Dział 3 - Postępowanie rozpoznawcze - Wspieranie i resocjalizacja nieletnich.
Dz.U.2022.1700
Akt obowiązującyDZIAŁ III
Postępowanie rozpoznawcze
Postępowanie rozpoznawcze
Przepisy ogólne
Przepisy ogólne
Postępowanie w sprawach nieletnich prowadzi sąd rodzinny, chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej.
Jeżeli zachodzą podstawy do pociągnięcia nieletniego do odpowiedzialności na zasadach określonych w art. 10 § 2 lub 2a Kodeksu karnego, sprawę rozpoznaje sąd właściwy według przepisów Kodeksu postępowania karnego.
W sprawach nieletnich przepisy Kodeksu postępowania cywilnego właściwe dla spraw opiekuńczych stosuje się odpowiednio, chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej.
Postępowanie w sprawie nieletniego można zawiesić również wtedy, gdy nieletni ukrywa się i nie można go ująć.
Postanowienia o zastosowaniu środków, o których mowa w art. 7 pkt 7-11, w art. 8, w art. 9 i w art. 18 ust. 1, oraz o wymierzeniu kary pieniężnej, o której mowa w art. 19 ust. 1 i 2, stają się skuteczne lub wykonalne po uprawomocnieniu się.
Sąd rodzinny sprawuje nadzór nad wykonywaniem przez Policję i Straż Graniczną czynności, o których mowa w art. 48, art. 50, art. 59 i art. 98.
Strony i pokrzywdzony
Strony i pokrzywdzony
- sąd rodzinny wyznacza mu obrońcę z urzędu.
W zakresie nieuregulowanym w niniejszej ustawie do obrońcy nieletniego przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o pełnomocniku będącym adwokatem lub radcą prawnym stosuje się odpowiednio.
Środki tymczasowe i zatrzymanie
Środki tymczasowe i zatrzymanie
W celu przeciwdziałania dalszej demoralizacji nieletniego lub dopuszczeniu się przez niego czynu karalnego w toku postępowania lub w celu zapewnienia prawidłowego toku postępowania sąd rodzinny może stosować środek tymczasowy.
Środek tymczasowy należy niezwłocznie uchylić albo zmienić, jeżeli ustaną przyczyny uzasadniające dalsze stosowanie tego środka lub powstaną przyczyny uzasadniające jego uchylenie albo zmianę.
Środkami tymczasowymi są:
Wobec nieletniego można zastosować środki tymczasowe wskazane w art. 44 pkt 4-7, jeżeli stosowanie środków tymczasowych, o których mowa w art. 44 pkt 1-3, byłoby niewystarczające i jednocześnie zostaną ujawnione okoliczności przemawiające za umieszczeniem nieletniego w rodzinie zastępczej zawodowej, w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, w okręgowym ośrodku wychowawczym lub w zakładzie leczniczym.
Jeżeli jest to niezbędne do wykonania określonej czynności procesowej, sąd rodzinny może polecić Policji lub Straży Granicznej, w zakresie jej właściwości, zatrzymanie i umieszczenie nieletniego w policyjnej izbie dziecka, na okres nieprzekraczający 48 godzin. Do zatrzymania nieletniego przepisy art. 48 ust. 3-7 i ust. 9 pkt 1 i 2 stosuje się.
Postępowanie w pierwszej instancji
Postępowanie w pierwszej instancji
Sąd rodzinny nie wszczyna postępowania, a wszczęte umarza w całości albo w części, jeżeli nie ma podstaw do jego wszczęcia lub prowadzenia w określonym zakresie, albo gdy orzeczenie środków wychowawczych, środka leczniczego lub środka poprawczego jest niecelowe, w szczególności ze względu na orzeczone już środki w innej sprawie, które w ocenie sądu są wystarczające.
Postanowienie o wszczęciu, niewszczęciu lub w przedmiocie umorzenia postępowania może zostać wydane na posiedzeniu niejawnym.
Postępowanie w sprawie nieletniego ma na celu ustalenie, czy istnieją okoliczności świadczące o demoralizacji nieletniego lub czy nieletni dopuścił się czynu karalnego, a także ustalenie, czy zachodzi potrzeba zastosowania wobec nieletniego środków określonych w ustawie.
Do rzeczy zatrzymanych w toku postępowania przepisy Kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio.
Postanowienie o zastosowaniu środków wychowawczych, środka leczniczego lub środka poprawczego sąd rodzinny wydaje po przeprowadzeniu rozprawy.
W postanowieniu kończącym postępowanie w sprawie nieletniego sąd rodzinny stwierdza, czy nieletni wykazuje przejawy demoralizacji lub dopuścił się czynu karalnego oraz orzeka o zastosowaniu środków, o których mowa w art. 7-9 lub art. 18 ust. 1. Przepis art. 52 ust. 4 stosuje się.
Zasady ponoszenia odpłatności z tytułu pobytu nieletniego w rodzinie zastępczej zawodowej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym oraz w zakładzie leczniczym określają odrębne przepisy.
Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wysokość zryczałtowanych należności w postępowaniu w sprawach nieletnich, mając na uwadze przeciętne koszty poszczególnych czynności i wykonywania orzeczonych środków.
Postępowanie odwoławcze
Postępowanie odwoławcze
Środki odwoławcze od orzeczeń wydanych w sprawach nieletnich rozpoznaje sąd okręgowy w składzie 3 sędziów, chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej.
Do środków odwoławczych wnoszonych osobiście przez nieletniego nie stosuje się przepisu art. 368 Kodeksu postępowania cywilnego oraz w zakresie objętym treścią tego przepisu również przepisu art. 373 Kodeksu postępowania cywilnego.