Księga 2 - STRONY, OBROŃCY I PEŁNOMOCNICY. - Kodeks wojskowego postępowania karnego.

Dziennik Ustaw

Dz.U.1936.76.537

Akt utracił moc

Wersja od: 31 lipca 1939 r.

KSIĘGA  II.

STRONY, OBROŃCY I PEŁNOMOCNICY.

Rozdział  I.

Oskarżyciel publiczny.

Art.  37.

§ 1. Oskarżycielem publicznym w sądach wojskowych jest prokurator wojskowy - w wojskowych sądach rejonowych oficer sądowy, jeżeli prokurator wojskowy sam nie działa.

§ 2. Przepisy, odnoszące się do prokuratora wojskowego, stosują się odpowiednio do oficera sądowego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej.

§ 3. Oskarżycielem publicznym w sądach wojennych jest oficer wyznaczony przez zwierzchnika sądowo-karnego.

Art.  38.

Oskarżyciel publiczny w sądach wojskowych obowiązany jest - w granicach przysługujących mu uprawnień - do wnoszenia i popierania oskarżenia w sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu.

Art.  39.

§ 1. Przestępstwa, których ściganie jest zależne od wniosku pokrzywdzonego lub jego władzy przełożonej, stają się z chwilą złożenia wniosku przestępstwami ściganymi z urzędu.

§ 2. W sprawach o przestępstwa, których ściganie jest zależne od skargi oskarżyciela prywatnego, oskarżyciel publiczny obejmuje oskarżenie równocześnie z wszczęciem postępowania na podstawie skargi.

Art.  40.

§ 1. Oskarżyciel publiczny w sądzie wojskowym, co do którego zachodzi jedna z okoliczności, wskazanych w art. 18 § 1 lit. a), b), c) lub d), albo który współdziałał w sprawie jako zwierzchnik sądowo-karny, sędzia, asesor lub obrońca, powinien się wyłączyć i zawiadomić o tym swego bezpośredniego przełożonego.

§ 2. O przyczynie, wyłączającej oskarżyciela publicznego, każda ze stron może zawiadomić jego bezpośredniego przełożonego, który, skoro stwierdzi że przyczyna taka zachodzi, wyznacza innego oskarżyciela publicznego.

§ 3. Czynność dokonana przez oskarżyciela publicznego, który powinien się był wyłączyć, nie jest z tego powodu nieważna.

Art.  41.

§ 1. Oskarżyciel publiczny może już w toku dochodzenia lub śledztwa złożyć wniosek o zabezpieczenie grożących oskarżonemu kary pieniężnej lub przepadku sposobami, wskazanymi w kodeksie postępowania cywilnego dla zabezpieczenia powództwa.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do zabezpieczenia na mieniu osób, odpowiedzialnych majątkowo za oskarżonego.

§ 3. W sprawie zabezpieczenia rozstrzyga sąd wojskowy, do którego właściwości sprawa należy.

§ 4. Na to postanowienie służy zażalenie.

Rozdział  II.

Pokrzywdzony.

Art.  42.

Za pokrzywdzonego uważa się osobę, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone.

Art.  43.

§ 1. Jeżeli pokrzywdzony nie ukończył lat 17 lub jest ubezwłasnowolniony, prawa jego wykonywają: ojciec, matka, opiekun lub osoba, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje.

§ 2. Jeżeli pokrzywdzonym jest niepełnoletni od lat 17 do 21, to prawa jego na równi z nim mogą wykonywać osoby, wymienione w § 1, o ile niepełnoletni temu się nie sprzeciwi.

Art.  44.

Jeżeli pokrzywdzoną jest osoba prawna, to prawa osoby tej wykonywa jej ustawowy przedstawiciel.

Art.  45.

W razie śmierci pokrzywdzonego prawa jego wykonują: małżonek, rodzice, dzieci i wnuki.

Art.  46.

Pokrzywdzony oraz inne osoby, wymienione w art. 43 do 45, mogą wykonywać swe prawa osobiście albo przez pełnomocnika, będącego obrońcą wojskowym.

Rozdział  III.

Oskarżyciel prywatny.

Art.  47.

§ 1. Pokrzywdzony przestępstwem, ściganym z oskarżenia prywatnego, należącym do właściwości sądów wojskowych, ma celem spowodowania ścigania wnieść skargę do zwierzchnika sądowo-karnego, do oskarżyciela publicznego w sądzie wojskowym, do sądu wojskowego, do przełożonej władzy wojskowej podejrzanego, do żandarmerii lub do policji państwowej.

§ 2. Przepisy art. 43 do 46 stosuje się odpowiednio.

§ 3. Oskarżycielowi prywatnemu przysługują uprawnienia strony, jeżeli kodeks niniejszy nie stanowi inaczej.

Art.  48.

Jeżeli postępowanie wszczęto wskutek skargi, wniesionej przez jednego lub kilku pokrzywdzonych, inne osoby pokrzywdzone tym samym czynem mogą się do tego postępowania przyłączyć aż do rozpoczęcia rozprawy głównej.

Art.  49.

Jeżeli śmierć pokrzywdzonego nastąpiła po wniesieniu przezeń skargi, to prawa pokrzywdzonego służą osobom, wymienionym w art. 45, o ile przystąpią do sprawy w terminie zawitym trzymiesięcznym od daty śmierci pokrzywdzonego.

Art.  50.

§ 1. Odstąpienie oskarżyciela prywatnego od skargi przed rozpoczęciem rozprawy głównej powoduje umorzenie postępowania.

§ 2. Odstąpienie oskarżyciela prywatnego od skargi po rozpoczęciu rozprawy głównej, a przed przystąpieniem sądu do narady nad wyrokiem, powoduje umorzenie postępowania tylko wtedy, gdy nastąpiło za zgodą oskarżonego.

§ 3. W przypadku wskazanym w § 2 nie nastąpi jednak umorzenie postępowania, jeżeli oskarżyciel publiczny w sądzie wojskowym ze względu na interes publiczny oskarżenie nadal popiera.

Rozdział  IV.

Oskarżony.

Art.  51.

§ 1. Ten, przeciwko któremu toczy się dochodzenie, nazywa się podejrzanym, a ten, przeciwko któremu wszczęto postępowanie sądowe - oskarżonym.

§ 2. Gdy kodeks niniejszy używa w znaczeniu ogólnym wyrazu oskarżony, stosuje się odnośne przepisy także do podejrzanego.

Art.  52.

Oskarżony może żądać już podczas śledztwa albo dochodzenia, prowadzonego przez prokuratora wojskowego lub na jego zlecenie, aby mu wyjaśniono, jakie przestępstwo mu zarzucono i na jakiej podstawie.

Art.  53.

Oskarżony może nie odpowiadać na zadawane mu pytania.

Art.  54.

Co do każdego oskarżonego zbiera się dane, dotyczące jego tożsamości, stopnia wojskowego, wieku, wyznania, stosunków rodzinnych i majątkowych, przebiegu służby i kwalifikacji służbowych, oraz wzmianek o nim w rejestrach karnych i w ewidencji kar, prowadzonej przez władze wojskowe.

Art.  55.

§ 1. Oskarżony, pozostający na wolności, jest obowiązany stawić się na każde wezwanie sądu wojskowego lub prowadzącego dochodzenie prokuratora wojskowego i zawiadomić sąd, względnie prokuratora, o każdej zmianie miejsca zamieszkania.

§ 2. W razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa oskarżonego można go sprowadzić przymusowo.

Rozdział  V.

Obrońcy.

Art.  56.

§ 1. Oskarżony ma prawo korzystać z pomocy jednego obrońcy wojskowego.

§ 2. Kilku oskarżonych w sprawie może korzystać z pomocy jednego obrońcy wojskowego, gdy obrona jednego z nich nie jest w sprzeczności z obroną drugiego.

Art.  57.

Jeżeli oskarżony jest niepełnoletni lub ubezwłasnowolniony, prawo wybrania dlań obrońcy wojskowego służy również jego ojcu, matce, opiekunowi i osobie, pod której stałą pieczą pozostaje.

Art.  58.

Obrońcami wojskowymi mogą być nie pozostający w czynnej służbie wojskowej:

a) oficerowie audytorowie oraz generałowie, przeniesieni z korpusu oficerów audytorów do korpusu generałów;

b) adwokaci wpisani w Polsce na listę adwokatów;

c) profesorowie lub docenci prawa polskiej szkoły akademickiej państwowej lub przez Państwo uznanej; -

jeżeli zostaną na swą prośbę wpisani na listę obrońców wojskowych.

Art.  59.

O wpisaniu na listę obrońców wojskowych rozstrzyga na podstawie swobodnej oceny Minister Spraw Wojskowych, uwzględniając zachodzącą potrzebę odpowiedniej ilości obrońców wojskowych w danej miejscowości oraz osobiste kwalifikacje proszącego. Odmowa wpisu nie wymaga uzasadnienia.

Art.  60.

§ 1. Minister Spraw Wojskowych zarządza wykreślenie obrońcy z listy obrońców wojskowych:

a) na prośbę obrońcy wojskowego;

b) w razie utracenia przez obrońcę wojskowego warunków, wymienionych w art. 58.

§ 2. Minister Spraw Wojskowych może zarządzić wykreślenie obrońcy z listy obrońców wojskowych:

a) w przypadku czasowego zawieszenia obrońcy wojskowego w wykonywaniu adwokatury;

b) w przypadku ukarania obrońcy wojskowego przynajmniej dwukrotnie karą porządkową za wykroczenie porządkowe w sądzie wojskowym;

c) ze względu na podniesione przeciw obrońcy wojskowemu poważne, dyskwalifikujące go zarzuty.

Art.  61.

§ 1. Przed wszystkimi sądami wojskowymi w pierwszej instancji, nawet w toku śledztwa oraz w toku dochodzenia prowadzonego bezpośrednio przez prokuratora wojskowego, oskarżony musi mieć obrońcę:

a) jeżeli nie ukończył lat 17;

b) jeżeli jest głuchy lub niemy;

c) jeżeli zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności.

§ 2. Oskarżony o zbrodnię musi mieć obrońcę na rozprawie głównej.

Art.  62.

§ 1. Sędzia wojskowy, stojący na czele sądu, wyznacza oskarżonemu obrońcę z urzędu:

a) w przypadkach, wskazanych w art. 61, jeżeli oskarżony nie ma obrońcy wojskowego z wyboru;

b) na prośbę oskarżonego, który z powodu ubóstwa nie może ponieść kosztów obrony, jeżeli udział obrońcy jest w danej sprawie wskazany;

c) na prośbę oskarżonego, gdy na miejscu nie ma obrońcy wojskowego gotowego podjąć się obrony, jeżeli udział obrońcy jest w danej sprawie wskazany.

§ 2. Wyznaczenie obrońcy z urzędu do rozprawy rewizyjnej zależy od uznania sędziego wojskowego, stojącego na czele sądu odwoławczego.

Art.  63.

§ 1. Do obrony z urzędu wyznacza się zasadniczo obrońcę wojskowego, zamieszkałego w miejscowości, w której odbywa się rozprawa albo toczy się dochodzenie lub śledztwo.

§ 2. Obrońca wojskowy, wyznaczony do obrony z urzędu, nie może bez ważnych powodów odmówić przyjęcia obrony w miejscu swego zamieszkania. O ważności powodów odmowy decyduje ostatecznie sędzia wojskowy, stojący na czele sądu.

Art.  64.

§ 1. Gdyby powierzenie obrony z urzędu obrońcy wojskowemu natrafiało na szczególne trudności, wyznacza się do obrony z urzędu sędziego wojskowego, asystenta lub oficera, odbywającego wojskową aplikację sądową.

§ 2. Jeżeli wyznaczenie sędziego wojskowego, asystenta lub oficera, odbywającego wojskową aplikację sądową, do obrony z urzędu jest utrudnione, sędzia wojskowy, stojący na czele sądu, zwraca się do zwierzchnika sądowo-karnego o wyznaczenie do obrony z urzędu innego oficera, pozostającego w czynnej służbie wojskowej.

Art.  65.

Przy wyznaczaniu obrońcy z urzędu należy stosować odpowiednio przepis art. 56.

Art.  66.

§ 1. Nie może pełnić czynności obrońcy wojskowego z wyboru:

a) kto był lub ma być słuchany w danej sprawie jako świadek lub biegły;

b) małżonek zwierzchnika sądowo-karnego, oskarżyciela, sędziego wojskowego, asesora lub pokrzywdzonego;

c) kto ze zwierzchnikiem sądowo-karnym, oskarżycielem, sędzią wojskowym, asesorem lub pokrzywdzonym jest spokrewniony lub spowinowacony w linii prostej bez ograniczenia albo w linii bocznej aż do stopnia między dziećmi rodzeństwa;

d) kto pozostaje względem jednej z osób wymienionych pod b) w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli;

e) adwokat, który został czasowo zawieszony w wykonywaniu adwokatury.

§ 2. Powody wyłączenia od czynności obrońcy trwają nawet po ustaniu lub unieważnieniu uzasadniającego je małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.

Art.  67.

Nie mogą być wyznaczeni do obrony z urzędu:

a) osoba, co do której zachodzą przeszkody wymienione w art. 66;

b) oficer, pełniący czynną służbę wojskową i posiadający stopień wojskowy wyższy, niż przewodniczący rozprawy, lub będący przełożonym któregokolwiek z członków składu sądzącego;

c) oficer, będący podwładnym oskarżonego;

d) w sprawie o przestępstwo przeciw karności - podwładny oficera, przeciw któremu to przestępstwo spełniono.

Art.  68.

Obrońca, wyznaczony do obrony z urzędu w sądzie I instancji, nie jest obowiązany, z wyjątkiem przypadku ponownego wyznaczenia, do udziału w rozprawie rewizyjnej; jest jednak obowiązany współdziałać przy zakładaniu rewizji lub wnoszeniu odpowiedzi rewizyjnej.

Art.  69.

Do czasu doręczenia oskarżonemu odpisu aktu oskarżenia obrońca może porozumiewać się z oskarżonym aresztowanym tylko za zgodą i w obecności sędziego wojskowego lub oskarżyciela publicznego; po doręczeniu odpisu aktu oskarżenia wolno mu porozumiewać się z nim sam na sam.

Art.  70.

§ 1. Pełnomocnictwo, udzielone obrońcy wojskowemu, upoważnia do prowadzenia sprawy we wszystkich instancjach, jeżeli nie zawiera pod tym względem wyraźnego ograniczenia.

§ 2. Może być ono udzielone na piśmie lub ustnie wobec sądu.