Rozdział 6 - Prawa i obowiązki członków służby zagranicznej - Służba zagraniczna.

Dziennik Ustaw

Dz.U.2024.85 t.j.

Akt obowiązujący

Wersja od: 24 stycznia 2024 r.

Rozdział  6

Prawa i obowiązki członków służby zagranicznej

Art.  48.  [Podstawowy obowiązek członka służby zagranicznej; tajemnica dyplomatyczna; ocena okresowa]

1. Obowiązkiem członka służby zagranicznej jest wierność Rzeczypospolitej Polskiej i sumienne wykonywanie obowiązków służbowych określanych przez przełożonych.

2. Członek służby zagranicznej jest obowiązany do zachowania tajemnicy dyplomatycznej.

3. Członek służby zagranicznej podlega ocenie okresowej dokonywanej przez bezpośredniego przełożonego pod kątem jego predyspozycji i przydatności do pracy w służbie zagranicznej. Przepisy art. 81 i art. 83 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej stosuje się odpowiednio.

4. Minister właściwy do spraw zagranicznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i sposób przeprowadzania ocen okresowych członków służby zagranicznej, w tym kryteria, wzór arkusza, skalę ocen i tryb sporządzania przez bezpośredniego przełożonego oceny okresowej, kierując się potrzebą stałego doskonalenia jakości wykonywania obowiązków przez ocenianego oraz zapewnienia obiektywizmu dokonywanych ocen okresowych.

Art.  49.  [Odpowiedzialność dyscyplinarna członka służby zagranicznej]

1. Członek służby zagranicznej za naruszenie obowiązków służbowych odpowiada dyscyplinarnie na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, z zastrzeżeniem ust. 2-5.

2. Karami dyscyplinarnymi stosowanymi wobec członków służby zagranicznej są:

1) upomnienie;

2) nagana;

3) nagana z pozbawieniem możliwości awansowania przez okres 2 lat do wyższej kategorii zaszeregowania, o której mowa w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 50 ust. 3;

4) obniżenie kategorii zaszeregowania, o której mowa w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 50 ust. 3;

5) obniżenie wynagrodzenia zasadniczego, nie więcej niż o 25% - przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy;

6) wydalenie z pracy w służbie zagranicznej.

3. W służbie zagranicznej działa rzecznik dyscyplinarny służby zagranicznej, będący rzecznikiem dyscyplinarnym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej.

4. Do ambasadorów, o których mowa w art. 41 ust. 1, nie stosuje się przepisów art. 114 ust. 1 pkt 5 i 6 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej.

5. W placówce zagranicznej postępowanie wyjaśniające może prowadzić członek personelu dyplomatyczno-konsularnego wyznaczony, na wniosek rzecznika dyscyplinarnego służby zagranicznej, przez Szefa Służby Zagranicznej.

Art.  50.  [Wynagrodzenie członków służby zagranicznej]

1. Wynagrodzenie członków służby zagranicznej składa się z wynagrodzenia określonego dla członków korpusu służby cywilnej, z tym że dyplomatom zawodowym przysługuje dodatek służby zagranicznej.

2. Dodatek służby zagranicznej wynosi 40% wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku za wieloletnią pracę w służbie cywilnej. W przypadku zbiegu uprawnień do dodatku służby zagranicznej oraz dodatku służby cywilnej z tytułu posiadanego stopnia służbowego dyplomacie zawodowemu przysługuje dodatek w wyższej wysokości.

3. Prezes Rady Ministrów, kierując się specyfiką i charakterem zadań członków służby zagranicznej oraz koniecznością zapewnienia adekwatności wynagrodzenia do zakresu powierzonych obowiązków, określi, w drodze rozporządzenia:

1) stanowiska w służbie zagranicznej, z uwzględnieniem kategorii zaszeregowania, w tym stanowiska kierownicze w służbie zagranicznej, z uwzględnieniem porównywalności stanowisk pracy członków służby zagranicznej ze stanowiskami w służbie cywilnej oraz stanowiska osób zatrudnionych w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zagranicznych niebędących członkami służby zagranicznej - z uwzględnieniem specyfiki zadań wykonywanych na tych stanowiskach;

2) mnożniki do ustalenia wynagrodzenia zasadniczego członków służby zagranicznej;

3) mnożniki dodatku z tytułu zajmowania stanowiska kierowniczego.

Art.  51.  [Dodatek zagraniczny; waluta wynagrodzenia]

1. Członkowi służby zagranicznej za wykonywanie obowiązków służbowych w placówce zagranicznej przysługuje dodatek zagraniczny za wykonywanie obowiązków służbowych w placówce zagranicznej.

2. Dodatek zagraniczny podlega corocznej waloryzacji według wskaźnika inflacji w państwie przyjmującym.

3. Dodatek zagraniczny przysługuje za czas świadczenia pracy w placówce zagranicznej i ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do dni nieobecności w pracy w przypadku czasowej niemożności wykonywania obowiązków służbowych w placówce zagranicznej.

3a. Nieobecność z tytułu urlopu wypoczynkowego, dnia wolnego za święto obniżające wymiar czasu pracy, dnia zwolnienia od pracy, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, nieobecność w przypadkach, o których mowa w art. 188 i art. 189 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, oraz każda nieobecność trwająca nie dłużej niż 33 dni nieprzerwanie w okresie każdego roku kalendarzowego z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną nie stanowi czasowej niemożności wykonywania obowiązków służbowych w placówce zagranicznej.

3b. Nieobecność z tytułu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby przypadającej w czasie ciąży, urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, trwająca nieprzerwanie nie dłużej niż 182 dni w okresie każdego roku kalendarzowego nie stanowi czasowej niemożności wykonywania obowiązków służbowych w placówce zagranicznej.

4. Członek służby zagranicznej wykonujący obowiązki służbowe w placówce zagranicznej może otrzymać, na swój pisemny wniosek, wynagrodzenie w walucie państwa przyjmującego lub w walucie przyjętej w planie finansowym placówki.

5. Dodatek zagraniczny nie stanowi podstawy obliczania ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

Art.  52.  [Odwołanie ze stanowiska ze względu na nieobecność w pracy]

1. W przypadku nieobecności w pracy dyplomaty zawodowego wykonującego obowiązki służbowe w placówce zagranicznej, trwającej dłużej niż 3 miesiące w okresie każdego półrocza wykonywania tych obowiązków służbowych od dnia objęcia tych obowiązków, z wyjątkiem nieobecności z tytułu urlopu wypoczynkowego, jest on odwoływany ze stanowiska w placówce zagranicznej do pełnienia obowiązków w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zagranicznych.

2. Jeżeli nieobecność w pracy dotyczy pracownika zagranicznego albo pracownika krajowego pełniącego obowiązki służbowe w placówce zagranicznej, pracownik ten jest odwoływany ze stanowiska w placówce zagranicznej po upływie 3 miesięcy nieobecności w pracy.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, gdy przyczyną niemożności świadczenia pracy jest:

1) czasowa niezdolność do pracy wskutek choroby,

2) urlop macierzyński,

3) urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego,

4) urlop rodzicielski,

5) urlop ojcowski

- w rozumieniu przepisów prawa pracy, dodatek zagraniczny, o którym mowa w art. 51 ust. 1, przysługuje przez okres 6 miesięcy od dnia odwołania ze stanowiska w placówce zagranicznej do pełnienia obowiązków w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zagranicznych.

Art.  53.  [Zapewnienie odpowiednich warunków pracy w placówkach zagranicznych]

1. Członkowi służby zagranicznej wykonującemu obowiązki służbowe w placówce zagranicznej zapewnia się:

1) nieodpłatne korzystanie z przydzielonego przez kierownika placówki zagranicznej lokalu mieszkalnego, a w przypadku braku lokalu mieszkalnego stanowiącego własność Skarbu Państwa - ryczałt na wynajem lokalu mieszkalnego w państwie przyjmującym w wysokości zgodnej ze wskazaniami Biuletynu Statystycznego Narodów Zjednoczonych aktualnego na dzień objęcia stanowiska w placówce zagranicznej;

2) częściowy zwrot kosztów eksploatacji zajmowanego lokalu mieszkalnego;

3) pokrycie kosztów podróży przesiedleniowej oraz ryczałt na pokrycie kosztów przewozu mienia przesiedleniowego w wysokości kwoty bazowej dodatku zagranicznego na każdego przesiedlającego się z nim członka rodziny;

4) pokrycie kosztów podróży urlopowej do kraju wraz z członkami rodziny raz na 2 lata;

5) zwrot kosztów podróży do kraju w przypadku zgonu małżonka członka służby zagranicznej lub zgonu jego rodziców, rodzeństwa lub dziecka;

6) zwrot uzasadnionych i udokumentowanych kosztów leczenia członka służby zagranicznej i przebywających z nim na stałe członków rodziny albo ubezpieczenie zdrowotne w państwie przyjmującym lub innym państwie, które przyjmuje przesiedlonych, wraz z członkiem służby zagranicznej, członków rodziny;

7) pokrycie opłat za naukę dzieci w szkole typu podstawowego lub średniego oraz opłat z tytułu obowiązkowego przygotowania przedszkolnego wymaganego przepisami obowiązującymi w państwie przyjmującym w wysokości 100% czesnego - w przypadku gdy członek służby zagranicznej dokona wyboru szkoły bazowej w państwie przyjmującym, wyznaczonej przez Szefa Służby Zagranicznej;

8) pokrycie opłat za naukę dzieci w szkole typu podstawowego lub średniego oraz opłat z tytułu obowiązkowego przygotowania przedszkolnego wymaganego przepisami obowiązującymi w państwie przyjmującym lub w Rzeczypospolitej Polskiej w wysokości:

a) 80% czesnego w przypadku posiadania jednego lub dwojga dzieci,

b) 90% czesnego w przypadku posiadania trojga lub czworga dzieci,

c) 95% czesnego w przypadku posiadania pięciorga lub więcej dzieci

- w przypadku gdy członek służby zagranicznej dokona wyboru szkoły w państwie przyjmującym niebędącej nieodpłatną placówką publiczną lub szkołą bazową w państwie przyjmującym wyznaczoną przez Szefa Służby Zagranicznej;

9) zasiłek adaptacyjny na pokrycie kosztów zagospodarowania się w państwie przyjmującym;

10) dodatek rozłąkowy, jeżeli ze względu na szczególne warunki państwa przyjmującego członek służby zagranicznej jest kierowany na placówkę zagraniczną bez członków rodziny.

2. Zwrot kosztów leczenia albo ubezpieczenie zdrowotne, o których mowa w ust. 1 pkt 6, nie przysługuje:

1) małżonkowi członka służby zagranicznej, jeżeli małżonek członka służby zagranicznej wykonuje działalność zarobkową, z wyjątkiem małżonka służby zagranicznej zatrudnionego w placówce zagranicznej;

2) jeżeli członek służby zagranicznej przebywa w państwie przyjmującym będącym państwem członkowskim Unii Europejskiej lub państwem członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w którym przysługuje mu dostęp do gwarantowanych świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej w całości ze środków publicznych.

3. Członkowi służby zagranicznej, którego małżonek przebywa wraz z nim w placówce zagranicznej, przysługuje, proporcjonalnie do dni pobytu małżonka w placówce zagranicznej, dodatek na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania rodziny w wysokości 10% dodatku zagranicznego.

4. Dodatek na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania rodziny nie przysługuje, jeżeli małżonek członka służby zagranicznej jest zatrudniony w placówce zagranicznej, w Rzeczypospolitej Polskiej lub w państwie przyjmującym.

5. Kierownikowi placówki zagranicznej przysługuje dodatek na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania rodziny w wysokości 20% dodatku zagranicznego.

6. Członkowi służby zagranicznej, którego małoletni członkowie rodziny przebywają wraz z nim w placówce zagranicznej, przysługuje dodatek na każdego małoletniego członka rodziny w wysokości 10% dodatku zagranicznego proporcjonalnie do dni pobytu w placówce zagranicznej każdego małoletniego członka rodziny.

7. Do osób niepełnosprawnych, które są członkami rodziny członka służby zagranicznej, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące małoletnich członków rodziny członka służby zagranicznej.

8. Jeżeli obowiązki służbowe w placówce zagranicznej wykonywane są przez członków służby zagranicznej będących małżonkami, świadczenia, o których mowa w ust. 1, 9 i 10, przysługują tylko jednemu z nich.

9. Minister właściwy do spraw zagranicznych określi, w drodze zarządzenia, sposób oraz tryb ewidencjonowania pobytu w placówce zagranicznej małżonków oraz dzieci członków służby zagranicznej, mając na względzie zapewnienie jednolitego mechanizmu ewidencjonowania pobytu w placówce zagranicznej.

Art.  54.  [Delegacja ustawowa - szczegółowe zasady przyznawania dodatku zagranicznego i innych świadczeń]

Minister właściwy do spraw zagranicznych określi, w drodze rozporządzenia:

1) wysokość i szczegółowe zasady przyznawania i wypłaty dodatku zagranicznego,

1a) sposób waloryzacji dodatku zagranicznego,

2) rodzaje, wysokość, tryb i szczegółowe zasady przyznawania świadczeń, o których mowa w art. 53

- uwzględniając funkcje dyplomatyczne lub konsularne w placówce zagranicznej, specyfikę państw przyjmujących i kierując się potrzebą zachowania warunków socjalno-bytowych porównywalnych do warunków posiadanych przez członków korpusu dyplomatycznego lub konsularnego innych państw, a także mając na względzie wypadki szczególne związane ze zgonami członków rodziny.

Art.  55.  [Ograniczenie możliwości podejmowania zatrudnienia przez małżonka członka służby zagranicznej poza granicami kraju; zatrudnienie małżonków lub osób spokrewnionych w placówce zagranicznej]

1. Małżonek członka służby zagranicznej może podejmować zatrudnienie poza granicami kraju w czasie pełnienia funkcji przez współmałżonka po uzyskaniu zgody Szefa Służby Zagranicznej.

2. Przed wyrażeniem zgody, o której mowa ust. 1, Szef Służby Zagranicznej zasięga opinii pełnomocnika ministra właściwego w sprawach zagrożeń korupcyjnych i komórki odpowiedzialnej za bezpieczeństwo placówek zagranicznych w urzędzie obsługującym ministra właściwego dla spraw zagranicznych.

3. Jeżeli wymagają tego szczególne potrzeby służby zagranicznej, małżonkowie oraz osoby pozostające ze sobą w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa oraz w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli mogą być, za zgodą Szefa Służby Zagranicznej, zatrudnione w tej samej placówce zagranicznej, nawet gdyby powstał między nimi stosunek podległości służbowej.

Art.  56.  [Czas pracy członka służby zagranicznej]

1. Jeżeli wymagają tego potrzeby służby zagranicznej, członek służby zagranicznej wykonuje pracę poza normalnymi godzinami pracy, a w uzasadnionych przypadkach także w niedziele i święta, bez prawa do oddzielnego wynagrodzenia i prawa do czasu wolnego w zamian za czas przepracowany.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do członków służby zagranicznej będących kobietami w ciąży oraz do członków służby zagranicznej opiekujących się dziećmi w wieku do 8 lat, chyba że na taką pracę wyrażą oni zgodę.

3. Członek służby zagranicznej ma prawo do nieprzerwanego 11-godzinnego odpoczynku.

Art.  57.  [Obowiązek wykonywania poleceń kierującego placówką zagraniczną; przeniesienie do innej placówki zagranicznej]

1. Członek służby zagranicznej wykonujący obowiązki służbowe w placówce zagranicznej, jeżeli wymagają tego szczególne potrzeby służby zagranicznej, obowiązany jest wykonywać polecenia kierującego placówką niezwiązane z pełnioną funkcją.

2. Członek służby zagranicznej wykonujący obowiązki służbowe w placówce zagranicznej, jeżeli wymagają tego potrzeby służby zagranicznej, może być czasowo przeniesiony do innej placówki zagranicznej. Czas tego przeniesienia nie powinien przekraczać 6 miesięcy.

Art.  58.  [Urlop dodatkowy]

1. Dyplomacie zawodowemu po 10 latach pozostawania w służbie zagranicznej przysługuje urlop dodatkowy w wymiarze 6 dni roboczych, a po 20 latach - 12 dni roboczych.

2. W przypadku zbiegu uprawnień do urlopu dodatkowego przysługującego dyplomacie zawodowemu na mocy ust. 1 oraz przepisów ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej przysługuje urlop w wymiarze korzystniejszym.

3. Członkowi służby zagranicznej w okresie służby w placówce zagranicznej w miejscu o klimacie szczególnie szkodliwym dla zdrowia przysługuje, w okresie służby w tej placówce, urlop dodatkowy w wymiarze 5 dni roboczych rocznie.

4. Minister właściwy do spraw zagranicznych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, określi, w drodze rozporządzenia, wykaz miejsc o klimacie szczególnie szkodliwym dla zdrowia przebywających w nich na placówkach zagranicznych członków służby zagranicznej.

5. Członkowi służby zagranicznej, dyplomacie delegowanemu oraz pracownikowi delegowanemu przysługuje jednorazowy urlop dodatkowy w wymiarze 5 dni:

1) bezpośrednio przed podjęciem pracy w placówce zagranicznej oraz

2) bezpośrednio po zakończeniu pracy w placówce zagranicznej, o ile przebywał w placówce zagranicznej co najmniej 3 lata.

6. Do urlopu wypoczynkowego członka służby zagranicznej wykonującego obowiązki służbowe w placówce zagranicznej, dyplomaty delegowanego oraz pracownika delegowanego nie wlicza się przypadających w tym okresie dni niebędących dniami pracy w państwie przyjmującym.

Art.  59.  [Wymóg uzyskania zgody Szefa Służby Zagranicznej na podejmowanie zatrudnienia przez członka służby zagranicznej; delegacja ustawowa - warunki ogłaszania prac naukowych i publicystycznych związanych ze stosunkami międzynarodowymi, zasady przyjmowania upominków i innych podobnych świadczeń]

1. Członek służby zagranicznej nie może podejmować zatrudnienia lub wykonywać innych zajęć zarobkowych bez pisemnej zgody Szefa Służby Zagranicznej.

2. Minister właściwy do spraw zagranicznych określi, w drodze rozporządzenia, warunki:

1) ogłaszania przez członków służby zagranicznej prac naukowych i publicystycznych związanych ze stosunkami międzynarodowymi, a także rozpowszechniania w środkach masowego przekazu wiadomości dotyczących takich stosunków lub służby zagranicznej, w tym udzielania wywiadów i ogłaszania prac naukowych,

2) przyjmowania upominków i innych świadczeń o podobnym charakterze

- biorąc pod uwagę interes służby zagranicznej i tradycje w dyplomacji oraz zapewnienie rozwoju intelektualnego i naukowego członków służby zagranicznej.