Rozdział 2 - Konto i lokata - Pomoc państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2023.1114

Akt obowiązujący

Wersja od: 15 czerwca 2023 r.

Rozdział  2

Konto i lokata

Art.  3.  [Wymagania wobec oszczędzającego]

1. Konto i lokata mogą być prowadzone na rzecz osoby fizycznej:

1) która nie posiada ani nie posiadała prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego,

2) której nie przysługuje ani nie przysługiwało spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego,

3) na rzecz której nie:

a) jest prowadzone inne konto ani nie jest prowadzona inna lokata ani

b) było prowadzone inne konto ani nie była prowadzona inna lokata, chyba że ich prowadzenie zakończono, przed ukończeniem przez tę osobę 18 lat i nie została wypłacona premia mieszkaniowa,

4) która ukończyła 13 lat i w dniu zawarcia umowy prowadzenia konta nie ukończyła 45 lat

- zwanej dalej "oszczędzającym".

2. Warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, uznaje się za spełnione również w przypadku, gdy oszczędzający posiada albo posiadał prawo własności albo oszczędzającemu przysługuje albo przysługiwało spółdzielcze prawo do nie więcej niż jednego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego:

1) którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 50 m² i w którym zamieszkuje albo zamieszkiwał z dwojgiem dzieci albo

2) którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 75 m² i w którym zamieszkuje albo zamieszkiwał z trojgiem dzieci, albo

3) którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 90 m² i w którym zamieszkuje albo zamieszkiwał z czworgiem dzieci, albo

4) w którym zamieszkuje albo zamieszkiwał z co najmniej pięciorgiem dzieci.

3. Warunek, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, uznaje się za spełniony również w przypadku, gdy oszczędzający posiada albo posiadał prawo własności nie więcej niż jednego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego:

1) nabyte w drodze dziedziczenia w okresie prowadzenia konta albo lokaty lub

2) w udziale nie wyższym niż 50% i nabyte w drodze dziedziczenia przed rozpoczęciem prowadzenia konta, lub

3) wyłączonego z użytkowania na podstawie decyzji organu nadzoru budowlanego, o której mowa w art. 68 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, wydanej:

a) w związku z katastrofą budowlaną lub ze skutkami powodzi, wiatru, osunięcia ziemi lub działania innego żywiołu lub

b) co najmniej 12 miesięcy przed dniem rozpoczęcia prowadzenia konta.

4. Warunek, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, uznaje się za spełniony również w przypadku, gdy oszczędzającemu przysługuje albo przysługiwało spółdzielcze prawo do nie więcej niż jednego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego:

1) nabyte w drodze dziedziczenia w okresie prowadzenia konta albo lokaty lub

2) w udziale nie wyższym niż 50% i nabyte w drodze dziedziczenia przed rozpoczęciem prowadzenia konta, lub

3) wyłączonego z użytkowania na podstawie decyzji organu nadzoru budowlanego, o której mowa w art. 68 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, wydanej:

a) w związku z katastrofą budowlaną lub ze skutkami powodzi, wiatru, osunięcia ziemi lub działania innego żywiołu lub

b) co najmniej 12 miesięcy przed dniem rozpoczęcia prowadzenia konta.

Art.  4.  [Bank prowadzący konto i lokatę; umowa z oszczędzającym]

1. Konto i lokatę prowadzi, na rzecz oszczędzającego, bank uprawniony do ich prowadzenia na podstawie umowy zawartej z BGK, zwany dalej "bankiem prowadzącym konto".

2. Konto i lokata są prowadzone na podstawie umowy zawieranej z oszczędzającym, zgodnie z art. 52 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, z tym że:

1) zawarte w tej umowie określenie stron umowy obejmuje numer PESEL oszczędzającego, a w przypadku oszczędzającego nieposiadającego numeru PESEL - numer dokumentu potwierdzającego jego tożsamość wraz z nazwą państwa, które wydało ten dokument;

2) zawarte w tej umowie określenie rodzaju rachunku obejmuje oznaczenie umożliwiające jego identyfikację;

3) w umowie tej wskazuje się numer rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego do przeniesienia środków pieniężnych z konta albo lokaty, umożliwiający jego identyfikację;

4) w przypadku gdy umowa jest zawierana w imieniu oszczędzającego będącego małoletnim lub osobą nieposiadającą zdolności do czynności prawnych przez jego przedstawiciela ustawowego w umowie tej wskazuje się dane przedstawiciela ustawowego, w tym jego imię, nazwisko i numer PESEL, a w przypadku przedstawiciela nieposiadającego numeru PESEL - numer dokumentu potwierdzającego jego tożsamość wraz z nazwą państwa, które wydało ten dokument.

3. Zawierając umowę, oszczędzający albo zawierający ją w jego imieniu przedstawiciel ustawowy składa jednocześnie oświadczenie o spełnianiu warunków, o których mowa w art. 3 ust. 1. Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie zawiera w nim klauzulę następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

4. W przypadku nabycia prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego albo spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego w okresie prowadzenia konta albo lokaty, oszczędzający albo jego przedstawiciel ustawowy informuje o tym bank prowadzący konto w terminie 30 dni od dnia nabycia takiego prawa, chyba że nabycie tego prawa nastąpiło w drodze dziedziczenia.

Art.  5.  [Waluta konta; brak opłat i prowizji; oprocentowanie środków na koncie]

1. Konto prowadzone jest w walucie polskiej.

2. Bank prowadzący konto nie pobiera od oszczędzającego opłat ani prowizji w związku z prowadzeniem konta.

3. Gromadzone na koncie środki pieniężne są oprocentowane według zmiennej stopy procentowej nie niższej niż 75% stopy oprocentowania rachunku oszczędnościowego, który zgodnie z ofertą banku prowadzącego konto, mogłaby jako obecny klient, dla nowych środków, równolegle prowadzić w tym banku osoba fizyczna, a w przypadku gdy bank prowadzący konto nie oferuje prowadzenia takich rachunków - według zmiennej stopy procentowej nie niższej niż 50% wskaźnika WIRON.

4. W przypadku gdy oferta banku prowadzącego konto obejmuje prowadzenie rachunków oszczędnościowych o różnych stopach oprocentowania lub gdy zgodnie z tą ofertą stopa oprocentowania jest różna w zależności od okresu obowiązywania umowy prowadzenia tego rachunku oszczędnościowego albo wysokości wpłacanych środków, do ustalenia najniższej dopuszczalnej stopy oprocentowania konta zgodnie z ust. 3 przyjmuje się ofertę prowadzenia rachunku oszczędnościowego, w której:

1) minimalna kwota wpłaty jest najbliższa kwocie 6000 zł,

2) najwyższa kwota wpłaty jest najbliższa kwocie 24 000 zł,

3) okres obowiązywania umowy jest najbliższy okresowi 12 miesięcy

- z wyłączeniem ofert prowadzenia rachunku oszczędnościowego w okresie krótszym niż 6 miesięcy.

Art.  6.  [Okres prowadzenia konta; limity wpłat na konto]

1. Konto może być prowadzone nie dłużej niż do dnia 31 marca roku następującego po upływie 10 lat liczonych od dnia 31 grudnia roku kalendarzowego, w którym zawarto umowę, o której mowa w art. 4 ust. 2.

2. Warunkiem prowadzenia konta na rzecz oszczędzającego jest dokonywanie na to konto comiesięcznych wpłat nie:

1) niższych niż 500 zł oraz

2) wyższych niż 2000 zł.

3. Warunek, o którym mowa w ust. 2, uznaje się za spełniony również w przypadku, gdy wpłaty na konto nie dokonano w:

1) jednym z miesięcy danego roku kalendarzowego lub jednym z miesięcy okresu liczonego od miesiąca, w którym zawarto umowę, o której mowa w art. 4 ust. 2, do końca roku kalendarzowego lub

2) miesiącu następującym po upływie 10 lat liczonych od dnia 31 grudnia roku kalendarzowego, w którym zawarto umowę, o której mowa w art. 4 ust. 2.

4. W przypadku gdy wpłata, o której mowa w ust. 2, jest dokonywana z innego rachunku bankowego, dniem dokonania wpłaty jest dzień realizacji przekazania środków wskazany przez oszczędzającego w dyspozycji tego przekazu.

5. Wypłaty zgromadzonych na koncie środków pieniężnych dokonuje się do kwoty tych środków pomniejszonej o kwotę podatku dochodowego niepobranego w okresie prowadzenia konta zgodnie ze zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 159 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm. ³ ), chyba że wypłata tych środków jest dokonywana na zasadach, o których mowa w rozdziale 3.

Art.  7.  [Przekształcenie konta w lokatę; waluta lokaty; brak opłat i prowizji; okres prowadzenia lokaty; oprocentowanie środków na lokacie]

1. W przypadku gdy:

1) upłynął okres prowadzenia konta, o którym mowa w art. 6 ust. 1 - z dniem następującym po dniu, w którym upłynął okres prowadzenia konta,

2) po upływie 3 lat liczonych od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym zawarto umowę, o której mowa w art. 4 ust. 2, doszło do naruszenia warunku, o którym mowa w art. 6 ust. 2 - z ostatnim dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do naruszenia tego warunku,

3) po upływie 3 lat liczonych od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym zawarto umowę, o której mowa w art. 4 ust. 2, dokonano wypłaty części zgromadzonych na koncie środków pieniężnych - z ostatnim dniem miesiąca, w którym dokonano tej wypłaty, z uwzględnieniem art. 8 ust. 1 pkt 4

- bank prowadzący konto przekształca konto w lokatę.

2. Przekształcenie konta w lokatę następuje w drodze jednostronnej zmiany warunków umowy, o której mowa w art. 4 ust. 2, przez bank prowadzący konto, w sposób dostosowujący tę umowę do warunków prowadzenia lokaty. O zmianie warunków umowy bank prowadzący konto informuje oszczędzającego w terminie 3 dni od dnia jej dokonania.

3. Lokata prowadzona jest w walucie polskiej.

4. Bank prowadzący konto nie pobiera od oszczędzającego opłat ani prowizji w związku z przekształceniem konta w lokatę oraz prowadzeniem lokaty.

5. Lokatę prowadzi się przez okres 12 miesięcy i odnawia po tym okresie, jednak nie więcej niż 4 razy, chyba że odnowienie lokaty następuje przed ukończeniem przez oszczędzającego 30 lat. W takim przypadku lokata jest odnawiana bez względu na liczbę poprzednich odnowień.

6. Zgromadzone na lokacie środki pieniężne są oprocentowane według stałej stopy procentowej nie niższej niż 75% stopy oprocentowania rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej, który zgodnie z ofertą banku prowadzącego konto mogłaby w dniu przekształcenia, o którym mowa w ust. 1, otworzyć w tym banku osoba fizyczna, na okres 12 miesięcy, a w przypadku gdy bank prowadzący konto nie oferuje prowadzenia takich rachunków - według stałej stopy procentowej nie niższej niż 50% obowiązującego w dniu ustalania jej wysokości wskaźnika WIRON.

7. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, bank prowadzący konto pomniejsza zgromadzone na koncie środki pieniężne o kwotę podatku dochodowego niepobranego w okresie prowadzenia konta zgodnie ze zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 159 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, w kwocie odpowiadającej proporcji wypłaconych środków pieniężnych do wysokości środków pieniężnych zgromadzonych na koncie przed tą wypłatą i odprowadza tę kwotę na rachunek organu podatkowego, w sposób właściwy dla odprowadzenia podatku dochodowego od przychodów, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

8. W przypadku wypłaty zgromadzonych na lokacie środków pieniężnych bank prowadzący konto pomniejsza te środki o kwotę podatku dochodowego niepobranego w okresie prowadzenia konta i lokaty zgodnie ze zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 159 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, i odprowadza tę kwotę na rachunek organu podatkowego, w sposób właściwy dla odprowadzenia podatku dochodowego od przychodów, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, chyba że wypłata tych środków jest dokonywana na zasadach, o których mowa w rozdziale 3.

Art.  8.  [Przeniesienie środków z lokaty na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy]

1. W przypadku gdy:

1) w okresie prowadzenia konta albo lokaty doszło do naruszenia warunku, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 lub 2 - z ostatnim dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym bank prowadzący konto uzyskał informację, o której mowa w art. 4 ust. 4, bank prowadzący konto przenosi środki pieniężne znajdujące się na koncie albo lokacie,

2) upłynął okres prowadzenia lokaty bez możliwości jej odnowienia zgodnie z art. 7 ust. 5 - z dniem upływu tego okresu, bank prowadzący konto przenosi środki pieniężne znajdujące się na lokacie,

3) przed upływem 3 lat liczonych od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym zawarto umowę, o której mowa w art. 4 ust. 2, doszło do naruszenia warunku, o którym mowa w art. 6 ust. 2 pkt 1 - z ostatnim dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do naruszenia tego warunku, bank prowadzący konto przenosi środki pieniężne znajdujące się na koncie,

4) dokonano wypłaty części zgromadzonych na koncie środków pieniężnych przed upływem 3 lat liczonych od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym zawarto umowę, o której mowa w art. 4 ust. 2, lub wypłaty części zgromadzonych na koncie środków pieniężnych w wysokości odpowiadającej łącznej kwocie wpłat dokonanych na konto - z ostatnim dniem miesiąca, w którym dokonano tej wypłaty, bank prowadzący konto przenosi pozostałe znajdujące się na koncie środki pieniężne,

5) doszło do naruszenia warunku, o którym mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 - w terminie 3 dni od dnia naruszenia tego warunku, bank prowadzący konto przenosi środki pieniężne, o które przekroczono limit, o którym mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2

- na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy, o którym mowa w art. 4 ust. 2 pkt 3.

2. Przenosząc środki pieniężne na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy, o którym mowa w art. 4 ust. 2 pkt 3, bank prowadzący konto:

1) w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1-4, pomniejsza te środki o kwotę podatku dochodowego niepobranego w okresie prowadzenia konta i lokaty zgodnie ze zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 159 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz

2) w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, pomniejsza te środki o kwotę odsetek od zaległości podatkowych z tytułu podatku dochodowego niepobranego w okresie prowadzenia konta i lokaty zgodnie ze zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 159 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, obliczonych zgodnie z zasadami naliczania takich odsetek, od dnia upływu terminu na spełnienie obowiązku informacyjnego, o którym mowa w art. 4 ust. 4, chyba że zaległość ta powstała pomimo terminowego spełnienia tego obowiązku

- i odprowadza tę kwotę na rachunek organu podatkowego, w sposób właściwy dla odprowadzenia podatku dochodowego od przychodów, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1-4, po przeniesieniu środków pieniężnych na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy, o którym mowa w art. 4 ust. 2 pkt 3, umowa, o której mowa w art. 4 ust. 2, wygasa.

Art.  9.  [Dysponowanie przez małoletniego środkami zgromadzonymi na koncie lub lokacie]

Małoletni na rzecz którego prowadzone jest konto albo prowadzona jest lokata może dysponować środkami zgromadzonymi na tym koncie albo na tej lokacie wyłącznie za zgodą przedstawiciela ustawowego. Przepisu art. 58 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe nie stosuje się.

Art.  10.  [Przeniesienie prowadzenia konta albo lokaty do innego banku]

1. Oszczędzający może nieodpłatnie przenieść prowadzenie konta albo lokaty do innego banku prowadzącego konto.

2. Przeniesienie prowadzenia konta albo lokaty następuje przez przeniesienie wszystkich oszczędności zgromadzonych na dotychczasowym koncie albo dotychczasowej lokacie, na podstawie dyspozycji oszczędzającego, złożonej do dotychczasowego banku prowadzącego konto za pośrednictwem i zgodą banku prowadzącego konto, do którego przenoszone jest prowadzenie konta albo lokaty w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia tej dyspozycji.

3. Prawo do nieodpłatnego przeniesienia prowadzenia konta albo lokaty do innego banku prowadzącego konto przysługuje oszczędzającemu nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy liczonych od dnia zawarcia umowy, o której mowa w art. 4 ust. 2, albo dnia złożenia dyspozycji, o której mowa w ust. 2, skutkującej ostatnią zmianą banku prowadzącego konto.

4. Dniem złożenia dyspozycji, o której mowa w ust. 2, jest dzień wpływu tej dyspozycji do dotychczasowego banku prowadzącego konto.

Art.  11.  [Obowiązki informacyjne banku prowadzącego konto wobec BGK]

1. W terminie do ostatniego dnia pierwszego miesiąca danego kwartału bank prowadzący konto przekazuje BGK informacje o:

1) umowach, o których mowa w art. 4 ust. 2, zawartych w poprzednim kwartale,

2) kontach przekształconych w poprzednim kwartale w lokaty,

3) środkach pieniężnych przeniesionych w poprzednim kwartale z kont oraz lokat na rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe, zgodnie z art. 8,

4) przeniesieniach prowadzenia kont i lokat w poprzednim kwartale z innego banku prowadzącego konto lub do innego banku prowadzącego konto, wraz ze wskazaniem tego banku

- wraz ze wskazaniem numerów tych kont i lokat.

2. Przekazując informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, bank informuje o przyczynach przekształcenia kont w lokaty albo przeniesienia środków pieniężnych na rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe.

3. Informacje, o których mowa w ust. 1 i 2, są przekazywane w postaci elektronicznej.

Art.  12.  [Zastrzeżenie używania nazwy "Konto Mieszkaniowe" i "Lokata Mieszkaniowa"]

Uprawnione do używania nazwy "Konto Mieszkaniowe" oraz "Lokata Mieszkaniowa" do określenia prowadzonej działalności lub reklamy są wyłącznie bank prowadzący konto oraz BGK.

³ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 2687 i 2745 oraz z 2023 r. poz. 28, 185, 326, 605, 641, 658, 825, 1059 i 1114.