisywanie protokołów przesłuchania świadków jest tylko wówczas konieczne, gdy zeznanie ma doniosłe znaczenie dla sprawy a zachodzi obawa, że świadek nie stawi się na rozprawę główną z powodu przeszkód, nie dających się usunąć lub zbyt trudnych do usunięcia, albo też z powodu znacznej odległości miejsca pobytu; poza tym wystarczy sporządzenie zapisku, który świadkowi powinien być odczytany i przez niego podpisany. Przepis art. 190 § 3, 4 należy tu stosować.
§ 1.
Uprawnienia, przysługujące w toku śledztwa wojskowemu prokuratorowi okręgowemu, przysługują zwierzchnikowi sądowo-karnemu.§ 2.
Korzystając z tych uprawnień zwierzchnik sądowo-karny wydaje zarządzenia sędziemu wojskowemu, wyznaczonemu do prowadzenia śledztwa, który na zarządzenia te wydaje postanowienia.§ 3.
Postanowienia, wymienione w § 2, wychodzą na zewnątrz jako postanowienia sądu.§ 1.
Postanowienia, do których wydania powołany jest w wojskowych sądach okręgowych poza rozprawą główną sąd wojskowy, wydaje zwierzchnik sądowo-karny.§ 2.
Postanowienia, wymienione w § 1, wychodzą na zewnątrz jako postanowienia sądu.§ 1.
Jeżeli kodeks niniejszy nie stanowi inaczej, zażalenia na postanowienia sędziego wojskowego, wyznaczonego do przeprowadzenia śledztwa, oraz na postanowienia sądu wojennego rozstrzyga zwierzchnik sądowo-karny.§ 2.
Termin do zażalenia wynosi 24 godziny i jest zawity.§ 3.
Na zarządzenie zwierzchnika sądowo-karnego nie ma zażalenia w postępowaniu wojennym, jeżeli przepisy zawarte w rozdziale niniejszym wyraźnie nie stanowią inaczej.§ 1.
Uprawnionym do umorzenia śledztwa jest zwierzchnik sądowo-karny.§ 2.
Na zarządzenie to służy oskarżycielowi prywatnemu i pokrzywdzonemu zażalenie, które rozstrzyga ostatecznie przełożony zwierzchnika sądowo-karnego.§ 3.
Przepis art. 407 § 4, 5 należy tu stosować.§ 1.
Zwierzchnik sądowo-karny rozstrzyga, czy akt oskarżenia ma być złożony sądowi wojennemu.§ 2.
Zwierzchnik sądowo-karny może odroczyć złożenie sądowi wojennemu aktu oskarżenia do demobilizacji.§ 1.
Zwierzchnik sądowo-karny zarządza złożenie sądowi wojennemu aktu oskarżenia pisemnym rozkazem, wystosowanym do jednego z podległych sobie oficerów audytorów, którego wyznaczył w danej sprawie do pełnienia czynności oskarżyciela publicznego. Wyznaczonym może być również oficer, który prowadził śledztwo.§ 2.
W razie niemożności wyznaczenia oficera audytora może być do pełnienia czynności oskarżyciela publicznego wyznaczony oficer innego korpusu osobowego.§ 3.
Oficerowi, wyznaczonemu do pełnienia czynności oskarżyciela publicznego w sądzie wojennym, przysługują w zakresie popierania aktu oskarżenia uprawnienia prokuratora wojskowego.W postępowaniu wojennym wystarcza, jeżeli akt oskarżenia zawiera oznaczenie osoby oskarżonego i zarzucanego mu czynu.
§ 1.
Równocześnie z zarządzeniem złożenia sądowi wojennemu aktu oskarżenia wyznacza zwierzchnik sądowo-karny jednego z sędziów wojskowych sądu wojennego na kierownika rozprawy.§ 2.
Jeżeli celem należytej obsady sądu potrzebny jest w składzie sądzącym udział drugiego sędziego wojskowego - wyznacza tego sędziego zwierzchnik sądowo-karny, zarządzając zarazem, który z wyznaczonych sędziów wojskowych ma pełnić czynności kierownika rozprawy.§ 3.
Na kierownika rozprawy może być wyjątkowo tylko wyznaczony sędzia wojskowy, który prowadził śledztwo, jeżeli wyznaczenie innego sędziego wojskowego nie jest możliwe.§ 4.
Sędziemu wojskowemu, wyznaczonemu na kierownika rozprawy, przysługują poza rozprawą wszelkie uprawnienia, jakie w postępowaniu przed wojskowym sądem okręgowym przysługują sędziemu wojskowemu, mającemu pełnić czynności przewodniczącego.§ 1.
Zamiast doręczenia oskarżonemu odpisu aktu oskarżenia zawiadamia go sędzia wojskowy, mający pełnić czynności kierownika rozprawy, o złożeniu sądowi wojennemu aktu oskarżenia oraz o dowodach, które mają być na rozprawie przeprowadzone. Zarazem zawiadamia go o wyznaczeniu rozprawy głównej, poucza o prawach co do przybrania lub wyznaczenia obrońcy oraz o prawie wskazania nowych dowodów w myśl art. 244, jako też o terminie określonym w § 2.§ 2.
Prośbę o wyznaczenie obrońcy z urzędu w przypadkach, gdy obrona nie jest obowiązkowa, oraz wniosek co do nowych dowodów ma oskarżony przedstawić najpóźniej w dniu następującym po zawiadomieniu go o złożeniu sądowi wojennemu aktu oskarżenia.§ 3.
Prośbę o wyznaczenie obrońcy z urzędu, gdy obrona nie jest obowiązkowa, uwzględnia się tylko w miarę możności.§ 1.
W postępowaniu wojennym nie stosuje się ograniczeń co do obrońców, wymienionych w art. 67 lit. b), c) lub d).§ 2.
Do obrony z urzędu można wyznaczyć również osobę o wykształceniu prawniczym, nie posiadającą stopnia oficerskiego.§ 3.
Obrońcą z wyboru może być również osoba o wykształceniu prawniczym, nie wpisana na listę obrońców wojskowych, jeżeli zwierzchnik sądowo-karny wyrazi na to swą zgodę.Pomiędzy doręczeniem oskarżonemu wezwania do rozprawy głównej a terminem rozprawy powinno upłynąć przynajmniej trzy dni, jeżeli oskarżony nie zgodził się wyraźnie na czas krótszy.
§ 1.
Uprawnienia przewodniczącego, przewidziane w postępowaniu przed wojskowym sądem okręgowym, służą w postępowaniu wojennym przewodniczącemu oraz kierownikowi rozprawy wedle zasad, określonych w § 2, 3.§ 2.
Do zakresu działania przewodniczącego należy:a)
utrzymanie podczas rozprawy powagi, spokoju i porządku;b)
otwarcie, zamknięcie i przerwa rozprawy oraz przewodu sądowego;c)
zarządzenie odczytania aktu oskarżenia;d)
udzielanie głosu oskarżycielowi, obrońcy i oskarżonemu celem wygłoszenia wywodu końcowego;e)
zarządzenie, na wniosek kierownika rozprawy, narady sądu;f)
zarządzenie ogłoszenia przez kierownika rozprawy wydanych podczas rozprawy orzeczeń i zarządzeń.§ 3.
Uprawnienia nie wymienione w § 2 służą kierownikowi rozprawy.§ 1.
Rozprawa główna odbywa się przy drzwiach zamkniętych, jeżeli zwierzchnik sądowo-karny nie zarządził, że rozprawa ma się odbyć jawnie.§ 3.
W razie zarządzenia jawności można zarządzić prowadzenie rozprawy lub jej części w myśl art. 267 przy drzwiach zamkniętych tylko po uzyskaniu na to zgody zwierzchnika sądowo-karnego.§ 3.
Wolno odczytywać na rozprawie zapiski dochodzenia oraz zapiski z przesłuchania świadków sporządzone w śledztwie.§ 1.
Wyrok sądu wojennego ogłasza oskarżonemu kierownik rozprawy na zarządzenie przewodniczącego zaraz po jego wydaniu, przytaczając zarazem ustnie najważniejsze powody wyroku.§ 2.
Przepisu art. 311 w postępowaniu wojennym nie stosuje się.§ 3.
W terminie 5 dni od ogłoszenia wyroku kierownik rozprawy sporządza wyrok na piśmie wraz z uzasadnieniem.§ 4.
Sentencja wyroku powinna podawać również imię, nazwisko i stopień wojskowy kierownika rozprawy.§ 5.
Wyrok podpisują: przewodniczący, kierownik rozprawy i protokolant.§ 1.
Wyrok sądu wojennego staje się prawomocnym po zatwierdzeniu go przez zwierzchnika sądowo-karnego.§ 2.
Wyrok sądu wojennego, orzekający karę śmierci, staje się prawomocnym po zatwierdzeniu go przez Naczelnego Wodza, a w obszarze warownym lub rejonie umocnionym, zamkniętym przez nieprzyjaciela - po zatwierdzeniu go przez najwyższego dowódcę w obszarze warownym lub rejonie umocnionym.§ 3.
Wyrok sądu wojskowego, w którym wprowadzono postępowanie wojenne (art. 405 § 2), orzekający karę śmierci, staje się prawomocnym po zatwierdzeniu go przez Ministra Spraw Wojskowych.§ 4.
Celem zatwierdzenia wyroku przedstawia kierownik rozprawy zwierzchnikowi sądowo-karnemu wyrok oraz akta sprawy.§ 5.
Przepisu § 2, 3, 4 nie stosuje się do wyroków, orzekających karę śmierci w postępowaniu doraźnym. Do tych wyroków stosuje się przepisy § 1 oraz art. 403 lit. d).§ 1.
Przed powzięciem decyzji co do zatwierdzenia wyroku skazującego zwierzchnik sądowo-karny zarządza protokolarne przesłuchanie skazanego na okoliczność, jakie zarzuty podnosi przeciw wyrokowi i czym je uzasadnia. Skazany może korzystać przy tym z pomocy obrońcy.§ 2.
Protokolarne przesłuchanie skazanego przeprowadza wyznaczony oficer, w miarę możności oficer audytor.§ 3.
Protokół przesłuchania dołącza się do akt sprawy.§ 1.
Zwierzchnik sądowo-karny może zarządzić w razie potrzeby sprawdzenie okoliczności podanych przez skazanego.§ 2.
Akta dochodzenia dołącza się do akt sprawy.Jeżeli zwierzchnik sądowo-karny ma do rozporządzenia sędziego wojskowego, który nie brał udziału w rozprawie głównej, powinien ponadto przed powzięciem decyzji co do zatwierdzenia wyroku zażądać od niego opinii prawnej o wyroku i dołączyć ją do akt sprawy.
W sposób wskazany w art. 425 do 427 należy postąpić przed skierowaniem wyroku śmierci do zatwierdzenia; zwierzchnik sądowo-karny powinien poza tym wypowiedzieć swą opinię co do ułaskawienia.
§ 1.
Zatwierdzenie wyroku następuje przez umieszczenie na nim klauzuli zatwierdzającej.§ 2.
Zatwierdzenie wyroku nie wyklucza możliwości zastosowania prawa łaski, jeżeli prawo takie zatwierdzającemu przysługuje.§ 3.
O zatwierdzeniu wyroku zawiadamia oskarżonego kierownik rozprawy bezpośrednio, lub przez jego przełożoną władzę.§ 1.
Jeżeli zwierzchnik sądowo-karny odmawia zatwierdzenia wyroku, przedstawia go Naczelnemu Wodzowi wraz z aktami sprawy i pisemnym uzasadnieniem odmowy celem powzięcia decyzji w sprawie zatwierdzenia wyroku.§ 2.
Naczelny Wódz, po wysłuchaniu opinii szefa sądownictwa wojennego przy Naczelnym Dowództwie, zatwierdza lub uchyla wyrok w formie zarządzenia.§ 3.
Uchylając wyrok wskazuje zarazem Naczelny Wódz na te uchybienia, które spowodowały uchylenia wyroku.§ 4.
Uchylając wyrok może Naczelny Wódz przenieść sprawę do właściwości innego zwierzchnika sądowo-karnego przed sądem wojennym.§ 5.
Przepisy § 2, 3, 4 odnoszą się również do przypadków, w których Naczelnemu Wodzowi, Ministrowi Spraw Wojskowych lub najwyższemu dowódcy w obszarze warownym albo w rejonie umocnionym przedłożono wyrok śmierci w myśl art. 424 § 2, 3.W razie uchylenia wyroku należy przeprowadzić nową rozprawę główną, jeżeli z zarządzenia o uchyleniu wyroku nie wynika, że należy uprzednio przeprowadzić lub uzupełnić śledztwo w kierunkach, wskazanych w zarządzeniu.
§ 1.
Do spraw karnych, prowadzonych w pierwszej instancji w postępowaniu zwyczajnym, w razie przekazania ich sądom wojennym lub w razie wprowadzenia w danym sądzie postępowania wojennego w myśl art. 405 § 2, stosuje się w dalszym ciągu postępowanie wojenne.§ 2.
Wyroki sądu pierwszej instancji, które już zapadły, lecz nie stały się jeszcze prawomocne ani nie zostały przedłożone sądowi odwoławczemu wskutek założenia rewizji, stają się prawomocne z chwilą zatwierdzenia ich w myśl art. 424, bez względu na to, czy przeciw nim założono rewizję.§ 1.
Sprawy karne, prowadzone w postępowaniu wojennym, w razie przekazania ich sądowi wojskowemu, w którym obowiązuje postępowanie zwyczajne, albo w razie uchylenia w danym sądzie postępowania wojennego, wprowadzonego w myśl art. 405 § 2 - przechodzą do postępowania zwyczajnego.§ 2.
Jeżeli w sprawie wymienionej w § 1 zapadł już wyrok, który nie został jeszcze zatwierdzony przez zwierzchnika sądowo-karnego, należy zawiadomić oskarżonego, że wyrok, jako niezatwierdzony, nie stał się prawomocny, oraz że przeciw wyrokowi temu przysługuje stronom prawo założenia rewizji. Termin do zapowiedzenia rewizji liczy się od daty powyższego zawiadomienia.1 Art. 405 § 2 zmieniony przez art. 1 dekretu z dnia 26 lipca 1939 r. (Dz.U.39.67.454) zmieniającego nin. dekret z dniem 31 lipca 1939 r.